Bài 6: Cách mạng Tháng Tám năm 1945

Hướng dẫn giải

Cách mạng tháng Tám năm 1945: Bối cảnh, diễn biến:
Bối cảnh
- Thế giới: Chiến tranh thế giới thứ hai bước vào giai đoạn kết thúc, chủ nghĩa phát xít thất bại.
- Trong nước:
+ Nạn đói năm 1945 làm chết hơn 2 triệu người.
+ Nhật đảo chính Pháp, đẩy Pháp ra khỏi Đông Dương.
+ Phong trào cách mạng phát triển mạnh mẽ.
Diễn biến:
- Ngày 13/8/1945: Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc được thành lập và ban bố “Quân lệnh số 1”, phát động Tổng khởi nghĩa trong cả nước.

- Từ 14/8 – 15/8/1945: Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào, quyết định tổng khởi nghĩa trong cả nước, giành lấy chính quyền trước khi quân Đồng minh vào.

- Từ 16/8 – 17/8/1945: Đại hội Quốc dân họp ở Tân Trào, tán thành chủ trương Tổng khởi nghĩa của Đảng, thông qua 10 chính sách của Việt Minh.

- 16/8/1945: Võ Nguyên Giáp chỉ huy một đơn vị Giải phóng quân tiến về giải phóng thị xã Thái Nguyên; mở đầu tổng khởi nghĩa.

- Từ sau đảo chính Nhật - Pháp, không khí cách mạng ngày càng sôi sục.

- Ngày 15/8/1945: Mệnh lệnh khởi nghĩa về tới Hà Nội, phong trào chuẩn bị khởi nghĩa rất khẩn trương với nhiều hình thức: diễn thuyết công khai, truyền đơn, biểu ngữ.

- Ngày 19/8/1945: Một cuộc biểu tình lớn ở quảng trường Nhà hát thành phố do Mặt trận Việt Minh tổ chức, kêu gọi nhân dân đứng lên dành chính quyền - Bài Tiến quân ca vang lên.

- Sau đó là cuộc biểu tình đánh chiếm các công sở của địch, cuộc khởi nghĩa ở Hà Nội đã thắng lợi.

- 14 – 18/8: Đã có 4 tỉnh giành được chính quyền: Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tỉnh, Quảng Nam.

- Giành chính quyền ở Huế (23/8), Sài Gòn (25/8).

- Từ 19 - 28/8: Đồng loạt các địa phương trong cả nước đứng lên giành chính quyền thắng lợi nhanh chóng và ít đổ máu.

+ Ngày 30/8: Vua Bảo Đại tuyên bố thoái vị.

+ Ngày 2/9/1945: Tại Quảng trường Ba Đình, Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Cách mạng tháng Tám là sự kiện vĩ đại trong lịch sử dân tộc vì:

- Lần đầu tiên trong lịch sử, nhân dân Việt Nam tự mình giành lấy độc lập, tự do.
- Mở ra một kỷ nguyên mới cho đất nước: kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
- Cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Bối cảnh lịch sử của Cách mạng tháng Tám năm 1945:
(*) Về thế giới: Chiến tranh thế giới thứ hai:
- Phát xít thất bại: Đức (9/5/1945), Nhật (15/8/1945).
- Liên Xô và Mỹ trỗi dậy thành hai cường quốc đầu thế giới.
- Phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnh mẽ.
(*) Về trong nước:

- Nạn đói năm 1945: Hơn 2 triệu người chết.
- Nhật đảo chính Pháp (9/3/1945):
   + Pháp đầu hàng Nhật.
   + Nhật nắm toàn bộ quyền lực ở Đông Dương.
   + Khủng hoảng về chính trị, kinh tế, xã hội.
- Phong trào cách mạng phát triển mạnh mẽ:
   + Phong trào “Phản đế, phản phong”, “Phá kho thóc giải quyết nạn đói”.
   + Cao trào kháng Nhật cứu nước (từ tháng 3/1945).

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

- Ngày 13/8/1945: Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc được thành lập và ban bố “Quân lệnh số 1”, phát động Tổng khởi nghĩa trong cả nước.

- Từ 14/8 – 15/8/1945: Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào, quyết định tổng khởi nghĩa trong cả nước, giành lấy chính quyền trước khi quân Đồng minh vào.

- Từ 16/8 – 17/8/1945: Đại hội Quốc dân họp ở Tân Trào, tán thành chủ trương Tổng khởi nghĩa của Đảng, thông qua 10 chính sách của Việt Minh.

- 16/8/1945: Võ Nguyên Giáp chỉ huy một đơn vị Giải phóng quân tiến về giải phóng thị xã Thái Nguyên; mở đầu tổng khởi nghĩa.

- Từ sau đảo chính Nhật - Pháp, không khí cách mạng ngày càng sôi sục.

- Ngày 15/8/1945: Mệnh lệnh khởi nghĩa về tới Hà Nội, phong trào chuẩn bị khởi nghĩa rất khẩn trương với nhiều hình thức: diễn thuyết công khai, truyền đơn, biểu ngữ.

- Ngày 19/8/1945: Một cuộc biểu tình lớn ở quảng trường Nhà hát thành phố do Mặt trận Việt Minh tổ chức, kêu gọi nhân dân đứng lên dành chính quyền - Bài Tiến quân ca vang lên.

- Sau đó là cuộc biểu tình đánh chiếm các công sở của địch, cuộc khởi nghĩa ở Hà Nội đã thắng lợi.

- 14 – 18/8: Đã có 4 tỉnh giành được chính quyền: Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tỉnh, Quảng Nam.

- Giành chính quyền ở Huế (23/8), Sài Gòn (25/8).

- Từ 19 - 28/8: Đồng loạt các địa phương trong cả nước đứng lên giành chính quyền thắng lợi nhanh chóng và ít đổ máu.

+ Ngày 30/8: Vua Bảo Đại tuyên bố thoái vị.

+ Ngày 2/9/1945: Tại Quảng trường Ba Đình, Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

(*) Sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam:

- Đảng đã đề ra đường lối chiến lược, sách lược đúng đắn.
- Xây dựng và phát triển lực lượng cách mạng.
- Lãnh đạo phong trào cách mạng phát triển mạnh mẽ.
(*) Tinh thần yêu nước, đoàn kết của nhân dân ta:

- Căm thù giặc sâu sắc.
- Mong muốn độc lập, tự do mãnh liệt.
- Đoàn kết một lòng dưới sự lãnh đạo của Đảng.
(*) Sự ủng hộ của quốc tế:

- Thắng lợi của phe Đồng minh trong Chiến tranh thế giới thứ hai.
- Phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnh mẽ.
(*) Khởi nghĩa diễn ra đúng thời cơ:

- Nhật Bản đầu hàng Đồng minh.
- Pháp chưa kịp trở lại.
- Phong trào cách mạng trong nước sôi nổi.
(*) Sự chuẩn bị chu đáo của Đảng:

- Về lực lượng:
   + Có đội ngũ cán bộ, đảng viên tiên phong.
   + Có lực lượng vũ trang, quần chúng cách mạng.
- Về chủ trương, kế hoạch:
   + Đã có chủ trương Tổng khởi nghĩa.
   + Có kế hoạch cụ thể cho từng địa phương.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Đối với Việt Nam:

- Cách mạng tháng Tám năm 1945 mở ra bước ngoặt lớn của dân tộc: đập tan ách cai trị hơn 80 năm của thực dân Pháp và 5 năm của quân phiệt Nhật; chấm dứt
vĩnh viễn chế độ quân chủ ở Việt Nam.

- Đưa đến sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

- Mở đầu kỉ nguyên mới của Việt Nam: kỉ nguyên độc lập, tự do, nhân dân lao động nắm chính quyền, làm chủ đất nước; giải phóng dân tộc gắn liền với giải phóng Xã hội.

- Đưa Đảng Cộng sản Đông Dương trở thành đảng cầm quyền, chuẩn bị điều kiện tiên quyết cho những thắng lợi tiếp theo của cách mạng Việt Nam.

Đối với thế giới:

- Góp phần vào chiến thắng chủ nghĩa phát xít trong Chiến tranh thế giới thứ hai.

- Chọc thủng khâu yếu nhất trong hệ thống thuộc địa, góp phần làm suy yếu chủ nghĩa đế quốc.

- Góp phần cổ vũ các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc.

(Trả lời bởi datcoder)

Hướng dẫn giải

Bài học kinh nghiệm của Cách mạng tháng Tám năm 1945:
- Sự lãnh đạo của Đảng:

+ Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đại biểu trung thành cho lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả quốc gia, dân tộc.
+ Đảng phải giữ vững vai trò lãnh đạo trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
- Kết hợp sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc:

+ Cách mạng tháng Tám là thắng lợi của khối đại đoàn kết toàn dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng.
+ Phải tiếp tục củng cố và phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.
- Kết hợp nhuần nhuyễn giữa xây dựng Đảng với xây dựng chính quyền và Nhà nước:

+ Đảng phải xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có đủ phẩm chất, năng lực để lãnh đạo, tổ chức thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương của Đảng.
+ Chính quyền và Nhà nước phải là của dân, do dân, vì dân.
- Kết hợp nhuần nhuyễn giữa phát triển kinh tế với phát triển văn hóa, xã hội:

+ Phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm.
+ Phát triển văn hóa, xã hội là nhiệm vụ quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế và nâng cao đời sống nhân dân.
- Giữ vững nền độc lập dân tộc, chủ quyền quốc gia:

+ Độc lập dân tộc là vấn đề sống còn của quốc gia, dân tộc.
+ Phải kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội.
- Tăng cường quốc phòng, an ninh:

+ Bảo vệ vững chắc Tổ quốc là nhiệm vụ của toàn dân.
+ Phải xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

(Trả lời bởi datcoder)

Hướng dẫn giải

Cách mạng tháng Tám năm 1945 là một sự kiện lịch sử trọng đại, đánh dấu bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam.

- Về ý nghĩa lịch sử:

+ Chấm dứt ách thống trị hơn 80 năm của thực dân Pháp và 5 năm của phát xít Nhật.
+ Mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam: kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
+ Cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.
- Về bài học lịch sử:

+ Sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam:
+ Đảng là nhân tố quyết định thắng lợi của Cách mạng.
+ Cần tiếp tục củng cố và giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng trong mọi lĩnh vực.
+ Kết hợp sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc
+ Cần tiếp tục phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.
+ Kết hợp nhuần nhuyễn giữa xây dựng Đảng với xây dựng chính quyền và Nhà nước.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Bài học kinh nghiệm từ Cách mạng tháng Tám năm 1945 có thể vận dụng vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay:
- Sự lãnh đạo của Đảng:

+ Giữ vững vai trò lãnh đạo tuyệt đối của Đảng Cộng sản Việt Nam trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
+ Tăng cường xây dựng Đảng về mọi mặt, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng.
- Kết hợp sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc:

+ Phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
+ Tăng cường củng cố mối liên minh công nông, liên minh giữa giai cấp công nhân với các tầng lớp nhân dân lao động và trí thức.
- Kết hợp nhuần nhuyễn giữa xây dựng Đảng với xây dựng chính quyền và Nhà nước:

+ Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân.
+ Tăng cường xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có đủ phẩm chất, năng lực.
- Giữ vững nền độc lập dân tộc, chủ quyền quốc gia:

+ Kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội.
+ Tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)