- Khi con tu hú: Bài thơ được sáng tác tháng 4 năm 1939, khi Tố Hữu bị thực dân Pháp bắt giam ở nhà lao Thừa Phủ (Huế). Trước đó, người thanh niên say mê lí tưởng, chưa trải qua gian lao thử thách, nhìn con đường đấu tranh cách mạng với cái nhìn tràn đầy nhiệt huyết nhưng có phần bồng bột, lãng mạn. Người chiến sĩ cách mạng trẻ tuổi yêu đời, say mê hoạt động, phơi phới niềm vui giờ bị giam trong tù, giống như cánh chim đang tung bay giữa trời tự do nay bị “Vứt trong lồng con giữa một lồng to” (Tâm tư trong tù).
- Ngắm trăng: Tác phẩm được sáng tác trong quãng thời gian Bác bị giam cầm ở nhà lao của chình quyền Tưởng Giới Thạch từ tháng 8 năm 1942 – đến năm 1943. Đọc bài thơ ta càng thấm thía tinh thần lạc quan, cứng cỏi của người tù Cách mạng.
