Hai quan niệm về gia đình và xã hội (trích Sổ đỏ) (Vũ Trọng Phụng)

Hướng dẫn giải

Lúc này, ông Typn lộ bản chất chỉ là kẻ rởm đời đang học đòi Âu hoá.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Trang phục của bà Typn có phần giản dị hơn nhiều so với những bộ trang phục trong tiệm may Âu hoá.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Ứng xử của Typm	Lời nói	Hành động
Với Xuân	- … anh phải biết tên các đồ hàng, các mốt y phục, để cho khách vào hàng thì có thể chỉ bảo cho khách có một cái gu! - Mỗi khi có một người bằng lòng may một bộ y phục tân thời, thế là nước nhà lại có thêm một người tiến bộ. - Lạm quyền! Đấy là công việc của tay-ơ, là của tôi! Là của một mình tôi!	- Trơn mắt, so vai, trỏ mặt Xuân. - Lôi đến trước một chiếc ma-nơ-canh
Với bà Typn	- Câm đi! Thối chưa? - Khi người ta nói phụ nữ … là nói vợ con chị em người khác, chứ không phải vợ con chị em của ta! - Đàn bà cứ nhốt trong buồng.	Lôi lấy tay vợ ông, kép xểnh xệch ra cửa, hầm hẩm gắt mắng

- Tích cách của ông Typn: Thô bạo, lỗ mãng với người yếu thế hơn mình (như Xuân và vợ mình), nhưng lại tỏ ra kẻ cả, cao ngạo, đạo đức giả.

- Quan niệm của ông Typn về việc “cải cách trang phục” và “cải cách xã hội”: Phụ nữ cần thay đổi trang phục tân thời, nhưng vợ ông thì không; xã hội cần Tây hóa, nhưng gia đình ông vẫn phải theo lối cổ. Như vậy, có thể thấy lời kêu gọi cải cách của ông chỉ là giả dối, sáo rỗng, là một cách để ông khoe khoang cái danh xưng nhà mĩ thuật “tiến bộ”.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

- Thời điểm: Buổi trưa

- Ý nghĩa: Với ông bà Văn Minh, đây là lúc giao cho Xuân một công việc thực chất chỉ là dọn dẹp, lau chùi nhưng được khoác lên cái vỏ mĩ miều “giúp xã hội trong việc Âu hóa”. Với ông Typn, đây là lúc giao cho Xuân làm “văng-đơ” bán hàng nhưng được khoác lên cái vỏ mĩ miều “chỉ bảo cho khách có một cái gu”. Đoạn đối thoại này chuẩn bị cho Xuân không chỉ kiến thức về các mốt thời trang, mà còn giúp hắn nhận thấy sự “hai mặt” của tiệm may Âu hóa và công việc cải cách thời trang này, giúp hắn phát huy triệt để sự “hai mặt” ấy trong đoạn tiếp theo.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Công việc ở tiệm may dạy cho Xuân về những giá trị ảo, lòe loẹt nhưng rỗng tuếch của xã hội thượng lưu Hà Nội thời thuộc địa và sự mánh khóa, giả dối, hai mặt của xã hội đó. Điều này thể hiện ở cả vợ chồng Văn Minh, ông Typn và ông nhà báo.

Trong đoạn trích, có thể thấy Xuân đã học rất nhanh những cái tên lòe loẹt (ngây thơ, chinh phục,…) của những bộ trang phục vốn dĩ chỉ là lố lăng, hở hang; những mánh khóe bán hàng bằng cách lên mặt ban ơn cho khách hàng và xã hội. Đồng thời, Xuân cũng hiểu rất nhanh cái gọi là giá trị “văn minh”, đó chỉ là cái vỏ giả dối che đậy sự ích kỉ, bảo thủ bên trong. Tất cả điều đó được Xuân vận dụng triệt để trong hành trình tiến thân sau này, khi hắn ta dùng manh khóe và sự giả dối của giai cấp thượng lưu để lừa gạt chính họ, leo lên vị trí rể nhà Văn Minh và anh hùng cứu quốc.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

- Chủ đề: Sự giả dối của cuộc cải cách y phục nói riêng và cải cách xã hội nói chung trong xã hội thượng lưu Hà Nội thời thuộc địa Pháp.

Nhân vật	Hành động	Lời nói
Vợ chồng Văn Minh	Giao việc cho Xuân nhưng không cho Xuân ăn cơm trưa	Trước khi có thể giúp chúng tôi về thể thao, anh hãy…. Mà phủ bụi những súc lụa, những quần áo ở ma-nơ-canh.
Nhà báo	Hô hào cải cách trên báo nhưng ủng hộ ông Typn ghen tuông và áp đặt bà Typn	Thật không thể tha thứ được!; Phụ nữ chính là vợ con chị em người khác, chứ không phải vợ con chị em của tôi. Gia đình tôi thì cứ phải theo cổ…

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Ngôn ngữ, lời nói của các nhân vật trong đoạn trích cho thấy sự mâu thuẫn giữa hai kiểu ngôn ngữ khác nhau, một bên sang trọng, hào nhoáng, một bên tầm thường, thô thiển:

Ông bà Văn Minh	Từ đây mà đi xã hội văn minh hay dã man là trách nhiệm ở anh!	Cầm cái chổi này… mà phủi bụi…
Ông Typn	Mỗi khi có một người bằng lòng may một bộ y phục tân thời, thế là nước nhà lại có thêm một người tiến bộ.	- Hở cánh tay và hở cổ… Hở đến nách và hở nửa vú... - Rõ đồ khốn! Tưởng bở! Đòi nay mốt này, mai mốt khác để làm túi cơm giá áo à?
Xuân Tóc Đỏ	- Tôi?... Là… là… một người dự phần trong việc Âu hóa. - Một người cải cách xã hội… có trách nhiệm quốc dân văn minh hay là dã man.	- Chả nước mẹ gì cả! - Mẹ kiếp! Quần với chả áo!

So với các tác phẩm tự sự trung đại (ngôn ngữ trau chuốt, thuẩn nhất, hầu như các nhân vật đều nói cùng một kiểu ngôn ngữ), thì Số đỏ cho thấy một hình thức ngôn ngữ phong phí, sinh động, phức tạp, dung chứa những thành tố mâu thuẫn nhau tạo ra tiếng cười.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Đặc điểm của phong cách hiện thực:

- Về đề tài và cảm hứng: Viết về cuộc sống đời thường chân thực, thường hàm chứa những mâu thuẫn xã hội gay gắt, với cảm hứng phê phán, bóc trần những mặt khuất tối thực tại.

- Về nguyên tắc tổ chức hệ thống hình ảnh từ ngữ, nhân vật: Tập trung xây dựng những tính cách và hoàn cảnh điển hình, vừa sống độn, độc đáo lại vừa phổ quát, đại diện cho nhưng hoàn cảnh, tính cách số phận phổ biến trong xã hội.

- Các thủ pháp trào phúng góp phần tô đậm chủ đề này qua cái nhìn châm biếm, mỉa mai, và tiếng nói đả kích mạnh mẽ: thủ pháp tạo tình huống trào phúng; thủ pháp phóng đại; thủ pháp tương phản; thủ pháp ngôn ngữ mỉa mai, giễu nhại…

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

- Xuân Tóc Đỏ không hiểu “nghĩa lí cái việc cải cách của ông cai thợ may” vì từ nhỏ đến lớn, hắn chỉ đi làm thuê lặt vặt, chưa từng tham gia vào guồng máy kiếm lợi bằng cách lừa dối cả xã hội như ông bà Văn Minh, ông Typn hay ông nhà báo. Ông bà Văn Minh và ông Typn cần khách đến cửa hàng may mặc để kiếm tiền và cũng cần cái tiếng “cải cách xã hội” như chính cái tên hào nhoáng mà họ đặt cho mình. Ông nhà báo cần khách đặt viết bài quảng cáo hiệu may, cần bạn đọc mua báo và cũng cần cái danh “nhà báo tiến bộ”. Vì vậy, họ tâng bốc, tung hô những giá trị ảo như “văn minh”, “Âu hóa” để cả xã hội chạy theo như những con thiêu thân, từ đó kiếm lợi cho mình.

- Người kể chuyện thể hiện rõ thái độ mỉa mai và quan điểm coi cuộc cải cách Âu hóa chỉ là một sự lừa dối đối với xã hội.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Với kinh nghiệm bán báo dạo, bán thuốc lậu, nhặt bóng ở sân quần vợt,… Xuân có lợi thế là tinh ranh, quan sát giỏi, khéo nói, khéo nịnh nọt, phản ứng nhanh nhạy. Đó là những đặc tính hắn thu nhận được từ đời sống lang thang trên lề đường.

Xuân chiếm được lòng tin của vợ ông Typn nhờ tinh ranh, nhanh chóng học được từ ông bà Văn Minh và ông Typn cách tự tô vẽ cho bản thân những giá trị mình không có; quan sát giỏi; phản ứng nhanh nhạy, nắm bắt tâm lí không hài lòng về chồng của bà Typn để bán hàng; khéo nói và khéo nịnh nọt.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)