Nitrogen tạo những hợp chất nào với oxygen? Chúng được hình thành từ đâu và có những tính chất gì?
Bài 5. Một số hợp chất của nitrogen với oxygen
Mở đầu (SGK Chân trời sáng tạo trang 30)
Thảo luận (1)
Câu hỏi 1 (SGK Chân trời sáng tạo trang 30)
Hãy tìm hiểu và cho biết hiện tượng nào trong tự nhiên và quá trình nào trong đời sống của con người là nguồn tạo ra các khí NO, NO2 trong không khí.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiNguồn tạo ra khí NO, NO2 trong không khí:
+ Trong tự nhiên: Hiện tượng sấm sét.
+ Trong đời sống: Hoạt động của các phương tiện giao thông vận tải, nhà máy nhiệt điện, luyện kim, đốt nhiên liệu …
(Trả lời bởi Mai Trung Hải Phong)
Câu hỏi 2 (SGK Chân trời sáng tạo trang 31)
Quan sát Hình 5.2, mô tả quá trình hình thành mưa acid.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiTrong thành phần các chất đốt tự nhiên như than đá và dầu mỏ có chứa một lượng lớn lưu huỳnh, còn trong không khí lại chứa nhiều nitrogen. Do hoạt động của núi lửa, cháy rừng, sấm sét hoặc do con người tiêu thụ nhiều nguyên liệu tự nhiên như than đá, dầu mỏ,...tạo thành các oxide của nitrogen (NOx) và sulfur dioxide (SO2) trong khí quyển. Các khí này bị oxi hóa với xúc tác là các ion kim loại trong khói bụi,…và bị hòa tan trong nước tạo thành dung dịch acid HNO3 và H2SO4 gây ra mưa acid.
(Trả lời bởi Quoc Tran Anh Le)
Câu hỏi 3 (SGK Chân trời sáng tạo trang 31)
Viết các phương trình hoá học của chuỗi phản ứng tạo ra nitric acid từ nitrogen trong không khí.
N2→ NO→NO2→HNO3
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải
Câu hỏi 4 (SGK Chân trời sáng tạo trang 31)
Quan sát Hình 5.3, hãy nêu một số tác hại của mưa acid.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Mưa acid làm tăng lượng H+ trong đất, khiến đất chua. Điều này làm ảnh hưởng xấu đến các loại cây trồng, sinh vật không thích nghi được với đất chua.
- Mưa acid ăn mòn các công trình làm bằng kim loại, thép, đá vôi,…
(Trả lời bởi Quoc Tran Anh Le)
Câu hỏi 5 (SGK Chân trời sáng tạo trang 31)
Quan sát Hình 5.4a, cho biết các liên kết hoá học giữa các nguyên tử trong phân tử HNO3 thuộc loại liên kết gì. Xác định số oxi hoá của nitrogen trong HNO3. Dự đoán vai trò của HNO3 trong các phản ứng oxi hoá — khử.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Liên kết hoá học giữa các nguyên tử trong phân tử HNO3 là liên kết cộng hóa trị và liên kết cho nhận.
- Số oxi hóa của N trong HNO3 là +5. Đây là số oxi hóa cao nhất của N, do đó trong các phản ứng oxi hóa – khử, HNO3 là chất oxi hóa.
(Trả lời bởi Quoc Tran Anh Le)
Câu hỏi 6 (SGK Chân trời sáng tạo trang 32)
Tại sao phải bảo quản nitric acid trong lọ tối màu?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiDưới tác dụng của ánh sáng, nitric acid bị phân hủy tạo thành nitrogen dioxide (nhiệt độ thường)
(Trả lời bởi Quoc Tran Anh Le)
Câu hỏi 7 (SGK Chân trời sáng tạo trang 32)
Hãy tìm hiểu và cho biết HNO3 được ứng dụng vào những lĩnh vực nào trong đời sống và sản xuất.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiỨng dụng của HNO3 trong đời sống và sản xuất:
- Chế tạo thuốc nổ TNT.
- Sản xuất các loại phân bón chứa nitrogen như phân đạm một lá ammonium nitrate NH4NO3, các muối nitrate như Ca(NO3)2, KNO3,...
- Sản xuất các chất hữu cơ, sơn, bột màu, thuốc nhuộm vải.
- HNO3 phản ứng với hầu hết với các hợp chất hữu cơ nên nó được sử dụng nhiều trong ngành luyện kim, tinh lọc và xi mạ. Khi cho nitric acid tác dụng với hydrochloric acid, ta được dung dịch cường toan có khả năng hòa tan và và bạch kim.
(Trả lời bởi Quoc Tran Anh Le)
Luyện tập (SGK Chân trời sáng tạo trang 32)
Viết phương trình hoá học của các phản ứng khi cho dung dịch HNO3 tác dụng với CuO, Ca(OH)2, CaCO3. Các phản ứng này có phải phản ứng oxi hoá — khử không? Giải thích.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải
Câu hỏi 8 (SGK Chân trời sáng tạo trang 33)
Hãy cho biết dấu hiệu nhận biết hiện tượng phú dưỡng.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiDấu hiệu: sự xuất hiện dày đặc của tảo xanh trong nước, thủy sản chết, mùi nước ao (hồ) hôi thối…
(Trả lời bởi Quoc Tran Anh Le)