I. Đặt vấn đề
- Nhân dân ta từ bao đời nay vốn coi trọng đạo lí. Ngay trong lĩnh vực học tập cũng thế.
- Hiện nay, ở hầu hết trường học, mỗi ngày bước qua cổng trường là người học sinh nhìn thấy ngay một hàng chữ lớn: “Tiên học lễ, hậu học văn”.
- Câu này có ý nghĩa gì?
II. Giải thích
- Học lễ trước, học văn sau.
- Lễ là cách cư xử, trên tinh thần tôn trọng con người, kính trên nhường dưới trong các mối quan hệ xã hội. Lễ là tính cách là đạo đức của con người trong xã hội.
- Văn là văn chương, hiểu biết, kiến thức, kĩ năng giúp người ta có học vấn ngày xưa là để dỗ đạt làm quan phò vua giúp nước. Ngày nay, "Văn” là kiến thức văn hóa, khoa học kĩ thuật, kĩ năng cần thiết được giảng dạy trong nhà trường.
- Học lễ trước, học văn sau có ý nghĩa gì?
- Đạo đức, hạnh kiểm là yểu tố cần được đặt ra trước để dạy dỗ và rèn luyện.
- Cái đức của người học sinh là điểu cần yếu nhất không thể thiếu, là cơ bản của con người là nền tảng để tiếp thu kiến thức.
- Vì sao “Tiên học lễ, hậu học văn”?
- Đạo đức, hạnh kiểm của người học trò quyết định tinh thần, thái độ học tập và cũng quyết định luôn hiệu quả của việc học tập của người ấy.
- Cũng chính yếu tố này quyết định việc sử dụng năng lực của con người vào cuộc sống thường ngày.
- Có "văn" mà không có "lễ" , có "tài" mà không có "đức" thì tác hại đối với xã hội sẽ vô cùng to lớn.
- Thực hiện tinh thần “Tiên học lễ, hậu học văn”, chúng ta phải làm gì?
- Đặt việc rèn luyện đạo đức tác phong lên hàng đầu, trên cơ sở đó phát huy học tập nâng cao kiến thức văn hóa, trình độ kĩ thuật và kĩ năng thực hành. Tuy nhiên, nói học lễ trước, học văn sau là nói theo cách nói của người xưa, nhằm nhấn mạnh vào tầm quan trọng của việc học lễ, việc rèn luyện đức hạnh của con người. Ngày nay, chúng ta không tách ra mà tiến hành song song việc rèn luyện đạo đức với việc học tập văn học, sử học và' kiến thức khoa học khác. Ngày nay, việc học lễ được lồng vào việc học văn, 'trong học văn có học lễ để bồi dưỡng con người toàn diện.
III. Kết thúc vấn đề
- Phải chú ý công việc học tập vì đây là điều kiện giúp ta trở thành người công dân hữu ích cho xã hội mai này.
- Phẩm chất con người bao giờ cũng tồn tại “đức” và “tài”, “lễ” và “văn”, do đó không thể thiếu được mặt nào cả.
Bài tham khảo :
Đạo đức luôn là thước đo giá trị của mỗi con người, ai cũng cần có đạo đức tốt trước khi bắt đầu một điều gì đó, vậy nên ông cha ta đã có câu “Tiên học lễ hậu học văn” . Câu tục ngữ chia làm hai vế, với hai trạng từ chỉ thứ tự, “tiên học lễ” tức là cần phải học cách cư xử, đối nhân xử thế, học làm người, học những điều thuộc về đạo đức đúng đắn trước tiên, sau đó mới “hậu học văn” tức là học văn hóa, kiến thức, mở rộng hiểu biết, tri thức. Như vậy, ông cha ta đã đề cao vai trò của việc rèn luyện đạo đức so với học tập văn hóa, con người ta cần phải học cách đối nhân xử thế trước khi mở rộng tầm hiểu biết của mình. Điều này là hoàn toàn đúng đắn và giàu ý nghĩa. Trong cuộc sống, đôi khi sự thành công không phải phụ thuộc vào việc bạn giỏi đến mức nào, có năng lực sâu rộng ra sao mà người khác sẽ đánh giá ở việc cách bạn ứng xử, giao tiếp, đạo đức của bạn. Nếu bạn tài giỏi nhưng lại vô đạo đức, sống ích kỉ, kênh kiệu, khinh thường người khác, làm những điều sai trái thì năng lực của bạn cũng sẽ không được công nhận. Nhưng với những người có đạo đức tốt, biết đối nhân xử thế thì sẽ luôn được mọi người xung quanh yêu quý, tôn trọng, giúp đỡ dù cho bản thân ta không tài giỏi. Một đứa trẻ sinh ra, thứ đầu tiên chúng được học chính là cách làm người, biết kính trên nhường dưới, giúp đỡ cha mẹ,...Khi tu dưỡng đạo đức tốt, nó sẽ là nền tảng vững chãi từ việc cộng hưởng của sự quan tâm, ủng hộ , giúp đỡ của những người xung quanh và đức tính kiên trì, quyết tâm mà đã được tu dưỡng để ta tiếp nhận tri thức. Ngược lại, nếu không có nền tảng lễ nghi ấy, con người ta sẽ trở thành người vô nhân phẩm, mang lại hiểm nguy cho xã hội, không được chào đón trong cuộc sống giống như rất nhiều những trường hợp con cái đánh, cãi cha mẹ, học sinh bêu xấu thầy cô giáo trên mạng xã hội. Đặc biệt với một quốc gia giàu truyền thống đạo lý như dân tộc ta thì việc tu dưỡng đạo đức luôn được đặt lên hàng đầu, ta hiểu vì sao nhân dân ta luôn có khẩu hiệu “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” hay những môn học làm người, cách ứng xử như Đạo Đức hay Giáo dục công dân cũng được đưa vào quá trình giảng dạy trên nhà trường. Vậy nên , mỗi chúng ta cần phải rèn luyện đạo đức thật tốt, song song với đó cũng cần trau dồi tri thức chứ không thể bỏ bê nó, có như thế mới trở thành người toàn vẹn cả đức lẫn tài. Bài học đạo lý của ông cha ta thật sâu sắc và luôn đúng trong mọi hoàn cảnh, mọi thời đại. Thế hệ chúng ta hôm nay cần tiếp thu và giữ gìn đạo lý truyền thống ấy của dân tộc.
