tham khảo
Trong quá trình dựng nước và giữ nước, dân tộc Việt Nam thường xuyên phải đối phó với nhiều kẻ thù xâm lược có tiềm lực quân sự mạnh. Nhưng bằng tài thao lược của bộ thống soái; phát huy cao độ lòng dũng cảm, trí thông minh, sáng tạo của các tầng lớp nhân dân, chúng ta đã chiến thắng các thế lực xâm lược hung bạo, bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Quá trình chống ngoại xâm của dân tộc đã hun đúc, xây đắp nên nhiều giá trị truyền thống quý báu, trở thành sức mạnh tiềm tàng của dân tộc. Có thể khái quát một số vấn đề nổi bật trong truyền thống đó: Một là, để đánh thắng các thế lực xâm lược, dù trong thời bình, chúng ta vẫn luôn chú trọng "dựng nước phải đi đôi với giữ nước"; hết sức chăm lo “quốc phú, binh cường”, tạo được cái thế “yên ngoài, ổn trong”, nhằm ngăn ngừa chiến tranh để xây dựng đất nước. Hai là, trong thời chiến phải "tận dân vi binh", "cử quốc nghênh địch". Để chiến thắng kẻ địch đông và mạnh, không chỉ riêng quân đội đánh giặc, mà toàn dân phải tham gia bằng mọi phương thức; không chỉ đánh giặc trên lĩnh vực quân sự mà trên tất cả các mặt trận: kinh tế, chính trị, ngoại giao…; không chỉ thắng chúng riêng bằng con người, mà phải bằng cả hình sông, thế núi; bằng tất cả sức mạnh của đất nước, của dân tộc. Ba là, phải xây dựng được thế trận phòng thủ đất nước và thế trận đánh giặc, trước hết là dựa vào lòng dân. Tư tưởng "chúng chí thành thành", "sức dân mạnh như nước", "nới sức dân làm kế sâu rễ, bền gốc",… phải được quán triệt, vận dụng sáng tạo trong mọi điều kiện, hoàn cảnh của đất nước. Bốn là, phải xây dựng được lực lượng vũ trang (LLVT) có quân số và cơ cấu phù hợp, quân đội tinh, không cần đông: "quí hồ tinh, bất quí hồ đa"…
Bài học từ truyền thống lịch sử chống giặc ngoại xâm được thể hiện xuyên suốt qua các thời kỳ lịch sử: thời Lý, đó là chính sách "ngụ binh ư nông"; thời Trần, là tư tưởng “chúng chí thành thành”, xây dựng thế trận phòng thủ đất nước và thế trận đánh giặc, trước hết là dựa vào lòng dân, được Trần Hưng Đạo lựa chọn, thực hiện rất hiệu quả. Với quan điểm “sức dân mạnh như nước”, "chở thuyền và lật thuyền cũng là dân", Nguyễn Trãi đã dâng kế sách giúp Lê Lợi lãnh đạo nghĩa quân Lam Sơn quét sạch giặc Minh ra khỏi bờ cõi nước ta. Trong lịch sử nước ta, hai triều đại Trần, Hồ kế tiếp nhau đã nêu hai bài học về dựa vào dân hay dựa vào thành trì, quân quan để giữ nước. Hồ Quý Ly tuy vẫn biết "lòng dân là một sức mạnh cực lớn", nhưng do chính sách chứa đựng nhiều yếu tố xa dân, nên khi đất nước bị xâm lược, dù có hệ thống thành trì vững chắc, quân sĩ đông, nhưng rốt cuộc phải cam chịu thất bại…
Những giá trị truyền thống trên đây được Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh kế thừa, phát triển lên một bước mới hết sức phong phú, độc đáo; nhờ đó, chúng ta đã làm nên những chiến công hiển hách "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu": Cách mạng Tháng Tám thành công; kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ thắng lợi, thống nhất Tổ quốc.
