Hoạt động 5. Rèn luyện giao tiếp, ứng xử phù hợp trong gia đình

1. Đóng vai xử lí tình huống thể hiện cách giao tiếp, ứng xử phù hợp trong gia đình.

Em hãy cùng các bạn thảo luận, xây dựng kịch bản và đóng vai để thể hiện cách giao tiếp, ứng xử khéo léo, phù hợp trong các tình huống sau:

A. Xử lý Tình huống 1 (Chị gái buồn bã, không muốn nói chuyện):

- Mục tiêu: Thể hiện sự quan tâm, đồng cảm, kiên nhẫn và tôn trọng không gian riêng của chị, đồng thời gợi mở để chị chia sẻ khi sẵn sàng.

- VD (Gợi ý hành động/lời nói của em - đóng vai):

• Gõ cửa nhẹ nhàng, hỏi thăm: "Chị ơi, em vào được không? Em thấy chị có vẻ buồn."
• Thể hiện sự quan tâm: "Có chuyện gì không vui hả chị? Chị có muốn kể cho em nghe không?"
• Tôn trọng không gian riêng (nếu chị từ chối): "Dạ, vậy chị nghỉ ngơi nhé. Em ở ngoài này, khi nào chị cần gì hoặc muốn nói chuyện thì gọi em."
• Hành động quan tâm thầm lặng: Có thể mang cho chị ly nước hoặc món ăn nhẹ chị thích.

(Nhấn mạnh sự tinh tế, kiên nhẫn và tôn trọng)

B. Xử lý Tình huống 2 (Bố mẹ bất đồng quan điểm về anh trai):

- Mục tiêu: Thể hiện vai trò cầu nối (nếu có thể), góp phần làm dịu không khí căng thẳng, thể hiện sự tôn trọng với cả bố, mẹ và anh trai.

- VD (Gợi ý hành động/lời nói của em - đóng vai):

• Giữ im lặng, lắng nghe khi bố mẹ đang tranh luận căng thẳng.
• Chọn lúc phù hợp, nói chuyện riêng với từng người (bố, mẹ, anh trai) để hiểu rõ hơn mong muốn và lý do của mỗi người.
• Lựa lời nói với bố mẹ: "Con biết bố mẹ đều lo cho anh. Con nghĩ anh cũng có lý do riêng khi chọn nghề đó. Hay cả nhà mình cùng bình tĩnh nghe anh giải thích thêm ạ?".
• Động viên anh trai, thể hiện sự ủng hộ (nếu thấy lựa chọn của anh là hợp lý) hoặc cùng anh phân tích thêm.

(Nhấn mạnh vai trò lắng nghe, làm dịu và tôn trọng)

C. Xử lý Tình huống 3 (Mẹ can thiệp vào chuyện bạn bè khác giới):

- Mục tiêu: Thể hiện sự tôn trọng mẹ nhưng cũng bày tỏ được quan điểm, mong muốn của bản thân một cách lễ phép, thuyết phục để mẹ hiểu và tin tưởng.

- VD (Gợi ý hành động/lời nói của em - đóng vai):

• Lắng nghe hết lời mẹ nói, không phản ứng gay gắt.
• Thể hiện sự thấu hiểu: "Con hiểu là mẹ lo lắng cho con..."
• Giải thích nhẹ nhàng, rõ ràng: "Mẹ ơi, con và bạn ấy chỉ là bạn bè thân thiết, giúp đỡ nhau học tập thôi ạ. Chúng con luôn biết giữ gìn giới hạn và tình bạn trong sáng."
• Đề xuất giải pháp tạo sự tin tưởng: "Con hứa sẽ luôn tập trung vào việc học. Hay cuối tuần này mẹ cho con mời bạn về nhà chơi để mẹ gặp ạ?"
• Giữ thái độ lễ phép, kiên nhẫn ngay cả khi mẹ chưa đồng ý ngay.

(Nhấn mạnh việc lắng nghe, giải thích lễ phép và đề xuất giải pháp)

2. Chia sẻ những tình huống mà em ứng xử khéo léo, phù hợp trong gia đình.

- Em hãy kể lại một tình huống thực tế trong gia đình mà em đã có cách giao tiếp, ứng xử khéo léo, phù hợp, giúp giải quyết được một vấn đề hoặc giữ được hòa khí gia đình.

- VD:

• "Có lần em muốn xin mẹ mua một đôi giày mới nhưng mẹ nói chưa cần thiết. Thay vì đòi hỏi, em đã giải thích cho mẹ lý do em cần (đôi giày cũ đã hỏng, cần cho giờ thể dục) và đề nghị sẽ dùng tiền tiêu vặt của mình để phụ thêm một phần. Cuối cùng mẹ đã đồng ý."
• "Anh trai em mượn đồ của em mà không hỏi ý kiến. Thay vì tức giận, em đã đợi lúc anh vui vẻ và nói chuyện nhẹ nhàng: 'Lần sau anh mượn đồ thì nói với em một tiếng nhé!'. Anh đã xin lỗi và lần sau không làm vậy nữa."
• "Thấy bố mẹ có vẻ căng thẳng vì công việc, em đã chủ động pha trà cho bố mẹ và mở một bản nhạc nhẹ nhàng, không hỏi han nhiều về công việc."