BT1: Nối cột A với cột B sao cho phù hợp :
| Cột A (câu ghép) | Cột B (Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu) | Đáp án |
| 1. Tuy rét vẫn kéo dài, mùa xuân đã đến bên bờ sông Lương.
2. Trời trong như ngọc, đất sạch như lau. 3. Giá hắn biết hát thì có lẽ hắn không cần chửi. 4. Mặt trời càng lên cao, ánh nắng càng gay gắt. 5. Do Hải chủ quan nên bạn ấy đã làm sai bài toán cuối. 6. Anh đi trước rồi mọi người đi sau cũng được. |
a. Quan hệ nguyên nhân
b. Quan hệ tiếp nối c. Quan hệ tương phản d. Quan hệ tương đồng e. Quan hệ điều kiện g. Quan hệ tăng tiến. |
1 –
2 – 3 – 4 – 5 – 6 – |
BT 2: Xác định từ tượng thanh, từ tượng hình và nêu tác dụng?
1. “Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc…”
(Nam Cao)
2. “Tôi mải mốt chạy sang. Mấy người hàng xóm đến trước tôi đang xôn xao ở trong nhà. Tôi xồng xộc chạy vào. Lão Hạc đang vật vã ở trên giường, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, hai mắt long sòng sọc. Lão tru tréo, bọt mép sùi ra, khắp người chốc chốc lại bị giật mạnh một cái, nảy lên.”
(Nam Cao)
3. Đường phố bỗng rì rào chân bước vội
Người đi như xối nước lên hè
Những con chim lười còn ngủ dưới hàng me
Vừa tỉnh dậy rật trời lên ríu rít
Xe điện chạy leng keng vui như đàn con nít
Sum sê chợ bưởi, tíu tít Đồng Xuân. (Tố Hữu)
4. Bác ngồi đó ung dung châm lửa hút
Trán mênh mông thăm thẳm một vùng trời
Không gì vui bằng mắt Bác Hồ cười
Quên tuổi già, tươi mãi tuổi hai mươi
Người rực rỡ một mặt trời cách mạng
Mà đế quốc là loài dơi hốt hoảng
Đêm tàn bay chập choạng dưới chân người. (Tố Hữu)
BT3 : Xác định và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong các ví dụ sau:
1. Than vận nước gặp khi biến đổi,
Để quân Minh thừa hội xâm lăng.
Bốn phương khói lửa bừng bừng,
Xiết bao thảm họa xương rừng máu sông! (Trần Tuấn Khải)
2. Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế,
Mở miệng cười tan cuộc oán thù.
(Phan Bội Châu)
3. Bác ơi tim Bác mênh mông thế,
Ôm cả non sông mọi kiếp người !
(Tố Hữu)
4. Bác Dương thôi đã thôi rồi,
Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta.”
(Nguyễn Khuyến)
5. Đội trời, đạp đất ở đời
Họ Từ tên Hải vốn người Việt Đông.
(Nguyễn Du)
Một tiếng chim kêu sáng cả rừng (Khương Hữu Dụng) Chí ta lớn như biển Đông trước mặt (Tố Hữu) Người say rượu mà đi xe máy thì tính mạng ngàn cân treo sợi tóc. Bác đã lên đường theo tổ tiên (Tố Hữu)BT4: Tìm và xác định ý nghĩa của trợ từ trong những câu sau:
-Đích thị là Lan được điểm 10.
-Có thế tôi mới tin anh.
-Cái bạn này kì quá.
-Nó hát những mấy bài liền.
-Anh tôi toàn những lo là lo.
-Ngay cả bạn thân nó cũng ít tâm sự
-Nó ăn mỗi bữa chỉ lưng bát cơm.
BT5: Xác định từ loại của các từ in đậm trong các câu sau:
-Tôi đã giúp bạn nhiều rồi mà.
-Anh lo làm mà ăn chứ không thể đi ăn xin mãi được.
-Bạn bảo sao thì tôi nghe vậy.
-Không ai hát thì tôi hát vậy.
-Bạn giúp tôi một tay với.
-Với tôi, việc học là quan trọng nhất.
-Ai ở đằng kia vậy?
-Em thích hát dân ca kia mà.
BT6: Xác định và phân loại thán từ trong các câu sau :
1.Bác ơi! (Tố Hữu)
2.Hỡi ơi lão Hạc! (Nam Cao)
3.Ái, đau quá!
4.Khốn nạn! Nhà cháu đã túng quá nay lại thêm phần sưu của chú nó nữa (Ngô Tất Tố)
5.Vâng, cháu cũng nghĩ như cụ. (Ngô Tất Tố)
6.Thương thay cũng một kiếp người
7.Hại thay mang lấy sắc tài làm chi (Nguyễn Du)
BT7: Biến đổi các cặp câu đơn sau thành những câu ghép có mối quan hệ giữa các vế câu. Xác định mối quan hệ đó :
1.Hôm nay trời mưa to quá. Tôi ở nhà tự học bài và làm bài.
2.Gió thổi mạnh. Trời mưa càng lúc càng to. Nước sông lên rất nhanh.
3.Bố mẹ thương con nhiều lắm. Con cần cố gắng hơn nữa.
4.Em thường giúp đỡ mọi người. Em được mọi người yêu mến.
BT8: Xác định các vế câu ghép, cách nối các vế câu và quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu:
1.Trống lại thúc, mõ lại khua, tù và rúc liên thanh bất chỉ. (Ngô Tất Tố)
2. Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ. (Ngô Tất Tố)
3. Tôi đã tính không chơi với Trinh nữa thì một hôm anh ta đến tìm tôi (Nguyễn Công Hoan).
4. Chúng ta muốn hòa bình, chúng ta phải nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm cướp nước ta một lần nữa! (Hồ Chí Minh)
BT9: Đọc đoạn trích sau và trả lời các yêu cầu bên dưới :
“… Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi òa lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo :
– Con nín đi! Mợ đã về với các con rồi mà.” (Trong lòng mẹ – Nguyên Hồng)
1.Xác định các tình thái từ có trong đoạn văn trên.
2. Xác định câu ghép và chỉ ra quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong câu ghép.
BT10: “Tôi lắng nghe hai cây phong rì rào, tim đập rộn ràng vì thảng thốt và vui sướng, rồi trong tiếng xạc xào không ngớt ấy, tôi cố hình dung ra những miền đất xa lạ kia. Thuở ấy, chỉ có một điều tôi chưa hề nghĩ đến : ai là người đã trồng hai cây phong trên đồi này?”
(Hai cây phong – Ai-ma-tốp)
1.Tìm những từ tượng thanh có trong đoạn văn trên.
2.Xác định câu ghép và chỉ ra quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong câu ghép.
BT 11: Viết đoạn văn (với một trong các chủ đề quê hương, trường lớp, bạn bè,…) có sử dụng các loại từ và từ loại đã học (từ tượng thanh, tượng hình, trợ từ, thán từ, tình thái từ) và sử dụng các biện pháp tu từ (nói quá, nói giảm – nói tránh), câu ghép.
BT11:
Những chiếc lá bên thềm rơi xào xạc ,chợt nhận ra thu đang thỏ thẻ trở về.Cái ngày này năm ngoái vẫn mưa tuôn xói xả ,nắng hè vẫn làm cho những chú ve kêu râm ran ,năm nay thời tiết trái chiều như đang dóng lên hồi chuông cảnh báo mùa mưa lũ bất thường .Mấy cô cậu chuồn chuồn cứ ve vẩy giữa sân trường đòi được du lịch một chuyến giữa ban trưa đây chăng ,còn ông mặt trời thì lờ đờ gửi chùm nắng nhạt cho nhân gian,bọn cá rô phi nhảy tom tóp ,cứ như đang ngứa ngáy lắm nên muốn chạy khỏi cái ao thu lạnh lùng của cụ Khuyến ngày xưa đây !
Tượng thanh :xào xạc,thỏ thẻ,xối
Tượng hình : dóng lên hồi chuông cảnh báo,cô câu chuồn chuồn đòi đựoc đi du lịch,ông mặt trời lờ đờ gửi chùm nắng nhạt cho nhân gian,bọn cá rô muốn chạy khỏi ,,,
BT6: Biến đổi các cặp câu đơn sau thành những câu ghép có mối quan hệ giữa các vế câu. Xác định mối quan hệ đó :
1.Hôm nay trời mưa to quá. Tôi ở nhà tự học bài và làm bài.
=> Hôm nay trời mưa to quá nên tôi ở nhà tự học bài và làm bài.
=> quan hệ nguyên nhân - kết quả
2.Gió thổi mạnh. Trời mưa càng lúc càng to. Nước sông lên rất nhanh.
=> Gió thổi mạnh và trời mưa càng lúc càng to nên nước sông lên rất nhanh.
=> quan hệ tăng tiến
3. Bố mẹ thương con nhiều lắm. Con cần cố gắng hơn nữa.
=> Bố mẹ thương con nhiều lắm nên con cần cố gắng hơn nữa.tiến
=> quan hệ điều kiện
4.Em thường giúp đỡ mọi người. Em được mọi người yêu mến.
=> Em thường giúp đỡ mọi người nên em được mọi người yêu mến.kiện
=> quan hệ nguyên nhân - kết quả
BT3:
2/ Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế,
Mở miệng cười tan cuộc oán thù.
(Phan Bội Châu)
Biện pháp nghệ thuật:
- Nói quá
- Tương phản đối lập (cách nói khoa trương)
Tác dụng:
- Gợi tả dáng hình, lý trí của 1 con người mang lý tưởng đẹp, có ý chí, hoài bão, quyết tâm cao, luôn chiến đấu dũng cảm, luôn quyết tâm dành thắng lợi, luôn lạc qua và tin tưởng mình sẽ thắng.
- Nhấn mạnh chân dung vĩ đại của người chiến sĩ đồng thời thể hiện lời tự nhắc nhở, tự dặn mình không bao giờ rời xa con đường mình đã đi, lý tưởng mình đã chọn.
BT5: Xác định từ loại của các từ in đậm trong các câu sau:
-Tôi đã giúp bạn nhiều rồi mà.
-Anh lo làm mà ăn chứ không thể đi ăn xin mãi được.
=>Quan hệ từ
-Bạn bảo sao thì tôi nghe vậy.
-Không ai hát thì tôi hát vậy.
=>Trợ từ
-Bạn giúp tôi một tay với.
-Với tôi, việc học là quan trọng nhất.
=>Trợ từ
-Ai ở đằng kia vậy?
-Em thích hát dân ca kia mà.
=>Trợ từ
Bổ sung thêm BT3:
Một tiếng chim kêu sáng cả rừng (Khương Hữu Dụng) => biện pháp nói quá Chí ta lớn như biển Đông trước mặt (Tố Hữu) => biện pháp so sánh Người say rượu mà đi xe máy thì tính mạng ngàn cân treo sợi tóc. => biện pháp sử dụng thành ngữ Bác đã lên đường theo tổ tiên (Tố Hữu) => biện pháp nói giảm nói tránh.
Những chiếc lá bên thềm rơi xào xạc ,chợt nhận ra thu đang thỏ thẻ trở về.Cái ngày này năm ngoái vẫn mưa tuôn xói xả ,nắng hè vẫn làm cho những chú ve kêu râm ran ,năm nay thời tiết trái chiều như đang dóng lên hồi chuông cảnh báo mùa mưa lũ bất thường .Mấy cô cậu chuồn chuồn cứ ve vẩy giữa sân trường đòi được du lịch một chuyến giữa ban trưa đây chăng ,còn ông mặt trời thì lờ đờ gửi chùm nắng nhạt cho nhân gian,bọn cá rô phi nhảy tom tóp ,cứ như đang ngứa ngáy lắm nên muốn chạy khỏi cái ao thu lạnh lùng của cụ Khuyến ngày xưa đây !
Tượng thanh :xào xạc,thỏ thẻ,xối
Tượng hình : dóng lên hồi chuông cảnh báo,cô câu chuồn chuồn đòi đựoc đi du lịch,ông mặt trời lờ đờ gửi chùm nắng nhạt cho nhân gian,bọn cá rô muốn chạy khỏi ,,,
Bổ sung thêm BT3:
Một tiếng chim kêu sáng cả rừng (Khương Hữu Dụng) => biện pháp nói quá Chí ta lớn như biển Đông trước mặt (Tố Hữu) => biện pháp so sánh Người say rượu mà đi xe máy thì tính mạng ngàn cân treo sợi tóc. => biện pháp sử dụng thành ngữ Bác đã lên đường theo tổ tiên (Tố Hữu) => biện pháp nói giảm nói tránh.
