Lập dàn ý cho đề bài: Về truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của tác giả Nguyễn Thành Long có ý kiến cho rằng: Truyện đã khắc hoạ thành công hình ảnh những con người lao động bình thường mà cao đẹp.
Hãy phân tích nhân vật anh thanh niên trong đoạn trích Lặng lẽ Sa Pa (Ngữ văn 9, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2015, tr180) để làm sáng tỏ ý kiến trên.
I. Mở bài: Vài lời giới thiệu để tác giả, tác phẩm và nhân vật anh thanh niên.
- Nguyễn Thành Long là nhà văn quê ở Quảng Nam, ông đã có nhiều đóng góp cho nền văn học hiện đại Việt Nam ở thể loại truyện ngắn và kí. Ông thường đi nhiều nơi nên có một vốn sống vô cùng phong phú.
- "Lặng lẽ Sa Pa" là truyện của tác giả Nguyễn Thành Long lấy cảm hứng từ chuyến đi thực tế ở Lào Cai và nhân vật anh thanh niên đang làm nhiệm vụ khí tượng chính là hình ảnh trung tâm, ca ngợi những đóng góp thầm lặng của những người lao động trong công cuộc xây dựng đất nước.
II. Thân bài
* Hình ảnh xuất hiện anh thanh niên
- Xuất hiện trong cuộc gặp gỡ với 3 người đó là anh lái xe, ông họa sĩ và một cô gái trẻ. Đồng thời anh còn để lại nhiều ấn tượng với ông họa sỹ và các nhân vật khác.
* Công việc thực hiện
– Anh sống trên núi cao, thực hiện công việc trên trạm khí tượng. Cuộc sống thiếu thốn, khổ cực.
– Công việc thực hiện trong điều kiện thời tiết khó khăn, thử thách với mưa sương gió lạnh.
– Anh có những suy nghĩ đẹp về ý nghĩa của cuộc sống, công việc mà mình đang thực hiện.
– Công việc là niềm đam mê, công việc của anh dù thầm lặng ít người biết đến nhưng anh vẫn rất yêu công việc.
* Phong cách sống đẹp
– Tâm hồn anh thanh niên luôn yêu đời, yêu con người, khiêm tốn với người khác:
+ Yêu con người, yêu thiên nhiên, quý trọng tình cảm của con người với con người.
+ Trung thực với công việc (tự giác tự nguyện với công việc, hoàn thành nhiệm vụ được giao phó), đức tính khiêm nhường.
– Chủ động trong công việc thực hiện, lối sống khoa học, nề nếp.
* Anh thanh niên là đại diện cho người lao động
– Anh thanh niên là đại diện chung cho những người lao động nhiệt huyết, sống đẹp, cống hiến vì Tổ quốc một cách thầm lặng, vô tư.
– Những con người khiến tốn, giản dị, trung thực. Âm thầm thực hiện công việc nhiệm vụ được giao.
III. Kết bài
* Nêu cảm nhận của em hình tượng anh thanh niên.
Trong truyện Lặng lẽ Sa Pa tác giả đã ca ngợi những con người như anh thanh niên với nhân cách và tâm hồn, lí tưởng sống rất đẹp, sống cống hiến âm thầm không đòi hỏi tư lợi và đó cũng chính là thành công của tác giả Nguyễn Thành Long khi phác họa thành công hình ảnh những người lao động bình thường mà cao đẹp.
Good luck!
Tham khảo :
I. Mở bài
- Giới thiệu truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa và tác giả Nguyễn Thành Long.
- Dẫn dắt vấn đề: Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa là truyện ngắn giàu chất thơ.
II. Thân bài
* Chất thơ trong truyện ngắn: là sự tổng hòa nội dung và nghệ thuật tác phẩm, với sự dạt dào cảm xúc tinh tế mà mãnh liệt, việc miêu tả những bức tranh thiên nhiên thơ mộng, với sự tưởng tượng bay bổng thể hiện trong một ngôn ngữ giàu chất nhạc, đầy âm vang tạo thành những âm vang trong văn xuôi.
1. Chất thơ trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa
- Tên truyện giàu chất thơ: nhan đề gợi sự nhẹ nhàng, man mác, khiến người đọc liên tưởng đến bài thơ trữ tình
+ Chất thơ từ tên truyện làm căn cốt, lan tỏa rộng khắp tác phẩm
- Chất thơ trong bối cảnh câu chuyện
+ Tình huống truyện là cuộc gặp gỡ đầy bất ngờ và thú vị giữa những con người khác nhau về nghề nghiệp, địa vị, giống nhau trong tình yêu công việc
+ Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi nhưng để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng mỗi nhân vật những cảm xúc đẹp đẽ
+ Cuộc gặp diễn ra ở nơi thơ mộng, lãng mạn đầy ý nghĩa giữa núi rừng, thiên nhiên thơ mộng của Sa Pa
2. Chất thơ trong cách xây dựng các nhân vật
+ Bằng con mắt nghệ thuật, tác giả phát hiện ra những con người thật đẹp luôn cống hiến hết mình cho công việc, đất nước, ở họ tình yêu với công việc thật đẹp và cao cả: nhân vật anh thanh niên, ông kĩ sư vườn rau dưới Sa Pa, người nghiên cứu bản đồ sét.
+ Tác giả không đặt tên riêng rõ ràng, không chú ý về ngoại hình, hành động ngôn ngữ đối thoại, mà tập trung vào thế giới tâm hồn của nhân vật với suy nghĩ, cảm xúc sâu lắng, nhẹ nhàng.
+ Những con người ở Sa Pa cống hiến thầm lặng tuổi trẻ, sức lao động cho đất nước, đó là những con người giàu sức sống và nghị lực.
3. Chất thơ trong ngôn ngữ:
+ Những câu văn dài kết hợp với hình ảnh đẹp, thơ mộng núi rừng Sa Pa.
+ Giọng văn nhẹ nhàng, êm dịu nhưng sâu lắng như bản nhạc ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên và con người.
III. Kết bài
- Chất thơ thể hiện tư tưởng nghệ thuật của tác phẩm: ca ngợi thiên nhiên, con người ngày đêm lao động thầm lặng, cống hiến cho đất nước
- Chất thơ trong truyện góp phần tạo nên dấu ấn phong cách nghệ thuật của nhà văn Nguyễn Thành Long
2 người kia làm dàn ý rồi nên tham khảo bài văn nhé!
Nguyễn Thành Long (1925 - 1991) là một trong tác giả xuất sắc chuyên viết truyện ngắn với những con người ở hậu phương luôn âm thầm, lặng lẽ cống hiến hết mình cho đất Nước, Tổ Quốc. Và một trong những nhân vật tiểu biểu nhất phải kể đến nhân vật Anh thanh niên trong truyện ngắn 'Lặng lẽ Sa Pa' sáng tác năm 1970. Đồng thời ở anh cũng bộc lộ lên những phẩm chất, triết lý tươi đẹp đáng trân quý và lớn lao về cuộc sống và công việc ở thời đại mới.
Trước hết, trong một hoàn cảnh sống và làm việc khó khăn nhưng anh đã vượt lên để sống đẹp và làm việc có ích cho cuộc đời. Anh thanh niên được tác giả giới thiệu qua nhân vật bác lái xe là người 27 tuổi, sống một mình trên đỉnh núi cao Yên Sơn cao 2600m. Ở đó là một khung cảnh vô cùng khắc nghiệt với bốn bề là mây mù, hiểm trở. Vì thế, đã có những lúc anh thèm người đến nỗi phải tự chặt cây chắn đường chỉ để được gặp người - đó là lúc anh mới lên công tác. Với công việc khí tượng kiêm vật lí địa cầu chuyên "đo gió, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất...". Công việc này đòi hỏi phải có sự tỉ mỉ, chính xác và có tinh thần trách nhiệm cao. Nhưng dù ở nơi cô đơn, hẻo lánh nhất của đất nước anh vẫn không bỏ quên nhiệm vụ của mình, thậm chí những lúc gió rét nhất của 1 giờ sáng anh cũng không ngại khó để hoàn thành. Qua đó, ta có thể thấy được một vẻ đẹp đáng trân trọng về anh thanh niên, một người trẻ tuổi dám đương đầu sự thử thách công việc nơi cô đơn, vắng vẻ.
Anh thanh niên mang nhiều phẩm chất tốt đẹp về suy nghĩ, lý tưởng cũng như tình cảm cao đẹp. Anh luôn sống gắn bó với sự nghiệp đất nước, có trách nhiệm với cuộc đời, không ngừng cống hiến lý tưởng cho đất nước. Điều đó được biểu qua hành động xin xung phong đi bộ đội khi đất nước có chiến tranh không thành thì anh lại xung phong làm khí tượng trên núi cao. Và với công việc thầm lặng của mình thì anh luôn yêu quý và say mê. Bởi anh ý thức được công việc đơn giản này vô cùng hữu ích cho cuộc sống và cho nhiều người khác. Và ta càng khâm phục tinh thần làm việc đầy trách nhiệm của anh hơn khi giữa hoàn cảnh lạnh lẽo, heo vắng ấy anh lại xem công việc với mình là bạn "công việc của cháu gian khổ thế đấy chứ cất nó đi cháu buồn chết mất". Cũng nhờ suy nghĩ ấy mà không hề cảm thấy cô đơn trên đỉnh núi Yên Sơn mà ngược lại anh vô cùng hạnh phúc trong công việc của mình. Và suy nghĩ đẹp về công việc ấy khiến anh thêm yêu cuộc sống và con người xung quanh hơn, giúp anh có thêm nghị lực để vươn lên, để cuộc sống đẹp, đầy ý nghĩa với đất nước với cuộc đời.
Chưa hết, anh không chỉ có ý chí vươn lên giữa hoàn cảnh khắc nghiệt và suy nghĩ, lý tưởng cũng như tình cảm cao đẹp mà còn có những hành động đẹp đáng học hỏi và trân trọng. Những hành động đẹp ấy là anh tự vượt qua hoàn cảnh khó khăn để sống và làm việc thành công, chiến thắng chính mình. Anh tự nguyện cũng như tự giác yên tâm công tác hoàn thành xuất sắc công việc được giao. Đồng thời, cùng lòng yêu nghề là tinh thần ý thức trách nghiệm giúp anh giỏi nghề và thạo nghề. Đến nỗi "ban đêm không nhìn thấy bằng mắt nhìn gió lay lá hay nhìn trời....có thể nói được mây tính được gió". Bên cạnh đó, anh làm việc rất hiệu quả, góp phần vào chiến công chung của dân tộc và chiến công vẻ vang nhất phải kể đến là " giúp bộ đội hạ được nhiều máy bay Mỹ trên cầu Hàm Rồng nhờ phát hiện đám mây khô".
Những hành động đẹp của anh thanh niên không dừng lại ở đó. Mặc dù đạt được nhiều thành tích đáng khen ngợi trong công việc nhưng anh không ngừng, nỗ lực học hỏi để hoàn thiện mình hơn. Vì thế, anh không ngừng đọc sách để nâng cao trình độ hiểu biết, anh xem sách là bạn, là niềm vui trong cuộc sống.
Từ những hành động đẹp trên anh thanh niên đã hình thành và có nhiều phong cách sống cũng như tình cảm đẹp đẽ. Điều đó được thể hiện việc anh tự tổ chức, sắp xếp cuộc sống của mình thêm vui vẻ và đầm ấm hơn. Anh tự trồng hoa với đủ màu sắc và chủng loại từ hoa dơn, hoa cẩm chướng, anh, vàng, tím...để cuộc sống tinh thần thêm thú vị, tươi mát. Hay anh tự nuôi gà vừa để cung cấp thực phẩm hằng ngày lại vừa gợi lên được không khí gia đình êm ấm, ấm áp. Qua những dẫn chứng này trong tác phẩm, ta có thể thấy cuộc sống đẹp tuy giản dị nhưng tao nhã, khoa học, tâm hồn không cô độc, cằn cỗi, vươn lên khó khăn, khắc nghiệt. Đặc biệt, anh thanh niên còn là người giàu tình cảm, mếm khách. Sống một mình với anh củ tam thất vô cùng cần thiết nhưng anh sẵn sàng tặng bác lái xe khi nghe tin vợ bác bị ốm, tặng cô kỹ sư một bó hoa và tặng giỏ trứng gà cho bác họa sĩ. Anh cũng luôn tự hào về người bố đi bộ đội của mình và khao khát gặp nói chuyện với mọi người. Và ta càng thấy được một tính cách đẹp và đáng trân trọng hơn ở anh bởi tính khiêm tốn. Khi được ông họa sĩ muốn vẽ anh nhưng lại giới thiệu những người xứng đáng hơn như ông kỹ sư vườn rau, anh cán bộ nghiên cứu sét...). Có thể thấy qua việc miêu tả những phong cách sống đẹp của anh thanh niên, tác giả đã làm nổi bật lên bức tranh con người lao động vô danh (anh thanh niên - một danh từ chung) là những mà "không ai nhớ mặt đặt tên nhưng đã làm ra đất nước - Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm" nhưng sống có lý tưởng, âm thầm, lặng lẽ cống hiến cho cuộc sống, cho quê hương, đất nước.
Bằng nghệ thuật kể chuyện theo ngôi thứ 3, anh thanh niên được nhìn nhận qua các nhân vật khác là cô kỹ sư, ông họa sĩ và bác lái xe, tác giả Nguyễn Thành Long đã khắc họa thành công những vẻ đẹp, tính cách của anh.
Như vậy, chỉ bằng một số chi tiết và chỉ xuất hiện trong 30 phút gặp gỡ ngắn ngủi, tác giả đã phác họa được nhân vật anh thanh niên trong Lặng lẽ Sa Pa với những nét đẹp về tinh thần, tình cảm, cách sống và những suy nghĩ về cuộc sống, về ý nghĩa công việc. Anh chính là đại diện tiêu biểu cho những người ở Sa Pa là chân dung người lao động mới.
- Dẫn, Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
- Trích dẫn nhận định.
Trong nền văn học hiện đại Việt Nam, Nguyễn Thành Long là cây bút chuyên viết về truyện ngắn. Hòa mình vào tập thơ "Giữa trong xanh", ta như hòa mình vào những tháng năm lịch sử của công cuộc xây dựng Xã hội chủ nghĩa mới, những tinh túy của thiên nhiên. Chính vì thế, có ý kiến đã cho rằng: "Tác phẩm như một bài thơ về vẻ đẹp trong cách sống và suy nghĩ của con người lao động bình thường mà cao cả, những mẫu người của một giai đoạn lịch sử có nhiều gian khổ và hi sinh nhưng cũng thật trong sáng đẹp đẽ . Từ hình ảnh những con người ấy gợi lên cho ta những suy nghĩ về ý nghĩa của cuộc sống của lao động tự giác, về con người và về nghệ thuật"
Tác phẩm như một bài thơ về vẻ đẹp trong cách sống và suy nghĩ của con người lao động bình thường mà cao cả, những mẫu người của một giai đoạn lịch sử có nhiều gian khổ và hi sinh nhưng cũng thật trong sáng, đẹp đẽ.
Qua các nhân vật với những công việc và lứa tuổi khác nhau, nhà văn muốn khái quát những phẩm chất cao đẹp của con người mới trong thời kì xây dựng Chủ nghĩa xã hội và chống Mĩ cứu nước. Họ có những suy nghĩ đúng đắn, lặng lẽ cống hiến cho tổ quốc, tâm hồn trong sáng và giàu lòng nhân ái.
1/ Vẻ đẹp cao cả chung của các nhân vật.
+ Ý thức trách nhiệm trước công việc : anh thanh niên, đồng chí cán bộ khoa học.
+ Sống có lý tưởng, sẵn sàng cống hiến : anh thanh niên, cô kỹ sư trẻ (cô kĩ sư trẻ mới ra trường lần đầu tiên xa Hà Nội, dũng cảm lên nhận công tác tại Lai Châu. Cô là lớp thanh niên thề ra trường đi bất cứ đâu, làm bất cứ việc gì…)
+ Nhận thức sâu sắc ý nghĩa công việc: anh thanh niên, ông kỹ sư vườn rau, người cán bộ nghiên cứu khoa học…
+ Yêu thích, say mê công việc, sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn, dám chấp nhận cuộc sống cô độc để làm việc, làm việc một cách kiên trì, tự giác bất chấp hoản cảnh : anh thanh niên, ông kỹ sư vườn rau, người cán bộ nghiên cứu khoa học.
2/ Vẻ đẹp trong cuộc sống bình thường.
Tiêu biểu là nhân vật anh thanh niên.
+ Đó là con người sống, làm việc một mình trên đỉnh núi cao mà không cô đơn. Anh tổ chức sắp xếp cuộc sống của mình trên trạm khí tượng thật ngăn nắp, chủ động, giản dị (căn nhà nhỏ, giường cá nhân…). Anh sống lạc quan yêu đời- trồng hoa, nuôi gà, đọc sách.
+ Đó là một người khiêm tốn: lặng lẽ hoàn thành công việc, không tự nhận thành tích về mình, luôn nhận thức được công việc của mình làm là những đóng góp nhỏ bé cho đất nước; ham mê học hỏi, phấn đấu bởi xung quanh anh có biết bao con người, bao tấm gương, bao điều đáng học ( những ông kĩ sư vườn rau, anh cán bộ nghiên cứu sét...)
+ Một con người sống cởi mở, tốt bụng, luôn quan tâm đến mọi người một cách chân thành, chu đáo: việc đi tìm củ tam thất cho vợ bác lái xe, đón ông hoạ sĩ già và cô kỹ sư trẻ thân tình, nồng hậu; hồn nhiên, yêu cuộc sống: thèm người, thèm chuyện trò ..
Khẳng định, khái quát: Tác phẩm thật sự là một bài thơ về vẻ đẹp trong cách sống và suy nghĩ của người lao động bình thường mà cao cả. Họ chính là những thế hệ tiêu biểu cho lớp người mới, cho thanh niên Việt Nam thời chống Mĩ cứu nước. Tuy không trực tiếp chiến đấu, song họ đã góp phần không nhỏ để xây dựng cuộc sống mới và góp phần vào thắng lợi của cuộc kháng chiến của dân tộc. Họ nối tiếp nhau xứng đáng là chủ nhân của đất nước này.
(Học sinh có thể trình bày trên cơ sở phân tích từng nhân vật để làm nổi bật ý tưởng chung, tuy nhiên , cần tập trung vào nhân vật trung tâm là anh thanh niên)
Tác phẩm gợi lên những suy nghĩ về ý nghĩa của cuộc sống, của lao động tự giác về con người và về nghệ thuật”.
- Cuộc sống của mỗi người chỉ thực sự ý nghĩa khi mọi việc làm , hành động của họ đều xuất phát từ tình yêu cuộc sống, yêu con người, yêu và tự hào về mảnh đất mình đang sống.
- Con người biết sống có lý tưởng, say mê với công việc, hiểu được ý nghĩa của công việc mình làm . Con người cần tự nhìn vào chính bản thân để sống tốt đẹp hơn.
- Thông qua suy nghĩ của người hoạ sĩ: vẻ đẹp của con người và của cuộc sống chính là nguồn cảm hứng vô tận để người nghệ sĩ sáng tạo những tác phẩm nghệ thuật có giá trị .
