Bài 9. Vị trí địa lí, đặc điểm tự nhiên châu Phi

Hướng dẫn giải

- Châu Phi là châu lục lớn thứ 3 trên thế giới sau châu Á và châu Mĩ. Diện tích hơn 30 triệu km2. Đại bộ phận diện tích nằm giữa chí tuyến Bắc và chí tuyến Nam vì vậy châu Phi có khí hậu nóng quanh năm.

- Bao bọc quanh châu Phi là các đại dương và biển: Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương, Địa Trung Hải, Biển Đỏ. Phía đông bắc, châu Phi nối liền với châu Á bởi eo đất Xuy-ê. Người ta đã đào kênh Xuy-ê cắt qua eo đất này, thông Địa Trung Hải với Biển Đỏ.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

- Châu Phi tiếp giáp với với các biển, đại dương, châu lục.

+ Biển: biển Địa Trung Hải, biển Đỏ.

+ Đại dương: Ấn Độ Dương và Đại Tây Dương.

+ Châu lục: châu Âu, châu Á.

- Hình dạng kích thước của châu Phi:

+ Hình dạng: Dạng hình khối rõ rệt, đường bờ biển ít bị chia cắt, rất ít vịnh biển, đảo, bán đảo.

+ Kích thước: Diện tích 30.3 triệu km², lớn thứ ba thế giới (sau châu Á và châu Mỹ).

(Trả lời bởi Quoc Tran Anh Le)

Hướng dẫn giải

Đặc điểm địa hình:

- Là khối cao nguyên khổng lồ cao trung bình 750m

- Dạng chính: Sơn nguyên xen bồn địa thấp

- Vị trí phân bố một số khoáng sản chính ở Châu Phi:

+ Các mỏ sắt, dầu mỏ và khí tự nhiên ở khu vực Bắc Phi.

+ Các mỏ vàng, sắt, kim cương ở ven biển vịnh Ghi-nê.

+ Các mỏ đồng, chì, cô ban, u-ra-ni-um, crôm, kim cương, phốt-pho-rít ở khu vực Nam Phi.

(Trả lời bởi ☞Tᖇì ᑎGâᗰ ☜)

Hướng dẫn giải

Châu Phi có khí hậu khô nóng bậc nhất thế giới, nhiệt độ trung bình năm trên 20oC, lượng mưa tương đối thấp. Các đới khí hậu phân bố đối xứng qua xích đạo, gồm:

- Khí hậu xích đạo: mưa nhiều quanh năm, nóng ẩm.

 

- Khí hậu cận xích đạo: chịu tác động của gió mùa, một mùa nóng ẩm, mưa nhiều, một mùa khô, mát.

- Khí hậu nhiệt đới: mang tính lục địa, khô nóng, khu vực Nam Phi ẩm và đỡ nóng hơn.

- Khí hậu cận nhiệt: mùa đông ấm, ẩm, mưa nhiều, mùa hạ khô

(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)

Hướng dẫn giải

- Đặc điểm sông, hồ ở Châu Phi:

+ Mạng lưới sông ngòi của phân bố không đều, tùy thuộc vào lượng mưa.

+ Các sông có nhiều thác ghềnh không thuận lợi cho giao thông nhưng có trữ năng thủy điện lớn.

+ Có nhiều hồ lớn.

- Vị trí các sông và hồ lớn ở châu Phi:

Sông

+ Sông Nin: nằm ở phía đông bắc châu Phi, đổ ra biển Địa Trung Hải.

+ Sông Ni-giê và Xê-nê-gan: nằm ở phía tây bắc châu Phi, đổ ra vịnh Ghi-nê.

+ Sông Công-gô: nẳm ở Trung Phi, đổ ra Đại Tây Dương.

+ Sông Dăm-be-đi: nằm ở Nam Phi, đổ ra Ấn Độ Dương.

Hồ

+ Hồ Vích-to-ri-a: nằm ở sơn nguyên Đông Phi.

+ Hồ Sát: nằm ở bồn địa Sát.

(Trả lời bởi Quoc Tran Anh Le)

Hướng dẫn giải

(Em chỉ cần chọn 1 trong 3 kiểu môi trường được trình bày bên dưới để ghi vào vở).

Đặc điểm của một trong các môi trường tự nhiên ở Châu Phi:

* Môi trường Xích đạo

- Phạm vi: Gồm bồn địa Công-gô và duyên hải phía bắc vịnh Ghi-nê.

- Khí hậu nóng và ẩm điều hoà, thảm thực vật rừng rậm xanh quanh năm.

* Hai môi trường nhiệt đới

-  Phạm vi: gần như trùng với ranh giới đới khí hậu cận xích đạo.

- Có sự phân hoá ra mùa mưa và mùa khô rõ rệt. 

- Thảm thực vật chủ yếu là rừng thừa và xa van cây bụi.

- Động vật: nhiều loài ăn cỏ (ngựa vằn, sơn dương, hươu cao cổ,...) và ăn thịt (sư tử, báo gấm,...).

* Hai môi trường cận nhiệt 

- Phạm vi: phần cực bắc và cực nam châu Phi. 

- Mùa đông ấm, ẩm và mưa nhiều; mùa hạ nóng, khô. 

- Thảm thực vật là rừng và cây bụi lá cứng.

(Trả lời bởi Quoc Tran Anh Le)

Hướng dẫn giải

Một số vấn đề về môi trường trong sử dụng thiên ở châu Phi:

- Sự suy giảm tài nguyên rừng

- Nạn săn bắt và buôn bán động vật hoang dã

=> Cần phải bảo vệ, sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên

(Trả lời bởi ☞Tᖇì ᑎGâᗰ ☜)

Hướng dẫn giải

- Địa hình: Hình dạng khối, đường bờ biển ít bị chia cắt, có rất ít các vịnh biển và bán đảo lớn

- Khoáng sản đa dạng, phong phú, nhiều loại quý hiếm như vàng, kim cương, đồng, u-ra-ni-um, dầu mỏ, phốt phát,...

- Khí hậu nóng khô nhất thế giới, nhiệt độ trung bình 20°C, mưa ít, giảm dần từ xích đạo => chí tuyến => nhiều hoang mạc

- Sông, hồ mạng lưới kém phát triển và không đồng đều, các hồ lớn có nguồn gốc kiến tạo, tập trung ở Đông Phi, Victorya, Tanganyika

- Sinh vật đa dạng, phong phú, nhiều loại địa phương độc đáo. Thực vật gồm kao, bao báp, cọ dầu, cỏ voi,... Động vật bao gồm hươu cao cổ, sơn dương, tô giáo đen, khỉ Gô-rin, lạc đà,...

- Vấn đề môi trường trong sử dụng thiên nhiên suy giảm tài nguyên rừng, nạn săn bắt và buôn bán động vật hoang dã

(Trả lời bởi ☞Tᖇì ᑎGâᗰ ☜)

Hướng dẫn giải

Bảng so sánh đặc điểm của các môi trường tự nhiên ở châu Phi (về khí hậu, sinh vật)

Tiêu chí	Môi trường nhiệt đới	Môi trường hoang mạc Advertisements	Môi trường Xích đạo	Môi trường cận nhiệt
Khí hậu	Khí hậu cận xích đạo, 2 mùa mưa và khô rõ rệt.	Khí hậu khắc nghiệt, mưa ít, biên độ nhiệt chênh lệch giữa ngày và đêm lớn.	Khí hậu nóng, ẩm điều hoà, với thảm thực vật rừng rậm xanh quanh năm.	Mùa đông ấm, ẩm và mưa nhiều; mùa hạ nóng, khô.
Sinh vật	– Thực vật: rừng thưa xavan, cây bụi.   – Động vật: động vật ăn cỏ (ngựa vằn, sơn dương, hươu cao cổ…) và động vật ăn thịt (sư tử, báo gấm…).	– Thực vật: nghèo nàn.   – Động vật: chủ yếu là rắn độc, kỳ đà, và một số loại động vật gặm nhấm.	Thực vật: rừng rậm xanh quanh năm.	Thực vật: rừng và cây bụi lá cứng.

(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)

Hướng dẫn giải

Ví dụ: Sếu vương miện xám

- Cao 1 mét và nặng hơn 4 kg, sếu vương miện xám là một loài chim lớn sinh sống ở thảo nguyên, sông và đầm lầy ở Đông Phi và Nam Phi.

- Đặc điểm nổi bật nhất là chóp lông vàng. Bộ lông chủ yếu có màu xám với cổ màu xám nhạt, đôi cánh màu đen trắng và một túi da màu đỏ tươi hấp dẫn bên dưới mỏ.

- Màn tán tỉnh của sếu vương miện xám đặc sắc nhất trong số các loài chim. Chúng nhảy múa và dùng những tiếng kêu hấp dẫn để thu hút bạn đời. Với 2-5 trứng mỗi tổ, sếu vương miện xám sinh sản nhiều nhất so với hầu hết các loài chim khác trong họ sếu Gruidae.

- Sếu vương miện xám là một loài chim ăn tạp, ăn côn trùng, thằn lằn, cỏ, hạt giống, cá và động vật lưỡng cư.

(Trả lời bởi Quoc Tran Anh Le)