Cuba ủng hộ Việt Nam trong cuộc chiến tranh chống đế quốc Mỹ. Trong cuộc chiến, Cuba đưa nhiều kỹ sư cầu đường xây dựng lại hệ thống đường sá bị tàn phá nặng nề, đưa các y bác sĩ cùng các loại thuốc men, dụng cụ y tế,... Cuộc chiến chống Mỹ của Việt Nam là nguồn cảm hứng cho nhiều lãnh đạo Cuba, một trong số đó là Che Guevara đã kêu gọi “phải tạo ra hai, ba, nhiều Việt Nam”. Năm 1973, sau khi Hiệp định Paris được kí kết, Fidel đã thăm vùng giải phóng của Việt Nam tại Quảng Trị và nhắc lại tuyên bố "Vì người Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình".
Chiến tranh biên giới 1979 nổ ra, Cuba tuyên bố ủng hộ Việt Nam chống Trung Quốc bành trướng đồng thời tuyên bố gửi quân sang Việt Nam. Từ giai đoạn 1980-1990, Việt Nam bị cấm vận, Cuba là một trong số ít quốc gia viện trợ thuốc men, vacxin, lương thực cho Việt Nam. Sau khi mở cửa nền kinh tế Việt Nam được phát triển, Việt Nam lại trở thành quốc gia viện trợ cho Cuba, và là quốc gia tích cực kêu gọi Mỹ chống bao vây cấm vận Cuba. Việt Nam tiếp tục viện trợ lương thực, thực phẩm, máy móc, và trang thiết bị. Từ giai đoạn 2010-2020, Cuba mở cửa và cập nhật theo mô hình kinh tế thị trường của Việt Nam.
Kinh tế, giao dịch[sửa | sửa mã nguồn]Việt Nam và Cuba đang hợp tác kinh tế song phương trong nhiều lĩnh vực dựa vào thế mạnh của mỗi nước. Đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp, dầu khí, viễn thông, giáo dục và y tế[1] Petro Việt Nam đang có các dự án thăm dò khai thác dầu khí tại Cuba.Tổng kim ngạch thương mại hai chiều của Việt Nam - Cuba đạt mức 250 triệu USD vào năm 2010[2]
Trong hành trình xúc tiến đầu tư vào ZEDM, Cuba đã chọn Việt Nam là điểm đến đầu tiên. Đây không phải là một sự ngẫu nhiên, mà Chính phủ Cuba ngoài mong muốn thu hút vốn từ Việt Nam còn là tham khảo kinh nghiệm của Việt Nam trong quá trình thu hút đầu tư nước ngoài[3]. Trong chuyến thăm Cuba tháng 4 năm 2018, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thay mặt Việt Nam đã tuyên bố xóa nợ cho Cuba.Việt Nam là một đồng minh chính trị và kinh tế của Cuba, và thương mại song phương bao gồm chủ yếu là gạo, dệt may, giày dép, máy tính, điện tử, gỗ và cà phê. Giao thương giữa hai nước vượt quá 500 triệu đô la Mỹ. Trong chuyến thăm Việt Nam vào tháng 10 năm 2012, Marino Murillo bày tỏ hy vọng rằng Việt Nam sẽ hỗ trợ Cuba phát triển nông nghiệp hơn nữa, nhấn mạnh vào việc trồng cây lương thực và cây công nghiệp.
Văn hóa, chính trị, quốc phòng[sửa | sửa mã nguồn]Hai nước đã có mối quan hệ chính trị sâu sắc và gắn kết vững bền từ năm 1960 đến nay. Cả hai nước đều ủng hộ nền tảng tư tưởng Mác-Lênin.Tượng đài Hồ Chí Minh đã được khánh thành tại thủ đô Lahabana (năm 2003), trường Hồ Chí Minh (cấp II) ở tỉnh Jarugo (năm 1974), trường Bác Hồ (cấp I) ở Lahabana (năm 1976).[4]
Ở tỉnh Quảng Trị, nơi chủ tịch Fidel đến thăm năm 1973, thành phố Đông Hà đã xây dựng công viên mang tên Fidel cùng tượng của ông.[5]
Joaquin Quintas Sola, Thứ trưởng Bộ Lực lượng Vũ trang Cách mạng Cuba đã đến thăm Hà Nội vào ngày 18 tháng 9 năm 2012 và gặp gỡ cá nhân với Nguyễn Tấn Dũng, Thủ tướng Việt Nam. Chính phủ Việt Nam tuyên bố mong muốn hợp tác trong lĩnh vực hợp tác quốc gia, nhấn mạnh vào công nghệ quân sự, xây dựng quân đội và đào tạo sĩ quan, sẽ tăng lên.
Cập nhật mô hình mới[sửa | sửa mã nguồn]Trong những năm gần đây, dưới sự cầm quyền của Raúl Castro, Đảng Cộng sản Cuba đã cố gắng cập nhật mô hình xã hội chủ nghĩa Cuba bằng cách giới thiệu quyền sở hữu tư nhân và tinh thần kinh doanh. Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, đã đến thăm Havana, Cuba vào tháng 4 năm 2012, trong khi Raúl Castro đến thăm Việt Nam vào tháng 7 cùng năm. Trong chuyến thăm Việt Nam, ông Fidel nói với Trương Tấn Sang rằng thật vinh dự khi được đến thăm Việt Nam lần nữa.
Murillo, Phó Chủ tịch Cuba và là người phụ trách thực hiện cải cách kinh tế Cuba, đã đến thăm Việt Nam vào tháng 10 năm 2012. Trong chuyến thăm của mình, Murillo đã gặp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và các quan chức cấp cao khác như: Nguyễn Văn Dụ, Phó Bí thư Thành ủy Hồ Chí Minh và Nguyễn Xuân Phúc, Phó Thủ tướng. Quan điểm của chuyến thăm là học hỏi kinh nghiệm cải cách Việt Nam và nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa nói chung. Cụ thể, Murillo quan tâm đến cách thành lập các công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên và học hỏi kinh nghiệm của thành phố trong việc đẩy nhanh việc cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước thành các công ty TNHH đại chúng. Phát triển gần đây cho các nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam là Vinamilk.
