Sách là người bạn không thể thiếu được của con người, nhất là đối với học sinh sinh viên. Ngày nay xã hội đã phát triển, con người đã có những cách tiếp cận khác nhau để đến với tri thức nhưng sách vẫn vô cùng quan trọng, chính vì những ý nghĩa đó của sách, nhà văn M. Gorki từng nhận định: “Sách mở ra trước mắt tôi những chân trời mới”.
Sách đưa đến cho chúng ta nguồn tri thức vô tận, giúp chúng ta mở mang kiến thức và vốn hiểu biết theo từng ngày. Trong cuộc sống của mình, con người luôn luôn có ý thức học tập, tìm hiểu khám phá thế giới tự nhiên và xã hội. Những kinh nghiệm, suy nghĩ của con người được ghi chép, lưu giữ lại để truyền cho muôn đời con cháu mai sau. Và vì vậy, sách trở thành một con đường quan trọng để con người đến với tri thức. Con người lưu lại vào sách những suy nghĩ tâm tư, tình cảm của mình về những vấn đề trong cuộc sống… Tùy vào loại tri thức con người lưu giữ mà sách có nhiều loại: sách khoa học, sách nghệ thuật, sách đời sống…
Với tất cả những kiến thức trong dân gian cũng như trong khoa học được ghi chép lại vào sách, khi con người đọc sách, sách sẽ cung cấp tri thức cho con người, con người biết được mọi chuyện Đông, Tây, kim cổ, trên vũ trụ xa vời hay dưới lòng đất thẳm sâu. Đến với sách, ta sẽ được “du lịch miễn phí” đến những quốc gia xa xôi, bay đến những vì sao, thám hiểm trong lòng biển. Không chỉ thế, ta còn có thể ngược dòng lịch sử trở về quá khứ thậm chí bay vào thế giới viễn tưởng để hình dung về cuộc sống trong tương lai. Kì diệu hơn, ta còn có thể thâm nhập vào thế giới vi mô của sự vật hiện tượng để biết về nguồn gốc chung của cả vũ trụ…
Khi chúng ta cầm cuốn sách trên tay, giở từng trang sách để đọc, chúng ta nhận thấy rằng, mỗi trang sách không những chứa đựng những thông tin mà qua đó sách còn giúp con người giao lưu với thế giới bên ngoài. Khi đọc sách, người đọc cũng bộc lộ những cảm xúc, suy nghĩ của mình. Nếu Hoài Thanh viết trong “Ý nghĩa văn chương”: “Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm sẵn có…”, thì ta cũng có thể nói rằng: sách đã cho ta những tình cảm ta chưa có, còn bồi đắp cho ta những tình cảm ta sẵn có. Khi đọc sách sử, người ta có thể thêm yêu nước, thêm yêu đồng loại. Sách có thể cho ta một cách sống thế nào cho ý nghĩa mà có thể trường học, đường đời chưa dạy ta. Đó là những triết lí cuộc sống mà chúng ta tìm được khi đọc một câu chuyện, một lời tâm sự trên trang sách. Khi đọc sách ta có thể nhận ra cuộc sống muôn màu muôn vẻ, và chứa trong đó nhiều giá trị cao đẹp, giúp ta nhìn nhận chính mình cũng như người xung quanh chính xác hơn. Như vậy, trong câu nói của nhà văn Nga, “chân trời mới” có thể được hiểu là những chân trời tri thức mới, những chân trời cảm xúc mới. Tất cả đã giúp con người đẹp thêm, có văn hóa hơn, nhân ái hơn…
Câu nói của nhà văn đã cho ta hiểu thêm về giá trị của việc đọc sách và tầm quan trọng của sách đối với đời sống như thế nào. Vấn đề quan trọng cần ở đây là đọc sách thế nào để có hiệu quả, làm thế nào để sách thật sự là người bạn thân thiết của mỗi người? Khi còn trẻ nên đọc sách đểtiếp thu những tri thức nhân loại, để tôn trọng những thế hệ trước. Còn những người có tuổi, bản thân họ đã là một quyển sách, một bộ tiểu thuyết nhưng không vì thế mà họ không cần đọc sách. Những người đã già cũng cần đọc sách để giải trí, để suy ngẫm, để thấy cuộc sống có ý nghĩa ngay cả khi ta sắp lìa đời. Nói như Đac-uyn: “Bác học không có nghĩa là ngừng học”. Nói rằng sách là sự thu nhỏ của biển trời tri thức nhưng không phải lúc nào sách cũng làm được điều như vậy, vì có người tạo ra sách không vì mục đích trong sáng, không hướng tới mục tiêu giáo dục. Lịch sử càng tiến lên, di sản tinh thần của nhân loại càng phong phú thì sách vở tích lũy những điều đó càng đồ sộ, việc đọc lại trở nên quan trọng. Khi đọc sách phải có phương pháp thích hợp, có mục đích rõ ràng. Khi đọc không chỉbằng mắt, mà phải tư duy theo sách, phải nhập tâm, và nên kết hợp với ghi chép. Bởi những điều trong sách là những điều có ích cho cuộc sống mà tác giả đã chứng kiến hoặc đã trải nghiệm sau đó viết ra để là bài học kinh nghiệm cho đọc giả.
Câu nói của nhà văn M.Gorki như một lời khẳng định về giá trị của việc đọc sách và cũng là lời khuyên con người nên chăm chỉ đọc sách hơn, đọc những điều có giá trị hơn để làm chủ vũ trụ rộng lớn bao la này.
Sách đã có mặt trong cuộc sống của con người từ rất xa xưa. Ban đầu sách được làm từ các thanh tre, trúc, nứa gỗ…, sang thế kỉ XV sách mới được làm ra từ giấy. Trong cả một quá trình lịch sử phát triển lâu dài, con người đã có vai trò quan trọng trong đời sống nhân loại. Chính vì thế, Mác-xim Goóc- ki đã nói: “Hãy yêu sách, nó là nguồn kiến thức. Chỉ có kiến thức mới là con đường sống”. Vậy sách là gì? Theo A.Ghéc- xen (quan niệm ngày xưa): Sách là di huấn tinh thần của thế này đối với thế hệ khác: đó là lời khuyên của người già sắp từ giã cõi đời đối với người trẻ mới bước vào cuộc sống…, Nhưng trong sách không chỉ có quá khứ. Sách còn là văn kiện giúp ta làm chủ hiện tại, nắm lấy tất cả mọi chân lí và sức mạnh được tìm ra và chọn lọc qua nhiều đau khổ, đôi khi nhuốm đầy mồ hôi và máu, sách báo là cương lĩnh của tương lai. Theo quan điểm ngày nay: sách là sản phẩm tinh thần phi vật thể, là kho báu trí tuệ của nhân loại từ xưa đến nay. Còn kiến thức là gì? Kiến thức là kĩ năng, kĩ xảo, là những hiểu biết của con người trong cuộc sống. Khi chúng ta muốn giải một bài văn thì chúng ta cần có một kĩ năng giải bài văn và cách viết bài văn ấy. Con đường sống là con đường phát triển trí tuệ. Theo M.I Xa-cốp-xki, sách là nguồn kiến thức của con người, do đó cũng là nguồn sức mạnh của con người. Vì vậy, sách và kiến thức có mối quan hệ rất mật thiết với nhau. Sách có một tầm quan trọng trong đời sống của con người. Sách là công cụ, là phương tiện để giao tiếp với nhau. Từ xa xưa, con người đã có những phát minh vĩ đại trong khoa học kĩ thuật, những tác phẩm văn học tuyệt vời, những ý kiến và những câu hỏi chưa được thống nhất và giải đáp. Nhờ sách mà con tìm ra sự thật, tìm ra được chân lí đúng đắn cho nhân loại. Sách là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại. Sách như nhà sử học nhỏ nhắn ghi chép lại từng quá trình lịch sử phát triển của loài người một cách đúng đắn nhất, chi tiết nhất giúp cho con người ngày nay có thể hiểu được lịch sử phát triển của đất nước, tạo nên một niềm tự hào dân tộc. Sách là luồng thông tin vượt thời gian và không gian. Nó mở ra cho con người thấy những bí mật và quy luật của thiên nhiên. Sách giúp chúng ta thấu hiểu những bí mật và quy luật thiên nhiên. Sách giúp chúng ta thấu hiểu những quy luật đó để trở thành người chủ trái đất; người cải tạo trái đất và người sáng tạo một thế giới mới tốt đẹp hơn. Sách cung cấp kiến thức cho con người về mọi mặt: tự nhiên, xã hội, giúp con người hiểu biết rộng hơn, giúp con người tồn tại được trong cuộc sống hiện đại. Sách là sản phẩm tinh thần do con người sáng tạo ra. Tất cả những cái tốt đẹp nhất, quý báu nhất, thông minh nhất và kì diệu nhất đều chứa đựng trong quyển sách. Sách như màn ảnh nhỏ đưa con người đi du lịch trên khắp thế giới. Ai yêu mến sách sẽ không bao giờ cảm thấy thiếu người bạn trung thành, một người bạn đường trong mọi thành công trong mọi việc làm của mình. Sách là người khuyên bảo hữu ích, người đồng chí vui vẻ, người an ủi chân tinh. Khi đọc, khi nghiên cứu, khi suy nghĩ, chúng ta có thể giải trí một cách lành mạnh, trong sạch: có thể sử dụng tốt thời gian rãnh rỗi vào bất cứ lúc nào và trong mọi hoàn cảnh. Sách không những mở rộng được tầm nhìn và làm phong phú hiểu biết của chúng ta trong suốt cuộc đời, sách đã và đang là người giúp đỡ, là người thầy, người bạn tâm tình của chúng ta. Đứng sau “ Thuế máu” là một Hồ Chí Minh – một người thầy vĩ đại của văn học, của chính trị, của ngoại giao. Đứng sau “Đi bộ ngao du” là một Rút-xô – một bậc thầy của giáo dục… Chúng ta hãy học cách tôn trọng những cuốn sách, chúng ta hãy nhớ rằng sách do con người tạo ra, vì vậy chúng ta tôn trọng sách cũng là tôn trọng con người. Chúng ta yêu sách nhưng không mù quáng như Đôn-ki-hô-tê trong tác phẩm cùng tên của nhà văn Xéc-van-tex. Chúng ta cũng phải biết lựa chọn sách tốt, tránh xa những sách có hại. Theo Đề-các: “Đọc những cuốn sách tốt…hơn nữa, đấy lại là các cuộc chuyện trò uyên bác mà trong đó.
Morxim Gorki là một nhà văn nổi tiếng của nước nga. Trong quá trình tự rèn luyện, chủ yếu là nhờ đọc sách mà ông đã trở thành một nhà văn nổi tiếng. Đối với ông xem sách là nguồn giá trị vô giá. Và nói về giá trị của sách, ông viết:
“ Sách mở rộng ra trước mắt tôi những chân trời mới”
Ta hãy giải thích câu nói trên và từ đó ta có cách chọn sách và phương pháp đọc sách như thế nào?
Sách chứa đựng những tri thức của loài người, được chọn lọc, tích lũy từ ngàn xưa, là công cụ lưu truyền văn hóa nhân loại. Mở rộng là hiểu biết về thế giới tự nhiên và vũ trụ: sách cho ta biết về những sự thay đổi, quá trình hình thành cũng như phát triển của vạn vật quanh ta, trong sách là một nguồn trí thức vô tận về thế giới quan xung quanh ta. Hơn nữa, đó còn là một hành tinh vũ trụ, không chỉ thế giới tự nhiên đa dạng, phong phú mà nó là một nghiên cứu đưa ta đến với không trung vũ trụ. Mở rộng hiểu biết về loài người, các dân tộc xa lạ; đời sống vật chất, tinh thần, tình cảm, văn hóa của họ. Các quá trình hình thành và phát triển của loài người, sự hình thành cơ thể cũng như hình thành nhân cách. Rồi những phong tục tập quán của con người cũng như các dân tộc khác trong nước, trên thế giới. Đời sống vật chất của họ như thế nào, không phải con người, dân tộc nào cũng có đời sống ổn định hay nghèo khó như nhau. Mỗi nơi có một đời sống tinh thần khác nhau, có thể đời sống tinh thần của họ là vui chơi, là du lịch, là vui chơi, hay là những nơi có nền văn hóa, ca trù, dân ca….Mỗi nơi có một nền văn hóa khác nhau mà chúng ta không thể nào đi đến và cảm nhận hết được. Chỉ có thể đọc sách và tìm hiểu thì ta mới có thể biết được một thế giới thu nhỏ trong tầm nhìn, tầm hiểu biết của ta được.
Không chỉ thế mà ta còn có thể biết được những lời dạy hay, những điều hay lẽ phải, những quan niệm, những cách sống tốt để rèn luyện nhân cách của một con người. qua tìm hiểu sách báo nhiều có thể cho ta một nguồn trí thức vô tận, giúp ta trở thành một con người hiểu biết nhiều, Từ đó, giúp ta có một định hướng, một tầm nhìn để chọn một kế hoạch cho tương lai, khi đã có định hướng thì nuôi dưỡng trong ta khát vọng, ước mơ về một tương lai sáng ngời.
Sách cho ta một nguồn trí thức vô tận nhưng chúng ta cần phải biết cách chọn sách gì và đọc sách như thế nào để đạt hiệu quả. Không phải sách nào cũng toàn diện và không phải đọc sách như thế nào thì ta cũng thành công. Để chọn được một cuốn sachs tốt thì chọn những sách như thế nào? Nếu ta chọn được sách tốt thì sẽ giúp ta nhận thức đúng sự vật, cho ta một hành động đúng đắn và tiến bộ. hơn nữa giúp cho ta nâng cao được phẩm chất đạo đức và làm phong phú thêm đời sống tinh thần của ta. Chúng ta cần phải biết chọn lọc để loại bỏ những sách xấu là những sách không phải có hình dáng xấu không đẹp mà sách xấu là những sách bóp méo sự thật, xuyên tạc lịch sử, kích động những thị dục thấp hèn, thúc đẩy những hành vi sai trái, hành động vô đạo đức.
Và khi đã chọn được một cuốn sách hay, cuốn sách tốt thì ta đọc sách như thế nào? Ta cần chọn một thời gian đọc sách thích hợp, có thể lập một thời gian biểu để không ảnh hưởng đến việc học tập hay công việc, chúng ta có thể giải quyết có khoa học việc học tập, công việc và việc đọc sách nó không làm ta mất thời gian và hơn nữa việc đọc sách tiếp thu sẽ đạt hiệu quả hơn. Có sách, có thời gian rồi thì việc tiếp theo là chọn một nơi đọc sách thích hợp, có thể chọn một nơi thật thoải mái, thoáng đãng, có thể xây dựng một phòng đọc thật hợp lý, tạo một không gian tốt để có thể giúp ta chọn lọc, tiếp thu những tri thức tốt, bổ sung kiến thức bản thân.
Sách là một nguồn kiến thức gắn liền với nền văn minh của nhân loại. chúng ta cần phải biết chọn sách và đọc sách một cách khoa học hợp lý, giúp ta có thể tiếp nhận một nguồn kiến thức để nhận định thế giới quanh ta, hành động đúng dắn và tiến bộ, nâng cao phẩm chất đạo đức, làm phong phú thêm đời song tinh thần của ta. Chúng ta có thể đón nhận những chân trời mới mà sách có thể mở rộng cho ta.
Sách là sản phẩm tinh thần của con người, sách phản ánh và lưu giữ những thành tựu, những tri thức của nhân loại. Sách không chịu tác động của không gian và thời gian. Nhà văn M. Gorki đã từng nói: "Sách mở ra trước mắt tôi một chân trời mới" vì sách mang cho con người những hiểu biết về thế giới khoa học tự nhiên và xã hội, những câu chuyện đời thường ý nghĩa răn dạy cho con người những điều tốt đẹp, sách còn mang đến những bài học, kiến thức, vốn hiểu biết mới, thú vị nhưng không kém phần hấp dẫn, từ những thứ nhỏ nhặt, đơn giản nhất tới những thứ to lớn, phức tạp hơn. Như thế con người tiếp thu được những điều mới mẻ, bổ ích và từ đó sách trở thành những người bạn cố tri của con người, trở thành thứ không thể thiếu của con người.
