Bài 25. Những năm đầu của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1946 - 1950)

I. Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược bùng nổ (19/12/1946)

1. Kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược bùng nổ

a. Nguyên nhân

    + Cuối tháng 11/1946 Pháp tấn công cơ sở cách mạng .

    + 12/1946 liên tiếp gây xung đột vũ trang ở Hà Nội.

    + Ngày 18/12/1946 gửi tối hậu thư cho chính phủ nước ta.

b. Đảng ta quyết định phát động toàn quốc kháng chiến.

- Nội dung: Sách giáo khoa Trang 104.

- Đêm 19/12/1946 tiếng súng kháng chiến bắt đầu.

2. Đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp của ta

- Nội dung đường lối kháng chiến của ta được thể hiện trong các văn bản: Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chỉ thị Toàn dân kháng chiến của Ban thường vụ TƯ Đảng và tác phẩm Kháng chiến nhất định thắng lợi của đồng chí Trường Chinh

- Đường lối kháng chiến là cuộc chiến tranh nhân dân: là toàn dân (3 thứ quân) toàn diện (quân sự, kinh tế, văn hoá, ngoại giao), trường kỳ, tự lực cánh sinh, tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế.

II. Cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc vĩ tuyến 16

1. Diễn biến

a. Hà Nội:

- Tại Hà Nội,cuộc chiến đấu diễn ra quyết liệt.

- Đến đêm 17-2-1947, Trung đoàn Thủ đô rút quân khỏi vòng vây của địch ra căn cứ an toàn.

b. Tại các thành phố khác:

    +Miền Bắc: Hải Dương, Hải Phòng, Nam Định và Bắc Ninh.

    + Miền Trung: Huế, Đà Nẵng.

→ Quân ta tiến công làm tiêu hao sinh lực địch.

2. Ý nghĩa

- Giam chân địch ở các đô thị, giảm bước tiến của chúng.

- Tạo điều kiện để trung ương Đảng và bộ đội chủ lực rút lui an toàn chuẩn bị kháng chiến lâu dài.

III. Chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông năm 1947

1. Thực dân Pháp tiến công căn cứ địa kháng chiến Việt Bắc

a. Âm mưu:

    + Thực hiện “Đánh nhanh, thắng nhanh”.

    + Tiêu diệt phần lớn bộ đội chủ lực.

    + Khoá chặt biên giới Việt Trung để cô lập Việt Bắc.

b. Diễn biến:

- Học SGK, phần chữ in nghiêng trang 106 và 107

2. Quân dân ta chiến đấu bảo vệ căn cứ địa Việt Bắc

a. Diễn biến:

- Ta đánh nhiều hướng, bẻ gãy từng gọng kìm của địch.

- Tại Bắc Cạn: Ta chủ động bao vây, chia cắt, phục kích.

- Đường bộ: Ta phục kích ở đường số 4 thắng lớn ở đèo Bông Lau.

- Đường thuỷ: Ta thắng lớn trên sông Lô, Đoan Hùng, Khe Lau.

b. Kết quả:

- Sau 75 ngày đêm chiến đấu: Căn cứ Việt Bắc được giữ vững, đầu não kháng chiến an toàn, bộ đội chủ lực trưởng thành nhanh chóng.

c. Ý nghĩa:

- Cổ vũ thêm tinh thần và sức mạnh cho quân và dân ta.

IV. Đẩy mạnh kháng chiến toàn dân, toàn diện

- Pháp thực hiện dùng người Việt đánh tranh.

- Ta thực hiện: “Đánh lâu dài”. Tăng cường sức mạnh và hiệu lực của chính quyền dân chủ nhân dân.

    + Tăng cường lực lượng vũ trang.

    + Đẩy mạnh cuộc kháng chiến.

- Thực hiện:

    + Quân sự: vận động vũ trang toàn dân, đẩy mạnh chiến tranh du kích.

    + Chính trị: năm 1948 tại Nam Bộ tiến hành bầu cử Hội đồng nhân dân. Tháng 6/1949 thống nhất 2 mặt trận: Việt Minh và Liên Việt.

    + Ngoại giao: Năm 1950 một loạt các nước XHCN đặt quan hệ ngoại giao với ta.

    + Kinh tế: phá hoại kinh tế địch, xây dựng và củng cố kinh tế kháng chiến.

    + Giáo dục: Tháng 7/1950 ta chủ trương cải cách giáo dục phổ thông.