Một số ester như ethyl butyrate, benzyl acetate, linalyl acetate, geranyl acetate,... có mùi thơm nên được dùng làm hương liệu. Chất béo (thành phần chính của mỡ động vật và dầu thực vật) là thức ăn quan trọng của con người. Vậy, ester và chất béo là gì? Chúng có tính chất vật lí và tính chất hoá học cơ bản nào?
Bài 1. Ester - Lipid
Mở đầu (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 6)
Thảo luận (1)
Hoạt động (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 6)
Nhiều ester có trong tự nhiên là nguyên liệu để sản xuất hương liệu, mĩ phẩm. Hãy nhận xét đặc điểm chung về cấu tạo của các ester dưới đây:
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiCác ester trên đều có công thức chung là RCOOR’ (với R và R’ là gốc hydrocarbon).
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Câu hỏi 1 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 7)
Viết công thức cấu tạo và gọi tên các đồng phân ester có công thức phân tử C4H8O2.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải
Câu hỏi 2 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 7)
Viết công thức cấu tạo của các ester có tên gọi sau đây:
a) methyl formate;
b) isopropyl acetate;
c) ethyl propionate;
d) methyl butyrate.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải
Hoạt động (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 7)
Tại sao trong số các hợp chất hữu cơ có phân tử khối tương đương dưới đây, ester lại có nhiệt độ sôi thấp nhất? CH3CH2CH2OHCH3COOHHCOOCH3Loại hợp chấtAlcoholCarboxylic acidEsterPhân tử khối606060Nhiệt độ sôi (oC)9711832
Đọc tiếp
Tại sao trong số các hợp chất hữu cơ có phân tử khối tương đương dưới đây, ester lại có nhiệt độ sôi thấp nhất?
| CH3CH2CH2OH | CH3COOH | HCOOCH3 |
Loại hợp chất | Alcohol | Carboxylic acid | Ester |
Phân tử khối | 60 | 60 | 60 |
Nhiệt độ sôi (oC) | 97 | 118 | 32 |
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiCác phân tử ester không tạo được liên kết hydrogen với nhau, còn các phân tử alcohol và các phân tử carboxylic acid tạo được liên kết hydrogen liên phân tử nên nhiệt độ sôi của ester thấp hơn nhiều so với alcohol và carboxylic acid có phân tử khối tương đương.
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Câu hỏi 3 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 8)
Cho ba hợp chất butan-1-ol, propanoic acid, methyl acetate và các giá trị nhiệt độ sôi (không theo thứ tự) là: 57 °C; 118 °C; 141 °C, Em hãy gán cho mỗi chất một giá trị nhiệt độ sôi thích hợp.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Do không có liên kết hydrogen giữa các phân tử, ester có nhiệt độ sôi thấp hơn nhiệt độ sôi của carboxylic acid và alcohol có cùng số nguyên tử carbon hoặc có khối lượng phân tử tương đương. Do cấu tạo của nhóm carboxyl nên carboxylic acid có khả năng tạo thành liên kết hydrogen bền vững hơn liên kết hydrogen giữa các phân tử alcohol nên nhiệt độ sôi của carboxylic acid cao hơn nhiệt độ sôi của alcohol.
- Các chất trên có khối lượng phân tử tương đương, nhiệt độ sôi được sắp xếp theo thứ tự tăng dần như sau:
Methyl acetate (57 oC); butan-1-ol (118 oC); propanoic acid (141 °C).
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Hoạt động: Thí nghiệm (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 8)
Phản ứng thuỷ phân ester đã được tiến hành như sau:- Cho vào hai ống nghiệm (1) và (2) mỗi ống khoảng 1,0 mL ethyl acetate.- Thêm khoảng 2 mL dung dịch H2SO4 20% vào ống nghiệm (1) và khoảng 2 mL dung dịch NaOH 30% vào ống nghiệm (2). Quan sát thấy chất lỏng trong cả hai ống nghiệm tách thành hai lớp.- Đun cách thuỷ ống nghiệm (1) và (2) trong cốc thuỷ tinh ở nhiệt độ 60 – 70 °C. Sau một thời gian, quan sát thấy:Ống nghiệm (1): thể tích lớp chất lỏng phía trên giảm.Ống nghiệm (2): tạo thành hỗn...
Đọc tiếp
Phản ứng thuỷ phân ester đã được tiến hành như sau:
- Cho vào hai ống nghiệm (1) và (2) mỗi ống khoảng 1,0 mL ethyl acetate.
- Thêm khoảng 2 mL dung dịch H2SO4 20% vào ống nghiệm (1) và khoảng 2 mL dung dịch NaOH 30% vào ống nghiệm (2). Quan sát thấy chất lỏng trong cả hai ống nghiệm tách thành hai lớp.
- Đun cách thuỷ ống nghiệm (1) và (2) trong cốc thuỷ tinh ở nhiệt độ 60 – 70 °C. Sau một thời gian, quan sát thấy:
Ống nghiệm (1): thể tích lớp chất lỏng phía trên giảm.
Ống nghiệm (2): tạo thành hỗn hợp đồng nhất.
Hoạt động 1 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 8)
Tại sao ban đầu chất lỏng trong cả hai ống nghiệm lại tách thành hai lớp? Ester thuộc lớp nào?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiVì ester ít tan trong nước và dung dịch của H2SO4 hoặc dung dịch NaOH, nên khi nhỏ ester vào hai ống nghiệm trên, tạo thành hỗn hợp không đồng nhất, chất lỏng trong cả hai ống nghiệm tách thành hai lớp.
Ester nhẹ hơn nước nên trong hỗn hợp trên, ester thuộc lớp chất lỏng phía trên.
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Hoạt động 2 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 8)
Phản ứng thuỷ phân ester trong môi trường acid hay môi trường kiềm xảy ra tốt hơn?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiỞ ống nghiệm (1): thể tích lớp chất lỏng phía trên giảm, chứng tỏ ester phản ứng chưa hết; ống nghiệm (2): tạo thành hỗn hợp đồng nhất, chứng tỏ ester phản ứng hết với dung dịch NaOH.
=> Phản ứng thủy phân ester diễn ra trong môi trường kiềm tốt hơn.
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Câu hỏi 4 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 9)
Em hãy so sánh điểm giống nhau và khác nhau của phản ứng thuỷ phân ester CH3COOCH3 trong môi trường acid và môi trường base.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải
