Cho các hydrocarbon sau: ethane (CH3 – CH3), ethane (CH2 = CH2) và ethyne (CH ≡ CH). Trong các chất trên, chất nào là hydrocarbon no, chất nào là hydrocarbon không no?
Bài 13: Hydrocarbon không no
Mở đầu (SGK Cánh diều - Trang 81)
Thảo luận (1)
Câu hỏi 1 (SGK Cánh diều - Trang 82)
Cho công thức cấu tạo của các chất dưới đây:
a) Viết công thức phân tử của các chất trên.
b) Cho biết trong các chất trên, chất nào là hydrocarbon không no, chất nào là alkene, chất nào là alkyne.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiCông thức phân tử của các chất, nhận biết các chất :
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
1. C6H12 - Alkane
2. C5H8 - Alkane
3. C5H10 - Alkane
4. C5H8 - Alkane
Luyện tập 1 (SGK Cánh diều - Trang 82)
Từ hình 13.1 và 13.2, hãy mô tả dạng hình học của các phân tử ethene và ethyne.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Phân tử ethene có hai nguyên tử carbon và 4 nguyên tử hydrogen đều nằm trên một mặt phẳng.
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
- Phân tử ethyne có hai nguyên tử carbon và 2 nguyên tử hydrogen đều nằm trên một đường thẳng.
Câu hỏi 2 (SGK Cánh diều - Trang 82)
Viết công thức cấu tạo của các alkene có công thức phân tử C4H8. Trong các chất này, những chất nào là đồng phân mạch carbon, những chất nào là đồng phân vị trí liên kết đôi của nhau?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiCông thức cấu tạo của các alkene có công thức phân tử C4H8:
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
- CH2=CH-CH2-CH3 (1)
- CH3-CH=CH-CH3 (cis – trans) (2)
- CH2=C(CH3)- CH3 (3)
- (1) và (3) là đồng phân mạch carbon.
- (1) và (2) là đồng phân vị trí liên kết đôi của nhau.
Câu hỏi 3 (SGK Cánh diều - Trang 82)
Viết công thức cấu tạo dạng đầy đủ và chỉ rõ đồng phân cis-, trans- (nếu có) của mỗi chất sau.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiTham khảo:
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
a) Pen-1-ene
b) 2-methylbut-2-ene
c) trans pent-2-ene
d) pent-2-yne
- pent-2-ene có đồng phân hình học
Luyện tập 2 (SGK Cánh diều - Trang 83)
Gọi tên các chất có công thức cấu tạo sau:
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải
Vận dụng 1 (SGK Cánh diều - Trang 84)
Thêm hex – 1 – ene (khối lượng riêng D = 0,67 g mL-1) vào mỗi ống nghiệm chứa nước (D = 1,00 g mL-1) hoặc chloroform (CHCl3 có D = 1,49 g mL-1) rồi lắc đều. Sau khi để yên vài phút, trường hợp nào xảy ra sự phân lớp và khi đó chất vào ở lớp trên, chất nào ở lớp dưới?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Thêm hex-1-ene mỗi ống nghiệm chứa nước sẽ xảy ra sự phân lớp vì hex-1-ene là alkene - chất kém phân cực nên không tan trong nước.
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
- Vì hex-1-ene có khối lượng riêng (D = 0,67 g mL−1) nhỏ hơn khối lượng riêng của nước (D = 1,00 g mL−1) => Khi phân lớp, hex-1-ene ở lớp trên, nước ở lớp dưới.
Câu hỏi 4 (SGK Cánh diều - Trang 85)
Năng lượng liên kết của liên kết C – C (trong phân tử ethane) là 368 kJ mol-1 và năng lượng liên kết của liên kết C = C (trong phân tử ethene) là 636 kJ mol-1. Hãy cho biết liên kết nào (σ hay π) dễ bị bẻ gãy hơn khi phân tử tham gia phản ứng.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiLiên kết đơn C – C có gồm 1 liên kết σ có năng lượng là 368 kJ mol-1.
Liên kết đôi C = C gồm 1 liên kết σ và liên kết π có năng lượng là 636 kJ mol-1.
=> Năng lượng của liên kết π là: 636 – 368 = 268 (kJ mol-1)
Vì năng lượng của liên kết σ (368 kJ mol-1) lớn hơn năng của liên kết π (268 kJ mol-1) nên khi phân tử tham gia phản ứng, liên kết π dễ bị bẻ gãy hơn.
(Trả lời bởi Quoc Tran Anh Le)
Câu hỏi 5 (SGK Cánh diều - Trang 85)
Cho biết công thức cấu tạo và tên gọi của alkene, alkyne mà khi hydrogen hoá tạo thành butane.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiCH2=CH-CH2-CH3 + H2 → CH3-CH2-CH2-CH3
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
but-1-ene butane
CH3-CH=CH-CH3 + H2 → CH3-CH2-CH2-CH3
but-2-ene
CH☰C-CH2-CH3 + 2H2 → CH3-CH2-CH2-CH3
but-1-yne
CH3-C☰C-CH3 + 2H2 → CH3-CH2-CH2-CH3
but-2-yne
Luyện tập 3 (SGK Cánh diều - Trang 85)
Dưới đây là hình ảnh các ống nghiệm chứa hexane và hex-1-ene sau khi được thêm nước bromine rồi lắc đều.a) Trong mỗi ống nghiệm, nước nằm trong lớp chất lỏng ở phía trên hay phía dưới?b) Ống nghiệm nào chứa hexane, ống nghiệm nào chứa hex-1-ene? Giải thích sự khác nhau về màu sắc giữa hai ống nghiệm.
Đọc tiếp
Dưới đây là hình ảnh các ống nghiệm chứa hexane và hex-1-ene sau khi được thêm nước bromine rồi lắc đều.
a) Trong mỗi ống nghiệm, nước nằm trong lớp chất lỏng ở phía trên hay phía dưới?
b) Ống nghiệm nào chứa hexane, ống nghiệm nào chứa hex-1-ene? Giải thích sự khác nhau về màu sắc giữa hai ống nghiệm.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiTham khảo:
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
a) Trong ống nghiệm, nước nằm trong lớp chất lỏng ở phía dưới.
b) Ống nghiệm (2) chứa hexane, ống nghiệm (1) chứa hex-1-ene. Ở nhiệt độ thường hexane kém hoạt động nên không phản ứng làm mất màu dung dịch bromie, hex-1-ene là alkene làm mất màu vàng của nước bromine.