Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
(Quang Dũng, Tây Tiến)
Non sông đã chết sống thêm nhục,
Hiền thánh còn đâu học cũng hoài!
Muốn vượt bể Đông theo cánh gió
Muôn trùng sóng bạc tiễn ra khơi
(Phan Bội Châu, Lưu biệt khi xuất dương. Bản dịch của Tôn Quang Phiệt)
Từ cảm nhận của anh/chị về 2 đoạn thơ trên, anh/chị hãy nhận xét về lí tưởnh sống, cống hiến của tuổi trẻ
I. Mở bài: Giới thiệu 2 tác giả và tác phẩm, dẫn dắt vào yêu cầu của đề.
II. Thân bài:
1. Cảm nhận 2 đoạn thơ.
a. Đoạn thơ của Phan Bội Châu
- Đoạn thơ bày tỏ chí làm trai của người quân tử thời xưa.
- 2 câu đầu: Non sông, nước nhà, chế độ phong kiến đã sụp đổ. Đó là thời đại đầy những bão táp, mưa gió khi mà thực dân Pháp xâm lược, triều đình phong kiến bán nước cho giặc. Điều này khiến những người theo đạo Nho đã mất niềm tin vào bậc thánh hiền, minh quân.
- 2 câu tiếp: Tư tưởng của người quân tử như tác giả đó là được vượt thoát, tìm đường hướng mới để giải cứu nước nhà và dân tộc.
=> Đoạn thơ là lời kêu gọi rũ bỏ chế độ phong kiến để tiếp thu những tư tưởng mới tiến bộ, giải cứu dân tộc.
b. Đoạn thơ của Quang Dũng
- Đoạn thơ cho thấy hình tượng người lính Tây Tiến vừa bi tráng, hào hùng, hào hoa, lãng mạn.
- Câu thớ thứ nhất: Đoàn binh không mọc tóc: đó là đoàn quân không mọc tóc do sốt rét rừng hoành hành khiến họ rụng hết tóc. Đó cũng có thể là do những người lính chủ động cạo trọc đầu để giảm bớt sự bất tiện trong cuộc kháng chiến và tạo điều kiện thuận lợi trong đánh cận chiến.
- Câu thơ thứ hai:
+ Quân xanh màu lá: đó có thể hiểu là những chiếc lá rừng ngụy trang trên balo người chiến sĩ, là màu áo quân phục của người lính. Đó cũng có thể hiểu là nước da xanh xao của người lính do sốt rét rừng hoành hành.
+ Hình ảnh dữ oai hùm làm nổi bật hình tượng người chiến sĩ quả cảm như hùm beo. Câu thơ là sự đối chọi về sức mạnh tinh thần của người lính đối với sức mạnh của thiên nhiên hổ báo. Câu thơ cũng khiến ta liên tưởng tới câu thơ của Phạm Ngũ Lão ở mấy thế kỉ trước: "TAm quân tì hổ khí thôn ngưu". Sức mạnh của binh đoàn Tây Tiến cũng vậy, dũng mãnh như hổ báo, có thể đạp bằng mọi chông gai thử thách.
- Câu thơ thứ 3:
+ Hình ảnh "mắt trừng" cho thấy ánh mắt mở to, luôn tỉnh táo cảnh giác. Đó là hình ảnh người lính chủ động tỉnh táo canh giữ miền biên cương của tổ quốc.
+ "Mắt trừng" kết hợp với hình ảnh "mộng" lại cho thấy sự lãng mạn hào hoa của người lính. Sau những cung đường hành quân vất vả, gian khổ, người lính dường như vẫn mở rộng tâm hồn mình để giao cảm và gửi đắm nỗi niềm, mộng mơ qua tận miền biên giới, về những đêm liên hoan ấm áp tình quân dân hay những thiếu nữ bóng hồng sơn cước...
- Câu thơ thứ 4:
+ "Đêm": khoảng thời gian nghỉ ngơi, đó cũng là cõi riêng chứa đựng những nỗi niềm của đời người lính.
+ Chữ "mơ" khiến tâm hồn người lính trở lên lãng mạn hào hoa.
+ "Hà Nội dáng Kiều thơm" có thể hiểu là Hà Nội của những chàng trai Hà Thành đẹp như những dáng kiều. Đó cũng có thể hiểu là Hà Nội mà người lính mơ về đó chính là những thiếu nữ, những người tình, người con gái đẹp cả hương và sắc. Dù hiểu theo cách nào ta cũng thấy được sự lãng mạn, hào hoa trong tâm hồn người lính Tây Tiến.
=> Hình tượng người lính thời kháng Pháp là những người lính hào hùng, bi tráng, hào hoa lãng mạn. Họ là những trí thức, thanh niên Hà Thành ra đi vì nghĩa lớn. Hành trang mang theo còn là tâm hồn lãng mạn, mộng mơ.
3. Nhận xét về lí tưởng sống, cống hiến của tuổi trẻ:
- Lí tưởng sống của tuổi trẻ là sự lạc quan, yêu đời, trẻ trung, sống có trách nhiệm, ham mê tìm tòi tiếp thu cái mới và những tư tưởng tiến bộ.
- Không ngại xông pha đối mặt với những khó khăn thử thách. Dù là thời chiến hay thời bình cũng có những trở ngại nhất định cần vượt qua. Vì vậy, con người, nhất là tuổi trẻ phải có tinh thần dũng cảm và không chùn bước khi đối mặt với khó khăn.
