Phân tích sự đối lập giữa vẻ đẹp của hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa và cảnh bạo lực ở gia đình hàng chài (Chiếc thuyền ngoài xa - Nguyễn Minh Châu). Từ đó, anh/chị hãy liên hệ với sự đối lập giữa cảnh phố huyện lúc đêm khuya và hình ảnh đoàn tàu (Hai đứa trẻ - Thạch lam) để nhận xét về cách nhìn hiện thực của hai tác giả.
(Đề thi môn Văn - Thi THPT Quốc gia 2018)
Hướng dẫn làm bài (tham khảo hoc24.vn)
1. Giới thiệu chung
* Tác giả
- Quê quán: huyện Quỳnh Lưu – tỉnh Nghệ An.
- Gia nhập quân đội năm 20 tuổi.
- Từ năm 32 tuổi, tác giả chuyển sang hoạt động văn nghệ và chính thức trở thành nhà văn quân đôi.
* Sự nghiệp sáng tác:
- Vị trí: Là cây bút đi tiên phong của văn học Việt Nam thời kì đổi mới.
- Phong cách nghệ thuật:
+ Trước 1975: Là cây bút sử thi có khuynh hướng trữ tình lãng mạn.
+ Sau 1975 (đầu những năm 1980): Chuyển sang cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức và triết lí nhân sinh.
-> Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000.
2. Phân tích vấn đề
2.1. So sánh sự đối lập với hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa và hình ảnh bạo lực trên thuyền
* Hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa gắn liền với phát hiện thứ nhất - về cái tuyệt mĩ, tuyệt thiện:
- “Cảnh đắt trời cho”:
+ Hình ảnh chiếc thuyền thơ mộng, thanh bình xuất hiện giữa bầu sương mù trắng như sữa lại pha chút hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào.
+ Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im như tượng trên chiếc mui khum khum đang hướng mặt vào bờ.
-> Là bức họa diệu kỳ do thiên nhiên, cuộc sống ban tặng cho con người; là sản phẩm quý hiếm của hóa công mà trong đời người nghệ sĩ nhiếp ảnh nào cũng khao khát được chứng kiến.
- Cảm nhận của người nghệ sĩ:
+ Thấy rung động.
+ Thấy tâm hồn mình được thanh lọc, gột rửa.
+ Thấy hạnh phúc.
* Hình ảnh trên thuyền gắn liền với phát hiện về cuộc sống của người nghệ sĩ.
+ Đằng sau cái đẹp toàn mĩ là hiện thân của cái xấu, là hiện thực trần trụi: bước ra khỏi chiếc thuyền ngư phủ đẹp như mơ là người đàn bà xấu xí trạc ngoài 40 tuổi, rỗ mặt…Đi sau người đàn bà là người đàn ông cao lớn, dữ dằn, tấm lưng rộng và cong như lưng của một chiếc thuyền…
+ Đằng sau cái đẹp được gọi là toàn thiện là hiện thân của cái ác, là cảnh tượng tàn nhẫn, điển hình của bạo lực gia đình: người đàn bà đi trước, người đàn ông lẳng lặng đi sau không nói câu nào…đột nhiên bỗng trở nên hùng hổ, mặt đỏ gay,…, dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp lên người của người đàn bà, người đàn bà đứng im không chống trả, đứa bé chạy ra…
-> Cảm nhận của nghệ sĩ Phùng: “kinh ngạc đến thẫn thờ”, “mấy phút đầu cứ đứng há mồm ra mà nhìn”, “chết lặng”…
=> Nhận xét:
- Nhận thức của người nghệ sĩ: Cuộc sống không hề đơn giản, xuôi chiều mà chứa đựng rất nhiều nghịch lý. Cuộc sống luôn tồn tại những điều tốt – xấu, thiện – ác.
- Xứ mệnh người nghệ sĩ: Đừng bao giờ nhầm lẫn hiện tượng và bản chất, đừng bao giờ nhầm lẫn giữa hình thức bề ngoài với nội dung thực chất bên trong, đừng vội đánh giá sự vật, con người ở dáng vẻ bên ngoài mà phải tìm hiểu thực chất bề sâu đằng sau vẻ ngoài ấy.
2.2. Liên hệ tác phẩm Hai đứa trẻ
- Giới thiệu tác giả Thạch Lam, tác phẩm Hai đứa trẻ
a. Cảnh phố huyện lúc đêm khuya và cảnh đợi tàu
* Cảnh phố huyện lúc đêm khuya
- Bóng tối ngập đầy không gian.
- Cảnh phố huyện gắn liền với những khiếp người sống mòn mỏi: chị Tí, bà cụ Thi điên,…
=> Hiện thực cuộc sống bế tắc, quẩn quanh, tăm tối.
* Cảnh đợi tàu của hai chị em Liên
- Chờ đợi đoàn tàu, hoạt động cuối cùng của đêm.
- Đoàn tàu xuất hiện rộn rã, vui tươi, với ánh sáng rực rỡ.
- Đoàn tàu chỉ xuất hiện trong phút chốc, sau đó cả phố huyện chìm vào tăm tối.
=> Mơ ước, khát vọng đổi đời.
=> Nhận xét: Sự đối lập giữa bóng tối và ánh sáng, giữa hiện thực cuộc sống tối tăm với mơ ước đổi đời.
b. Liên hệ cách nhìn hiện thực của hai tác giả
* Giống nhau.
- Có những cái nhìn đa chiều về hiện thực cuộc sống.
- Tấm lòng nhân đạo của tác giả.
* Khác nhau:
- Phong cách:
+ Thạch Lam nhà văn lãng mạn, cái hiện thực mơ màng, chưa sắc nét
+ Nguyễn Minh Châu nhà văn hiện thực, rõ ràng, sắc nét, chân thực hơn.
- Thời đại:
+ Thạch Lam hiện thực chìm đắm trong sự buồn tẻ, cô đơn.
+ Nguyễn Minh Châu hiện thực đêm trước thời kì đổi mới, chiến tranh đi qua, còn nhiều suy tư, trăn trở.
* Lí giải sự khác nhau:
- Quy luật của sự sáng tạo: Nhà văn không lặp lại người khác và không lặp lại chính mình.
- Hai nhà văn Nguyễn Minh Châu và Thạch Lam là những tác giả tiêu biểu của dòng văn học khác nhau, họ có tư tưởng và quan điểm nghệ thuật khác nhau, mỗi người đều hình thành một phong cách sáng tác riêng và họ đều chịu sự chi phối bởi thời đại.
3. Tổng kết
* Mở bài: Giới thiệu ngắn gọn tác giả, tác phẩm và vấn đề cần nghị luận.
* Thân bài:
Phân tích sự đối lập giữa vẻ đẹp của hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa và cảnh bạo lực của gia đình hàng chài.
- Vẻ đẹp con thuyền khi ở ngoài xa:
+ Điểm nhìn: từ xa, trong làn sương mờ ảo.
+ Vẻ đẹp của “cái đẹp tuyệt đỉnh”, cảnh tượng đẹp, thơ mộng đầy thi vị. Tâm hồn nghệ sĩ tinh tế nhạy cảm. Nghệ thuật là sự giản dị, tự nhiên.
+ Con thuyền khiến Phùng nhận ra “cái đẹp là đạo đức” giúp tâm hồn con người thánh thiện.
- Cảnh bạo lực của gia đình hàng chài khi con thuyền đến gần:
+ Điểm nhìn: chiếc thuyền đâm thẳng vào trước chỗ Phùng đứng, gần và rõ nét.
+ Hình ảnh: Người đàn bà: cao lớn, khuôn mặt mệt mỏi, tấm lưng áo bạc phếch và rách rưới; người đàn ông với tấm lưng rộng và cong, mái tóc tổ quạ, hàng lông mày cháy nắng, hai con mắt đầy vẻ độc dữ.
=> Hình ảnh trần trụi, gai góc của đời sống.
+ Hành động: Người chồng hùng hổ đánh vợ, người vợ cam chịu đầy nhẫn nhục; đứa con giằng thắt lưng, quật lại bố để bảo vệ mẹ.
=> Giống như một vở kịch câm, đầy nghịch lí về hiện thực.
* Kết bài: Mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời: Tồn tại những khoảng cách và mâu thuẫn, người nghệ sĩ phải có cái nhìn toàn diện.
Gợi ý phân tích:
* Mở bài: Giới thiệu ngắn gọn tác giả, tác phẩm và vấn đề cần nghị luận.
* Thân bài:
Phân tích sự đối lập giữa vẻ đẹp của hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa và cảnh bạo lực của gia đình hàng chài.
- Vẻ đẹp con thuyền khi ở ngoài xa:
+ Điểm nhìn: từ xa, trong làn sương mờ ảo.
+ Vẻ đẹp của “cái đẹp tuyệt đỉnh”, cảnh tượng đẹp, thơ mộng đầy thi vị. Tâm hồn nghệ sĩ tinh tế nhạy cảm. Nghệ thuật là sự giản dị, tự nhiên.
+ Con thuyền khiến Phùng nhận ra “cái đẹp là đạo đức” giúp tâm hồn con người thánh thiện.
- Cảnh bạo lực của gia đình hàng chài khi con thuyền đến gần:
+ Điểm nhìn: chiếc thuyền đâm thẳng vào trước chỗ Phùng đứng, gần và rõ nét.
+ Hình ảnh: Người đàn bà: cao lớn, khuôn mặt mệt mỏi, tấm lưng áo bạc phếch và rách rưới; người đàn ông với tấm lưng rộng và cong, mái tóc tổ quạ, hàng lông mày cháy nắng, hai con mắt đầy vẻ độc dữ.
=> Hình ảnh trần trụi, gai góc của đời sống.
+ Hành động: Người chồng hùng hổ đánh vợ, người vợ cam chịu đầy nhẫn nhục; đứa con giằng thắt lưng, quật lại bố để bảo vệ mẹ.
=> Giống như một vở kịch câm, đầy nghịch lí về hiện thực.
* Kết bài: Mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời: Tồn tại những khoảng cách và mâu thuẫn, người nghệ sĩ phải có cái nhìn toàn diện.
DÀN Ý :
* Mở bài: Giới thiệu ngắn gọn tác giả, tác phẩm và vấn đề cần nghị luận.
* Thân bài:
Phân tích sự đối lập giữa vẻ đẹp của hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa và cảnh bạo lực của gia đình hàng chài.
- Vẻ đẹp con thuyền khi ở ngoài xa:
+ Điểm nhìn: từ xa, trong làn sương mờ ảo.
+ Vẻ đẹp của “cái đẹp tuyệt đỉnh”, cảnh tượng đẹp, thơ mộng đầy thi vị. Tâm hồn nghệ sĩ tinh tế nhạy cảm. Nghệ thuật là sự giản dị, tự nhiên.
+ Con thuyền khiến Phùng nhận ra “cái đẹp là đạo đức” giúp tâm hồn con người thánh thiện.
- Cảnh bạo lực của gia đình hàng chài khi con thuyền đến gần:
+ Điểm nhìn: chiếc thuyền đâm thẳng vào trước chỗ Phùng đứng, gần và rõ nét.
+ Hình ảnh: Người đàn bà: cao lớn, khuôn mặt mệt mỏi, tấm lưng áo bạc phếch và rách rưới; người đàn ông với tấm lưng rộng và cong, mái tóc tổ quạ, hàng lông mày cháy nắng, hai con mắt đầy vẻ độc dữ.
=> Hình ảnh trần trụi, gai góc của đời sống.
+ Hành động: Người chồng hùng hổ đánh vợ, người vợ cam chịu đầy nhẫn nhục; đứa con giằng thắt lưng, quật lại bố để bảo vệ mẹ.
=> Giống như một vở kịch câm, đầy nghịch lí về hiện thực.
* Kết bài: Mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời: Tồn tại những khoảng cách và mâu thuẫn, người nghệ sĩ phải có cái nhìn toàn diện.
Giới thiệu tác giả - tác phẩm:
- Giới thiệu Nguyễn Minh Châu là một trong những nhà văn đi đầu trong đổi mới văn học sau 1975.
- Tác phẩm ra đời thời hậu chiến xoay quanh vấn đề thế sự.
- Dẫn đề : Phân tích sự đối lập giữa vẻ đẹp của hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa và cảnh bảo lực ở gia đình hàng chài (chiếc thuyền ngoài xa – Nguyễn Minh Châu)1. Liên hệ với sự đối lập giữa cảnh phố huyện lúc đêm khuya và hình ảnh đoàn tàu (Hai đứa trẻ - Thạch Lam)2, nhận xét về cách nhìn hiện thực của tác giả.
Thân bài:
1. Phân tích sự đối lập qua phát hiện 1 và 2
a) Cảnh đắt trời cho chỉ có người nghệ sĩ với tất cả cảm nhận sâu lắng, có tầm nhìn biết chọn và lựa chi tiết độc đáo.
- Chiếc thuyền ngoài xa mang vẻ đẹp của hình ảnh chiếc thuyền lưới vó tiến vào bờ, trên mui thuyền có những người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng giống bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ.
- Đó còn là ánh sáng của bầu trời trên biển vào buổi sáng sớm, làn sương trắng đục như sữa pha chút hồng hồng của ánh mặt trời chiếu vào. Diễn tả tài năng đan cài giữa bề rộng của bầu trời và ánh mặt trời chiếu vào từ tầm nhìn biết chọn và lựa của người nghệ sĩ.
- Phát hiện ra chiếc thuyền ngoài xa theo quan điểm “Nghệ thuật vị nghệ thuật” mang lại cho người đọc cảm nhận “Phát hiện ra chính bản thân cái đẹp là đạo đức” đòi hỏi người làm nghệ thuật không được sao chép mà phải sáng tạo (như: “Thuyền và biển” của Xuân Quỳnh là tình yêu đôi lứa còn của Nguyễn Minh Châu là bức tranh ngoài đời được đưa vào trong sách).
- Vì vậy, “Tuy là bức ảnh đen trắng, mỗi lần ngắm kỹ, tôi thấy cái màu hồng hồng của ánh sương mai” nhấn mạnh quan điểm sáng tác nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu là “Nghệ thuật vị nghệ thuật” nhưng vẫn gắn liền với cuộc sống hiện thực.
b) Đối lập lại là khi chiếc thuyền đến gần, nhà văn đã gởi vào Phùng, người nghệ sĩ báo ảnh phát hiện nạn bạo lực gia đình.
- Một là, cảnh chồng đánh vợ nhưng theo thỏa thuận đưa nhau lên bãi đất trống vẫn còn xe tăng hỏng, người chồng rút cái thắt lưng xin của lính ngụy quật tới tấp vào lưng của vợ “tấm lưng áo bạc phếch có miếng vá” để trút cơn giận như lửa cháy do oán hờn, nghèo đói là do vợ sinh quá nhiều con, thuyền lại chật…
- Hai là, sự cam chịu, nhịn nhục của người vợ “không hề kêu một tiếng” như sợ con cái hay biết làm hoen ố tâm hồn trong sáng của trẻ thơ. Lại thêm, thái độ “không chống trả” vì hiểu chồng đánh mình không phải ghét bỏ mà vì cơm áo gạo tiền đè nặng. Nhất là “không tìm cách chạy trốn” do sợ chồng trút cơn giận vào con. Tất cả vì lòng thương con của mẹ.
- Vì sự cam chịu, nhịn nhục này đã làm cái ác chuyển sang con trai. Do bênh mẹ, Phác – đứa con trai – xông ra giật dây thắt lưng đánh thẳng vào ngực bố để tiêu trừ cái ác. Lúc bấy giờ, người đàn bà chỉ có một hành động “chắp tay vái lấy vái để” như xin con, vừa xấu hổ, nhục nhã, cay đắng vì đã để đứa con mình vi phạm vào chữ hiếu.
à Phát hiện ra nạn bạo lực gia đình hàng chài, Nguyễn Minh Châu gởi vào bức ảnh của Phùng theo quan điểm “Nghệ thuật vị nhân sinh”. Nên vẫn là bức ảnh đen trắng ấy “nhưng nhìn lâu, tôi thấy người đàn bà ấy bước ra từ tấm ảnh… tấm lưng áo bạc phếch miếng vá… giậm từng bước chân chắc chắn trên mặt đất, hòa lẫn vào đám đông” mang thông tin đối tượng chủ yếu của nghệ thuật là người lao động nghèo khó và niềm tin của người làm nghệ thuật gửi đến những người lao động nhất định hòa vào cuộc sống trong hành trình đi lên.
- Như vậy, vẻ đẹp của hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa theo quan điểm “Nghệ thuật vị nhân sinh” thể hiện niềm tin của người làm nghệ thuật hướng về những người sống trên thuyền ở biển nhất định đẩy lùi sóng gió, vững bước trên hành trình tìm hạnh phúc gia đình.
2. Từ sự đối lập giữa vẻ đẹp của hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa và cảnh bạo lực ở gia đình hàng chài, chúng ta liên hệ với sự đối lập giữa cảnh phố huyện lúc đêm khuya và hình ảnh chuyến tàu đêm trong “Hai đứa trẻ” (Thạch Lam).
- Thạch Lam là nhà văn thành công với cách viết truyện ngắn không có cốt truyện được khai thác ở chiều sâu trong “Hai đứa trẻ” qua nét đối lập: bóng tối – ánh sáng.
+ Đó là một phố huyện nghèo vẫn còn bóng dáng của nông thôn với bóng tối bao trùm từ các ngõ con, các con đường, nhà cửa… Tất cả được nhà văn xây dựng qua thời gian của ngày tàn từ chiều đến tối và khuya. Trên nền của cảnh là những mảnh đời bóng tối như hai mẹ con chị Tí với gánh hàng nước “Sớm muộn gì cũng thế thôi” hay gia đình bác Xấm ăn xin trên chiếc chiếu mang ý nghĩa sẽ lẫn vào đất lúc nào không hay. Hoặc bác Siêu với gánh phở dạo như món hàng xa xỉ ở nông thôn.
+ Đó còn là ánh sáng của chuyến tàu đêm xuất phát từ Hà Nội qua phố huyện như mang lại “Hà Nội rực rỡ, huyên náo với các toa tàu sáng, đèn sáng trưng, toa hạng trên lố nhố người và vật đồng kền lấp lánh ánh sáng”… nhưng chỉ đến rồi đi làm bóng tối càng tịch mịch hơn.
à Như vậy, cách nhìn của Thạch Lam về cảnh và người đều mờ nhạt vẫn mang thông tin: “Phải biết vươn lên sự tẻ nhạt vô vị để hy vọng mới gọi là sống”
3. So sánh, đối chiếu nét giống và nét khác giữa Thạch Lam, Nguyễn Minh Châu:
- Cả hai nhà văn Thạch Lam, Nguyễn Minh Châu dù sáng tác ở hai giai đoạn khác nhau đều gặp nhau ở đề tài nghệ thuật gắn liền với cuộc sống hiện thực
- Nhưng theo yêu cầu “Văn chương tối kị nhất là sự trùng lắp”, để Thạch Lam, tuy chưa phải là nhà văn của người cùng khổ nhưng vẫn để lại cho người đọc suy nghĩ “Hãy bằng lòng với những gì nhà văn cho chúng ta. Đừng bắt ông cho những gì mà ông không có để tác phẩm là sự ngân rung về tình đời phải được bổ sung bằng hành động”. Còn Nguyễn Minh Châu, nhà văn của sự cách tân gởi vào Phùng qua hai bức ảnh của chiếc thuyền ngoài xa và chiếc thuyền đến gần gắn nạn bạo lực gia đình theo quan điểm “Nghệ thuật vị nghệ thuật” và “Nghệ thuật vị nhân sinh”.
Kết bài : Việc khắc họa thành công hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa và hình ảnh chuyến tàu đêm là do Nguyễn Minh Châu, Thạch Lam và những người làm nghệ thuật khác đều có lòng yêu đời, yêu người. Tình yêu đó đã chắp cánh cho tài năng sáng tác để lại cho đời tác phẩm hay, hình ảnh đẹp của bóng tối - ánh sáng từ cuộc đời nghèo khó và chân thật.
* Mở bài: Giới thiệu ngắn gọn tác giả, tác phẩm và vấn đề cần nghị luận.
* Thân bài:
Phân tích sự đối lập giữa vẻ đẹp của hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa và cảnh bạo lực của gia đình hàng chài.
- Vẻ đẹp con thuyền khi ở ngoài xa:
+ Điểm nhìn: từ xa, trong làn sương mờ ảo.
+ Vẻ đẹp của “cái đẹp tuyệt đỉnh”, cảnh tượng đẹp, thơ mộng đầy thi vị. Tâm hồn nghệ sĩ tinh tế nhạy cảm. Nghệ thuật là sự giản dị, tự nhiên.
+ Con thuyền khiến Phùng nhận ra “cái đẹp là đạo đức” giúp tâm hồn con người thánh thiện.
- Cảnh bạo lực của gia đình hàng chài khi con thuyền đến gần:
+ Điểm nhìn: chiếc thuyền đâm thẳng vào trước chỗ Phùng đứng, gần và rõ nét.
+ Hình ảnh: Người đàn bà: cao lớn, khuôn mặt mệt mỏi, tấm lưng áo bạc phếch và rách rưới; người đàn ông với tấm lưng rộng và cong, mái tóc tổ quạ, hàng lông mày cháy nắng, hai con mắt đầy vẻ độc dữ.
=> Hình ảnh trần trụi, gai góc của đời sống.
+ Hành động: Người chồng hùng hổ đánh vợ, người vợ cam chịu đầy nhẫn nhục; đứa con giằng thắt lưng, quật lại bố để bảo vệ mẹ.
=> Giống như một vở kịch câm, đầy nghịch lí về hiện thực.
* Kết bài: Mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời: Tồn tại những khoảng cách và mâu thuẫn, người nghệ sĩ phải có cái nhìn toàn diện.
Chị tham khảo nhé :
* Mở bài
- Giới thiệu nhà văn Nguyễn Minh Châu, tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa”.
- Giới thiệu sự đối lập giữa vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa và cảnh bạo lực ở gia đình hàng chài, liên hệ với sự đối lập giữa cảnh phố huyện lúc đêm khuya và hình ảnh đoàn tàu (truyện “Hai đứa trẻ” - Thạch Lam) để thấy cách nhìn hiện thực của hai tác giả.
* Thân bài
- Sự đối lập giữa vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa và cảnh bạo lực ở gia đình hàng chài:
+ Vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa - một vẻ đẹp tuyệt mĩ, một “cảnh đắt trời cho”: mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào bờ vẻ đẹp đơn giản, toàn bích khiến Phùng xúc động, hạnh phúc vô ngần.
+ Cảnh bạo lực của gia đình hàng chài: hai con người xấu xí, thô kệch bước ra từ chiếc thuyền khi nó tiến vào bờ; người đàn ông dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà, người đàn bà chỉ cam chịu nhẫn nhục; thằng Phác - đứa con trai, đã lao đến giật thắt lưng đánh bố bảo vệ mẹ và bị người đàn ông “thẳng cánh” cho hai cái tát; người mẹ ôm đứa con và khóc.
=> Đó là sự đối lập giữa cái đẹp và cái xấu, cái thiện và cái ác, giữa cái bề ngoài và bản chất bên trong của hiện thực cuộc sống.
- Sự đối lập giữa cảnh phố huyện lúc đêm khuya và hình ảnh đoàn tàu:
+ Cảnh phố huyện lúc đêm khuya: bóng tối, sự tịch mịch ngự trị “đường phố và các ngõ con chứa đầy bóng tối”, “tối hết cả, con đường thăm thẳm ra sông, con đường qua chợ về nhàm các ngõ vào làng lại càng sẫm đen hơn nữa”. Trong khung cảnh ngập tràn bóng tối ấy, những cư dân phố huyện hiện ra nhỏ bé, leo lét, nhọc nhằn giữa cuộc mưu sinh.
+ Hình ảnh đoàn tàu: là một thế giới hoàn toàn khác chứa đầy ánh sáng “các toa đèn sáng trưng…”, âm thanh “tiếng xe rít mạnh vào ghi”, “tiếng hành khách ồn ào khe khẽ…”
=> Đó là sự đối lập giữa bóng tối và ánh sáng, giữa tĩnh lặng và sống động, giữa u buồn và vui vẻ huyên náo... qua đó thể hiện nổi bật sự đối lập giữa hiện thực và ước mơ, càng tô đậm thêm cho cuộc sống nghèo khổ, tăm tối của những kiếp người phố huyện.
- Nhận xét cách nhìn hiện thực của hai tác giả:
+ Giống nhau: Cả hai nhà văn đều có cái nhìn hiện thực một cách đa diện, nhiều chiều, trong các mối tương quan đối lập giữa cái đẹp và cái xấu, giữa bóng tối và ánh sáng để thấy bề sâu của bức tranh hiện thực cuộc sống. Từ cái nhìn sâu sắc đó, người đọc thấy được tấm lòng nhân đạo của các nhà văn.
+ Khác nhau:
Nguyễn Minh Châu: Hiện thực cuộc sống luôn ẩn chứa nhiều bộn bề, đằng sau cái đẹp vẫn có thể là cái xấu, cái ác. Người nghệ sĩ đừng chỉ nhìn đời từ xa mà phải gắn bó với cuộc đời để có cái nhìn sâu sắc, thấu hiểu để có thể phát hiện ra vẻ đẹp khuất lấp.
Thạch Lam: Trước hiện thực cuộc sống tù túng, quẩn quanh, bế tắc, con người luôn hướng tới một cuộc sống tươi đẹp hơn. Qua cái nhìn đó, nhà văn thể hiện niềm tin vào con người: dù ở trong bất kì hoàn cảnh nào, con người cũng luôn có khát khao hướng tới nhiều gì tốt đẹp.
* Kết bài: Khẳng định giá trị của tác phẩm cũng như tài năng, tấm lòng của nhà văn.
Chúc chị điểm cao
