Đây là 1 đoạn trích trong tác phẩm Lão Hạc của Nam Cao. tác phẩm LH viết về đề tài người nông dân trong xã hội cũ. NC là nhà văn có nghệ thuật đặc tả chân dung nhân vật rất xuất sắc, ông có thể thâm nhập rất sâu vào mọi ngõ ngách tâm hồn con người để phát hiện và miêu tả những quá trình tâm lí phức tạp, tế nhị của họ.
nhờ vào biệt tài đó ông đã miêu tả 1 cách rất chi tiết và đặc sắc chân dung đau buồn của LH khi lão phải bán đi con chó yêu quý của mình. nỗi đau buồn của lão được thể hiện rõ nét trên khuôn mặt già nua, nhăn nheo của lão."mặt lão......như con nít", cách miêu tả vô cùng đặc sắc, từng động thái, từng cử chỉ thể hiện trên mặt lão được tác giả miêu tả theo trình tự hợp lí làm cho ta cảm nhận được rõ nét và chính xác hơn tâm trạng của đau buồn của lão. tất cả những chi tiết được nói ở trên đều nhằm miêu tả cảnh lão khóc. NC tả lão khóc huhu như con nít, thật là một nhận xét đặc sắc và thú vị
Cách miêu tả nhân vật của Nam Cao độc đáo ở chỗ, lúc tác gải miêu tả rất lướt, rất nhanh, chỉ điểm vài chi tiết, lúc lại miêu tả rất kĩ từng hành động một. Vì thế, chúng ta cảm thấy tác pham của ông như một thước phim lúc quay nhanh lúc quay chậm. Và những phut quay chậm quả thực có ý nghĩa rất lớn.
Đoạn văn trên là đoạn miêu tả lão Hạc lúc thông báo cho ông giáo cái tin mình lừa bán con chó Vàng.
Tất cả các hành động của lão đều như có vẻ "cố gượng" vì lão cũng không còn đủ sức để khóc lóc.
- "Đột nhiên co rúm lại" là cái động thái "co rúm" kia chỉ chợt đến. Động thái ấy xuất hiện vì lão bắt đầu hối hận khi đứng trước ông giáo - một người có nhân cách. Lão nghĩ mình già đến từng này tuổi đầu còn đi lừa lọc mà lừa ai chứ, lùa một con chó. Lão hối hận.
- Hối hận rồi thương xót cho con chó Vàng. "Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra". Lão như không còn nước mắt, phai rnhọc nhằn lắm mới khóc được. Điều này thể hiện một cái gì đó rất thành thật ở lão Hạc. Nam Cao chú ý tới "những nếp nhăn" - biẻu hiện của cuộc đời đã qua của lão, đó là bao đắng cay, nhọc nhằn. Vậy phải chăng, mất Vàng là điều đau khổ nhất bây giờ của lão?
- thương xót rồi lão buồn rầu, ngẫm nghĩ về mình, về con Vàng. Lúc này mọi cảm xúc được xen hòa khó phân biệt: hối hận, xót thương, đau khổ..."Cái đầu lão nghẹo về một bên và cái miệng của lão mếu như con nít".
- Lão hu hu khóc. Tiếng khóc bật ra là lúc nỗi buồn của lão Hạc được giải tỏa và cũng được nâng lên ở một mức độ cao hơn.
