Bài 33. Dinh dưỡng và an toàn vệ sinh thực phẩm

Hướng dẫn giải

- Các nguyên tắc "vàng" về an toàn vệ sinh thực phẩm do WHO đề xuất gồm:

+ Giữ gìn vệ sinh: Rửa tay và dụng cụ chế biến thực phẩm sạch sẽ.

+ Phòng ngừa nhiễm khuẩn: Tránh tiếp xúc giữa thực phẩm sống và thực phẩm chín.

+ Nấu chín: Nấu thực phẩm ở nhiệt độ đủ cao để diệt vi khuẩn.

+ Giữ thực phẩm ở nhiệt độ an toàn: Đảm bảo thực phẩm luôn được bảo quản lạnh hoặc nóng đúng cách.

+ Sử dụng nguồn thực phẩm an toàn: Dùng nước sạch và thực phẩm an toàn.

- Lý do cần tuân thủ: Giúp ngăn ngừa ngộ độc thực phẩm, bảo vệ sức khỏe cộng đồng, giảm chi phí y tế và nâng cao chất lượng cuộc sống.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Khái niệm	Vai trò
Dinh dưỡng là quá trình thu nhận, biến đổi và sử dụng chất dinh dưỡng để duy trì sự sống của cơ thể.	Duy trì sự sống của cơ thể.
Chất dinh dưỡng là các chất có trong thức ăn, gồm nhóm chất sinh năng lượng như protein (chất đạm), lipid (chất béo), carbohydrate (tinh bột, đường); nhóm chất không sinh năng lượng (vitamin, chất khoáng, nước).	Cung cấp nguyên liệu cấu tạo cơ thể và năng lượng cho các hoạt động số

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Mối quan hệ giữa tiêu hóa và dinh dưỡng: Hoạt động của hệ tiêu hóa giúp biến đổi thức ăn thành các chất dih dưỡng tạo thuận lợi cho quá trình hấp thụ, vận chuyển và sử dụng chất dinh dưỡng. Không có hoạt động tiêu hóa thì hoạt động dinh dưỡng không thể diễn ra một cách hiệu quả.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

- Chế độ dinh dưỡng của con người phụ thuộc vào các yếu tố như: giới tính, độ tuổi, loại hình lao động, điều kiện môi trường sống, trạng thái sinh lí của cơ thể,…

- Ví dụ: Trẻ em có nhu cầu dinh dưỡng cao hơn người cao tuổi.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

- Nguyên tắc lập khẩu phần ăn: đủ lượng thức ăn và năng lượng phù hợp với nhu cầu của từng đối tượng; cân đối về thành phần các nhóm chất dinh dưỡng; cung cấp đầy đủ năng lượng hằng ngày cho cơ thể.

- Ví dụ: Khi lập khẩu phần ăn cho 1 bạn nam ở độ tuổi 13 – 15 tuổi cần đảm bảo nhu cầu năng lượng khoảng 2650 Kcal/ngày, Khi lập khẩu phần ăn cần đảm bảo đủ và cân đối lượng của các nhóm chất dinh dưỡng như protein, lipid, carbohydrate, vitamin, chất khoáng, nước.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Các nhóm chất dinh dưỡng cần bổ sung cho cơ thể trong một ngày: 

- Carbohydrate (tinh bột): cơm, khoai, bánh mì,...

- Protein (chất đạm): thịt lợn, thịt gà, thịt bò,...

- Lipid (chất béo): bơ, dầu thực vật,...

- Nước.

- Vitamin và khoáng chất: xoài, nhãn, đu đủ,...

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

a) Nguyên nhân dẫn đến các bệnh về tiêu hóa:

- Thói quen ăn uống không khoa học: thường xuyên sử dụng đồ ăn cay nóng, dầu mỡ, quá mặn, quá ngọt,…; thường xuyên sử dụng chất kích thích như rượu, bia; ăn quá nhanh, không nghỉ ngơi sau khi ăn;…

- Ngộ độc thực phẩm: sử dụng thực phẩm bị nhiễm các sinh vật gây hại như vi khuẩn, nấm mốc,…; thực phẩm bảo quản và chế biến không đúng cách; thực phẩm có sẵn các chất độc như cá nóc, cóc, nấm độc, thực phẩm bị nhiễm kim loại nặng;…

- Sinh hoạt không điều độ, căng thẳng, lo âu.

- Không luyện tập thể dục, thể thao.                   

b) Đề xuất phương pháp ăn, uống khoa học:

- Xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh: có chế độ dinh dưỡng hợp lí, uống đủ nước, bổ sung chất xơ, lợi khuẩn; hạn chế sử dụng chất kích thích; ăn chậm nhai kĩ, ăn đúng giờ;…

- Ăn uống hợp vệ sinh, thực hiện vệ sinh an toàn thực phẩm.

- Tạo bầu không khí vui vẻ khi ăn.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Không nên sử dụng các loại thức ăn nhanh (mì tôm, gà rán, khoai tây chiên, xúc xích,…) thường xuyên vì:

- Các loại thức ăn nhanh thường chứa nhiều chất béo, đường và muối. Nếu sử dụng thường xuyên có thể dẫn đến các bệnh như béo phì, các bệnh về tim mạch, tiểu đường,…

- Ngoài ra, các loại thức ăn này thường không cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, do đó sử dụng thường xuyên và thay thế cho bữa ăn chính có thể gây ra thiếu hụt chất dinh dưỡng, từ đó ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Các nguyên nhân gây mất an toàn vệ sinh thực phẩm bao gồm:

- Ô nhiễm trong sản xuất và chế biến: Sử dụng hóa chất độc hại, vi khuẩn, virus.

- Vệ sinh kém trong chế biến: Dụng cụ chế biến không sạch, nhân viên không rửa tay đúng cách.

- Nấu không đủ nhiệt độ: Thực phẩm chưa nấu chín kỹ, vi khuẩn vẫn tồn tại.

- Bảo quản không đúng cách: Thực phẩm để lâu ở nhiệt độ phòng, lưu trữ không đúng cách.

- Nguồn nước ô nhiễm: Nước không sạch dùng để chế biến và rửa thực phẩm.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Một số biểu hiện của cơ thể khi ăn phải thực phẩm không an toàn: rối loạn tiêu hóa, đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa; khó thở, da tím tái; rối loạn thần kinh gây đau đầu, chóng mặt, hôn mê, tê liệt các chi;…

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)