Bài 21: Vương quốc cổ Phù Nam

Quá trình hình thành, phát triển về suy vong của vương quốc Phù Nam

* Hình thành: Trên cơ sở di chỉ văn hoá Óc Eo, quốc gia cổ Phù Nam hình thành vào khoảng thế kỉ I

* Phát triển:

+ Từ thế kỉ III-V, là quốc gia phát triển nhất,là trung tâm kết nối giao thương và văn hóa giữa các cư dân trong khu vực với Ấn Độ, Trung Quốc

+ Từ thế kỉ III, mở rộng lãnh thổ chinh phục các xứ lân bang

* Suy vong:

+ Thế kỉ VI, suy yếu và bị Chân Lạp thôn tính.

+ Sụp đổ vào khoảng đầu thế kỉ VII.

- Hoạt động kinh tế chính của cư dân Phù Nam: 

+ Lấy sản xuất nông nghiệp làm chính, kết hợp với đánh bắt thủy – hải sản, sản xuất thủ công nghiệp và trao đổi, buôn bán.

+ Ngoại thương đường biển rất phát triển.

Xã hội Champa có nhiều tầng lớp: Quý tộc, nông dân, thương nhân, thợ thủ công.

+ Quý tộc phần lớn là thương nhân, thợ thủ công trong các thành thị. Thợ thủ công làm nghề kim hoàn, làm đồ trang sức, tạc tượng, còn thương nhân buôn bán và trao đổi sản vật, hàng hóa.

Những hoạt động kinh tế chính của cư dân vương quốc Champa:

+ Phần lớn cư dân Phù Nam sống bằng nghề trồng lúa. Mạng lưới sông ngòi dày đặc và lượng phù sa bồi đắp thuận lợi cho phát triển nông nghiệp...

+ Người dân Phù Nam chế tạo các sản phẩm thủ công nghiệp độc đáo đặc trưng cho vùng sông nước vẫn còn tồn tại đến nay.

+ Họ rất giỏi buôn bán, giao lưu thương mại, trao đổi sản vật, hàng hóa,… với các thương nhân người nước ngoài. Hoạt động buôn bán nhộn nhịp ở các cảng thị, đặc biệt ở Óc Eo.

Một số thành tựu văn hóa nổi bật của cư dân Phù Nam:

+ Tín ngưỡng: thờ đa thần, tiêu biểu là thờ thần Mặt Trời.

+ Tôn giáo: tiếp nhận tôn giáo từ Ấn Độ như Phật giáo và Ấn Độ giáo. Đặc biệt, từ Vương quốc Phù Nam, các tôn giáo này lại tiếp tục được truyền bá đến nhiều vùng đất khác ở Đông Nam Á.

+ Kiến trúc: nghề tạc tượng các vị thần Ấn Độ giáo và tượng Phật bằng đá và gỗ ở Phủ Nam phát triển từ đầu Công nguyên, tạo nên một phong cách riêng - phong cách Phù Nam: tượng thần Vis-nu, tượng Phật bằng đá thuộc văn hóa Óc Eo (TK VI - VII)

+ Phương tiện đi lại: ghe, thuyền, thuận tiện trên kênh rạch, dùng ngựa, trâu, bò,... để kéo xe.

+ Chỗ ở: nguời Phù Nam dựng những ngôi nhà sàn rộng bằng gỗ trên mặt nước và lợp mái lá để chung sống hài hoà trong với môi trường sông nước và khí hậu nóng ẩm ở đây.

Tham khảo:

- Những bằng chứng cho thấy sự phát triển của thương mại Phù Nam:

+ Những đồng tiền của nhiều khu vực khác nhau trên thế giới được tìm thấy ở cảng thị Óc Eo của vương quốc Phù Nam.

+ Gương đồng thời Hán được tìm thấy ở di chỉ Óc Eo (An Giang, Việt Nam)

   Nét văn hóa nào của cư dân cổ Phù Nam còn được lưu giữ trong đời sống của người Nam Bộ hiện nay như ở nhà sàn, nhiều nơi vẫn còn di chuyển bằng ghe thuyền, bia Đồng Tháp Mười khắc bằng chữ Phạn vẫn còn khá nguyên vẹn, nhiều pho tượng Phật bằng đủ chất liệu, đá, đồng và đặc biệt là gỗ, một số sản phẩm kim hoàn và nhiều bức phù điêu vẫn còn tồn tại đến nay.