Bài 16: Hồ Chí Minh - Anh hùng giải phóng dân tộc

Những đóng góp của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với lịch sử dân tộc và nhân loại:
- Đối với lịch sử dân tộc:

+ Lãnh đạo thành công Cách mạng tháng Tám (1945), khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, chấm dứt ách thống trị của thực dân Pháp và phát xít Nhật.
+ Lãnh đạo nhân dân Việt Nam chiến thắng trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp (1945-1954) và Mỹ (1954-1975), thống nhất đất nước.
+ Khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, ý chí độc lập tự chủ của dân tộc.
+ Đặt nền móng cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.
- Đối với nhân loại:

+ Là nhà tư tưởng lỗi lạc, nhà cách mạng vĩ đại, nhà văn hóa lớn.
+ Cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc, phong trào hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội trên thế giới.
+ Là tấm gương sáng về đạo đức, lối sống, tinh thần cống hiến, hy sinh vì lý tưởng cao đẹp.

- Hành trình tìm đường cứu nước của Nguyễn Tất Thành bắt đầu từ ngày 5 - 6 - 1911.

- Ngày 8/6/1911: Nguyễn Tất Thành tới Singapore.

- Năm 1911: Người đi qua Cô- lôm- bô, Po- xa- ti, Mác- xây, Lơ-ha- vrơ.

- Năm 1912: Người tới Gi- Bu- Ti, Tuy- ni- đi, An-giê, Bồ Đào Nha, Tê-nê-ri-phê, Xê- nê- gan, Đa- hô- mây, Ghi- nê, Công- gô, Rê- uy- ni- ông.

- Năm 1914: Người tới Luân Đôn.

- Năm 1920, Người tới Pari.

Nguyễn Ái Quốc lựa chọn đi theo con đường cách mạng vô sản vì:
- Thất bại của các phong trào yêu nước trước đây: Các phong trào yêu nước đầu thế kỷ XX đều thất bại do thiếu một đường lối đúng đắn, một giai cấp lãnh đạo tiên phong và sự đoàn kết toàn dân tộc.
- Ảnh hưởng của Cách mạng tháng Mười Nga: Cách mạng tháng Mười Nga thành công (1917) đã mở ra một con đường mới cho phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa, trong đó có Việt Nam.
- Qua quá trình tìm hiểu, Nguyễn Ái Quốc nhận thấy:

+ Chủ nghĩa Mác - Lênin là học thuyết khoa học, đúng đắn, phù hợp với điều kiện của Việt Nam.
+ Cách mạng vô sản là con đường duy nhất để giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người.
- Nguyễn Ái Quốc tin tưởng vào sức mạnh của giai cấp công nhân: Giai cấp công nhân là giai cấp tiên tiến nhất, có khả năng lãnh đạo cách mạng.
- Nguyễn Ái Quốc có lòng yêu nước nồng nàn, ý chí kiên định và tinh thần hy sinh cao cả.

Nội dung cơ bản của con đường cứu nước:

- Lãnh đạo: Đảng Cộng sản Việt Nam.
- Lực lượng: Giai cấp công nhân, giai cấp nông dân và các tầng lớp nhân dân lao động khác.
- Mục tiêu: Giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người.
- Phương pháp: Cách mạng bạo lực.

Ý nghĩa của sự kiện Nguyễn Ái Quốc tìm ra con đường cứu nước:

- Sự kiện có ý nghĩa lịch sử trọng đại: Chuyển biến quan trọng trong phong trào giải phóng dân tộc Việt Nam.
- Mở ra một con đường mới: Con đường cách mạng vô sản, con đường duy nhất dẫn đến thắng lợi.

Quá trình chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ chức của Nguyễn Ái Quốc cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam:
(*) Chuẩn bị về tư tưởng:

- Tìm hiểu và tiếp thu chủ nghĩa Mác - Lênin:
+ Nguyễn Ái Quốc tham gia vào các hoạt động của phong trào công nhân quốc tế, nghiên cứu các tác phẩm của Marx, Engels, Lênin.
+ Người nhận thức được chủ nghĩa Mác - Lênin là con đường đúng đắn cho giải phóng dân tộc Việt Nam.
- Truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam:
+ Viết các bài báo, sách, truyền đơn tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lênin.
+ Thành lập các tổ chức cộng sản đầu tiên ở Việt Nam.
(*) Chuẩn bị về chính trị:

- Xác định mục tiêu, nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam:
+ Giải phóng dân tộc khỏi ách thống trị của thực dân Pháp và phong kiến.
+ Xây dựng một xã hội độc lập, dân chủ, tự do và công bằng.
- Vạch ra đường lối, chiến lược, sách lược của cách mạng Việt Nam:
+ Cách mạng Việt Nam phải đi theo con đường vô sản hóa, lấy giai cấp công nhân làm đội tiên phong.
+ Kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang.
(*) Chuẩn bị về tổ chức:

- Thành lập các tổ chức cộng sản đầu tiên: Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (1925).
- Thống nhất các tổ chức cộng sản:
+ Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản (1930).
+ Thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930).

Vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam:
- Người tiên phong gieo mầm chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam:

+ Tham gia thành lập Đảng Cộng sản Pháp (1920), Người là người cộng sản đầu tiên của Việt Nam.
+ Truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, giác ngộ giai cấp công nhân và nhân dân Việt Nam.
+ Thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (1925), tổ chức tiền thân của Đảng.
- Chuẩn bị về tổ chức và cán bộ cho sự thành lập Đảng:

+ Mở các lớp huấn luyện cán bộ, truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, bồi dưỡng lý luận và kỹ năng cách mạng.
+ Gắn kết các tổ chức cộng sản trong nước, tạo điều kiện thống nhất.
- Trực tiếp triệu tập và chủ trì Hội nghị thành lập Đảng: Tháng 1/1930, Người triệu tập Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản.
Chủ trì Hội nghị, thảo luận, thống nhất cương lĩnh, sách lược và thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.
- Soạn thảo Cương lĩnh vắn tắt, Sách lược vắn tắt:

+ Đây là Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng, xác định đường lối cách mạng Việt Nam.
+ Cương lĩnh vạch ra mục tiêu, nhiệm vụ, phương pháp của cách mạng, thống nhất tư tưởng, hành động cho Đảng.

Sự kiện thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam là một bước ngoặt vô cùng quan trọng của lịch sử cách mạng Việt Nam, quyết định sự phát triển của dân tộc, chấm dứt sự khủng hoảng về đường lối và tổ chức lãnh đạo của phong trào yêu nước Việt Nam đầu thế kỷ XX.

(*) Ý nghĩa của việc thành lập Mặt trận Việt Minh:

- Tập hợp lực lượng: Mặt trận Việt Minh đã tập hợp rộng rãi các giai cấp, tầng lớp xã hội, các dân tộc, tôn giáo, các đảng phái yêu nước vào cuộc đấu tranh chống Pháp, Nhật.
- Khởi động phong trào cách mạng: Mặt trận Việt Minh đã lãnh đạo và phát động phong trào cách mạng trong cả nước, từ đó đẩy mạnh phong trào giải phóng dân tộc.
- Chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa: Mặt trận Việt Minh đã xây dựng lực lượng vũ trang, chuẩn bị về mọi mặt cho Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945.
(*) Vai trò của Hồ Chí Minh:

- Lãnh đạo: Chủ tịch Hồ Chí Minh là người khởi xướng và lãnh đạo việc thành lập Mặt trận Việt Minh.
- Cương lĩnh: Người trực tiếp soạn thảo "Lời kêu gọi của Việt Minh", vạch ra mục tiêu, nhiệm vụ và phương hướng hoạt động của Mặt trận.
- Uy tín: Uy tín của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã góp phần tập hợp các lực lượng yêu nước vào Mặt trận Việt Minh.

Vai trò của Hồ Chí Minh đối với thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945:
- Lãnh đạo, định hướng đường lối cách mạng:

+ Người sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam, đưa chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam, vạch ra con đường giải phóng dân tộc.
+ Lãnh đạo phong trào cách mạng trong suốt 30 năm, từ khi thành lập Đảng đến khi Cách mạng tháng Tám thành công.
+ Truyền bá chủ nghĩa yêu nước, tinh thần đoàn kết, ý chí độc lập dân tộc cho nhân dân.
- Chuẩn bị lực lượng cho Tổng khởi nghĩa:

+ Thành lập Mặt trận Việt Minh, tập hợp rộng rãi các giai cấp, tầng lớp xã hội vào cuộc đấu tranh.
+ Xây dựng lực lượng vũ trang, phát động phong trào du kích, tự vệ.
+ Chuẩn bị về mặt chính trị, quân sự, tư tưởng cho Tổng khởi nghĩa.
- Lãnh đạo Tổng khởi nghĩa:

+ Trực tiếp triệu tập Hội nghị toàn quốc của Đảng (8/1945) quyết định Tổng khởi nghĩa.
+ Soạn thảo "Lời kêu gọi toàn quốc" và "Chỉ thị Tổng khởi nghĩa", phát động phong trào cách mạng trong cả nước.
+ Lãnh đạo nhân dân ta giành chính quyền trong Cách mạng tháng Tám.

Vai trò của Chủ tịch Hồ Chí Minh:

- Lãnh đạo: Chủ tịch Hồ Chí Minh là người lãnh đạo tối cao của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
- Cương lĩnh: Người trực tiếp soạn thảo "Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến", vạch ra đường lối, chiến lược, sách lược của cuộc kháng chiến.
- Cổ vũ tinh thần: Chủ tịch Hồ Chí Minh thường xuyên động viên, khích lệ tinh thần quân và dân ta chiến đấu.
- Uy tín: Uy tín của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tạo sức mạnh to lớn cho cuộc kháng chiến.

Vai trò của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Mỹ từ năm 1954 đến năm 1969:
- Lãnh đạo, định hướng đường lối chiến tranh:

+ Xác định mục tiêu, nhiệm vụ, phương pháp của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
+ Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và nhân dân ta thực hiện đường lối chiến tranh nhân dân, đánh giặc Mỹ xâm lược.
+ Truyền bá, giáo dục cán bộ, chiến sĩ và nhân dân về chủ trương, đường lối của Đảng.
- Cổ vũ tinh thần đoàn kết, ý chí quyết chiến, quyết thắng:

+ Kêu gọi toàn dân đoàn kết, ra sức chống Mỹ, cứu nước.
+ Thường xuyên thăm hỏi, động viên quân và dân ta ở tiền tuyến và hậu phương.
+ Là tấm gương sáng về đạo đức cách mạng, giản dị, thanh liêm.