Bài 8: Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 - 1975)

Hướng dẫn giải

(*) Bối cảnh lịch sử:

- Tháng 4/1972: Mỹ mở cuộc tấn công ồ ạt bằng B-52 vào miền Bắc Việt Nam, tập trung vào Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố khác.
- Tháng 5/1972: Quân và dân ta chiến thắng trong cuộc chiến tranh 12 ngày đêm bảo vệ bầu trời Hà Nội, Hải Phòng.
- Tháng 8/1972: Sau chiến thắng vang dội này, quân Giải phóng miền Nam tiến công giải phóng Quảng Trị, trong đó có Thành cổ Quảng Trị. Bức ảnh Nụ cười chiến thắng được chụp trong thời điểm này.

(*) Cuộc chiến tranh Thành cổ Quảng Trị trải qua 3 giai đoạn chính:

- Giai đoạn 1 (28/4 - 1/5/1972): Quân Giải phóng miền Nam tiến công, giải phóng thị xã Quảng Trị và tiến vào bao vây Thành cổ.

- Giai đoạn 2 (1/5 - 15/7/1972): Quân địch phản kích, hòng chiếm lại thị xã Quảng Trị và giải tỏa Thành cổ. Quân Giải phóng kiên cường chống trả, giữ vững trận địa.

- Giai đoạn 3 (16/7 - 16/9/1972): Quân Giải phóng mở đợt tấn công thứ ba, quyết định giải phóng Thành cổ. Sau 81 ngày đêm chiến đấu anh dũng, kiên cường, quân Giải phóng đã hoàn toàn giải phóng Thành cổ Quảng Trị.
(*) Nhân dân VIệt Nam có thể kháng chiến thành công vì:
- Tinh thần đoàn kết, yêu nước:

+ Nhân dân Việt Nam có lòng yêu nước nồng nàn, ý chí quật cường, không chịu khuất phục trước kẻ thù xâm lược.
+ Mọi tầng lớp nhân dân đều đoàn kết, nhất trí, cùng nhau chung sức chống giặc.
- Lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam:

+ Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đại biểu trung thành cho lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả quốc gia, dân tộc.
+ Đảng đã đề ra đường lối chiến tranh chính nghĩa, phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam.
+ Đảng đã lãnh đạo và tổ chức nhân dân thực hiện cuộc kháng chiến một cách khoa học, sáng tạo.
- Sự ủng hộ của bạn bè quốc tế:

+ Phong trào giải phóng dân tộc, hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và công bằng xã hội phát triển mạnh mẽ trên thế giới.
+ Nhiều nước xã hội chủ nghĩa, phong trào giải phóng dân tộc và nhân dân tiến bộ trên thế giới đã ủng hộ Việt Nam về vật chất, tinh thần.
(*) Ý nghĩa của cuộc chiến tranh Thành cổ Quảng Trị đối với dân tộc và thời đại:
- Chiến thắng Thành cổ Quảng Trị là một trong những chiến thắng quan trọng nhất trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam.

- Chiến thắng Thành cổ Quảng Trị là biểu tượng cho tinh thần dũng cảm, kiên cường, ý chí quyết tâm chiến thắng của nhân dân Việt Nam.
- Chiến thắng này đã cổ vũ cho phong trào giải phóng dân tộc, hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và công bằng xã hội trên thế giới.
- Chiến thắng Thành cổ Quảng Trị là một minh chứng cho sức mạnh của nhân dân khi biết đoàn kết, nhất trí, chiến đấu vì độc lập, tự do của Tổ quốc.
- Chiến thắng này đã góp phần làm sụp đổ hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc, cổ vũ cho phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa.
- Chiến thắng Thành cổ Quảng Trị là nguồn cảm hứng cho các dân tộc yêu chuộng hòa bình, độc lập, dân chủ trên thế giới.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Bối cảnh trong nước:

- Ngay sau Hiệp định Giơ-ne-vơ, Mỹ thay chân Pháp, dựng lên chính quyền tay sai đứng đầu là Ngô Đình Diệm (chính quyển Sài Gòn) ở miền Nam Việt Nam.

- Việt Nam tạm thời bị chia cắt làm hai miền: miền Bắc được hoàn toàn giải phóng, tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, miền Nam phải tiếp tục cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, thực hiện hòa bình, thống nhất nước nhà.

Bối cảnh thế giới:

- Hệ thống xã hội chủ nghĩa ngày càng mở rộng, Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa tích cực ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa và phụ thuộc.

- Tuy nhiên, sự đối đầu giữa hai phe: tư bản chủ nghĩa do Mỹ đứng đầu và phe xã hội chủ nghĩa do Liên Xô làm trụ cột mà đỉnh cao là Chiến tranh lạnh đã tác động rất lớn đến cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam.

(Trả lời bởi datcoder)

Hướng dẫn giải

(*) Bối cảnh:

- Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ (1954), Việt Nam tạm thời bị chia cắt hai miền.
- Miền Bắc tập trung xây dựng chủ nghĩa xã hội.
- Miền Nam: Mỹ cùng ngụy quyền Sài Gòn, thực hiện âm mưu "chia cắt hai miền vĩnh viễn", biến miền Nam thành thuộc địa kiểu mới.
(*) Âm mưu và chiến lược của Mỹ:

- Thực hiện "Chiến tranh xâm lược kiểu mới":
- Sử dụng quân đội Sài Gòn, cố vấn Mỹ và lực lượng quân sự đồng minh.
- "Dùng người Việt đánh người Việt", "bình định" miền Nam trong 18 tháng.
(*) Diễn biến:

- Miền Bắc:
+ Tập trung xây dựng kinh tế, văn hóa, xã hội.
+ Bắt đầu chi viện cho miền Nam.
- Miền Nam: Quân và dân ta đẩy mạnh đấu tranh chính trị, kết hợp với đấu tranh vũ trang. ( Đồng Khởi)
(*) Kết quả:

- Mỹ thất bại trong chiến lược chiến tranh đơn phương.
- Miền Nam: phong trào kháng chiến phát triển mạnh mẽ.
- Miền Bắc: là hậu phương vững chắc cho miền Nam.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

(*) Bối cảnh:

- Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ (1954), Mỹ can thiệp sâu vào miền Nam Việt Nam, thực hiện âm mưu chia cắt hai miền, biến miền Nam thành thuộc địa kiểu mới.
- Miền Bắc tập trung xây dựng chủ nghĩa xã hội và chi viện cho miền Nam.
(*) Âm mưu và chiến lược của Mỹ:

- Thực hiện "Chiến tranh đặc biệt":
+ Sử dụng quân đội Sài Gòn, cố vấn Mỹ và lực lượng quân sự đồng minh.
+ Mục đích: "Dùng người Việt đánh người Việt", "bình định" miền Nam trong 18 tháng.
(*) Diễn biến:

- Miền Bắc:
+ Tập trung xây dựng kinh tế, văn hóa, xã hội.
+ Chi viện cho miền Nam về mọi mặt.
+ Bắt đầu chiến tranh chống Mỹ, cứu nước.
- Miền Nam:
+ Quân và dân ta đẩy mạnh đấu tranh chính trị, kết hợp với đấu tranh vũ trang.
+ Phá "ấp chiến lược", xây dựng "làng chiến đấu".
+ Chiến thắng Ấp Bắc (2/1/1963) mở đầu cao trào "phá ấp chiến lược".
(*) Kết quả:

- Mỹ thất bại trong "Chiến tranh đặc biệt".
- Miền Nam: phong trào "phá ấp chiến lược" phát triển mạnh mẽ.
- Miền Bắc: hậu phương vững chắc cho miền Nam.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

(*) Về quân sự:

- Chiến dịch Đông - Xuân 1964 - 1965 trên các chiến trường miền Nam và miền Trung.

- Tháng 8 - 1965, Chiến thắng Vạn Tường (Quảng Ngãi).

- Cuộc Tổng tiến công và nội dậy xuân Mậu Thân (1968).

(*) Về chính trị:

- Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam thành lập.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Khái quát những nét chính của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước giai đoạn 1969 - 1973:
(*) Bối cảnh:

- Sau thất bại trong chiến lược "Chiến tranh cục bộ" (1965 - 1968), Mỹ thực hiện chiến lược "Việt Nam hóa chiến tranh".
- Lực Lượng: Dùng quân đội và ngụy quân Sài Gòn đánh thay cho quân Mỹ, giảm bớt gánh nặng chi phí và thương vong cho Mỹ.
(*) Diễn biến:

- Miền Bắc:
+ Mỹ tăng cường chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân.
+ Nhân dân miền Bắc anh dũng chiến đấu, bắn rơi nhiều máy bay Mỹ, bảo vệ thành công miền Bắc Xã hội chủ nghĩa.
- Miền Nam:
+ Quân và dân ta đẩy mạnh chiến tranh du kích, phát triển mạnh phong trào "phá ấp chiến lược", "dân vận".
+ Mở nhiều đợt tấn công quân sự, tiêu diệt nhiều sinh lực địch.
(*)  Thắng lợi:

- Miền Bắc:
+ Bắn rơi hơn 4.100 máy bay Mỹ, trong đó có 81 chiếc B52.
+ Mỹ buộc phải ký Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam.
- Miền Nam:
+ Giải phóng hoàn toàn khu vực ven biển và đồng bằng sông Cửu Long.
+ Giải phóng một phần khu vực Tây Nguyên và Đông Nam Bộ.
(*) Ý nghĩa:

- Miền Bắc:
+ Bảo vệ thành công miền Bắc Xã hội chủ nghĩa, làm cơ sở địa cho cuộc kháng chiến chống Mỹ.
+ Góp phần làm thất bại chiến lược "Việt Nam hóa chiến tranh" của Mỹ.
Miền Nam:
+ Mở rộng vùng giải phóng, tạo điều kiện cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

(*) Mục tiêu: Giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
(*) Lực lượng:

- Quân đội Nhân dân Việt Nam:
+ Được tăng cường về quân số, vũ khí và trang thiết bị.
+ Có tinh thần chiến đấu dũng cảm, kiên cường.
- Quân giải phóng miền Nam: Phát triển mạnh mẽ, ngày càng lớn mạnh về quân số và sức chiến đấu.
- Nhân dân miền Nam: Hăng hái tham gia kháng chiến, ủng hộ tiền tuyến.
(*) Diễn biến:

- Cuối năm 1973, đầu năm 1974: Quân và dân ta mở nhiều đợt tấn công, giải phóng nhiều vùng đất quan trọng ở miền Nam.
- Tháng 3 năm 1975: Quân ta tiến công giải phóng Buôn Ma Thuột, mở màn cho chiến dịch mùa Xuân 1975.
- Từ tháng 4 đến tháng 5 năm 1975: Quân ta tiến công giải phóng Huế, Đà Nẵng, Sài Gòn và các tỉnh còn lại của miền Nam.
- Ngày 30 tháng 4 năm 1975: Giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
(*) Kết quả:

- Miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước về mặt lãnh thổ.
- Mỹ thất bại hoàn toàn trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 - 1975):
(*) Đường lối lãnh đạo:

- Đường lối chiến tranh nhân dân đúng đắn, sáng tạo:
+ Kết hợp ba thứ quân: quân chủ lực, quân địa phương và dân quân tự vệ.
+ Kết hợp chiến tranh chính quy với chiến tranh du kích.
+ Kết hợp đấu tranh quân sự với đấu tranh chính trị, ngoại giao.
- Sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam:
+ Đã đề ra đường lối, chủ trương, chính sách phù hợp với từng giai đoạn của cuộc kháng chiến.
+ Đã lãnh đạo, tổ chức và động viên toàn dân tham gia kháng chiến.
(*) Lực lượng:

- Quân và dân ta đã anh dũng chiến đấu, hy sinh quên mình vì độc lập tự do.
- Quân đội ta ngày càng trưởng thành, được trang bị vũ khí ngày càng hiện đại.
- Phong trào “đền ơn đáp nghĩa”, “ủng hộ tiền tuyến” được phát động mạnh mẽ.
(*) Sự ủng hộ quốc tế:

- Nhân dân các nước xã hội chủ nghĩa và phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới đã ủng hộ Việt Nam.
- Sự ủng hộ của nhân dân tiến bộ trên thế giới.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

(*) Về mặt quân sự:

- Chiến thắng này đã đánh bại hoàn toàn hai cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ, buộc Mỹ phải ký Hiệp định Paris năm 1973 và rút quân khỏi Việt Nam.
-  Quân và dân ta đã chiến đấu anh dũng, kiên cường, bất khuất, thể hiện tinh thần đoàn kết toàn dân tộc và ý chí quyết tâm giành độc lập tự do.
- Cuộc kháng chiến đã đúc kết nhiều kinh nghiệm quý báu trong việc đánh giặc ngoại xâm, bảo vệ Tổ quốc.
(*) Về mặt chính trị:

- Chiến thắng này đã hoàn thành thống nhất đất nước về mặt nhà nước, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
- Việt Nam trở thành một quốc gia có uy tín trên trường quốc tế, là biểu tượng cho phong trào giải phóng dân tộc.
- Chiến thắng này đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.

(*)Về mặt xã hội:

- Chiến thắng này đã khơi dậy lòng tự hào dân tộc, tinh thần yêu nước và tinh thần đoàn kết toàn dân tộc.
- Nền văn hóa mới của Việt Nam được xây dựng trên cơ sở tinh hoa văn hóa dân tộc và những giá trị tiên tiến của thế giới

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

(Trả lời bởi datcoder)