cái này mạng nhiều lắm bạn à
Ngô Tất Tố (1893 -1954) là một nhà nho của Kinh Bắc, nhờ tự học và tự đổi mới mà trờ thành một kí giả, một nhà vãn, một dịch giả nổi tiếng. “Lêu chổng”, “Việc làng”, “Tắt đèn”,… là những tác phẩm xuất sắc, đầy tâm huyết của ông.
Năm 1939, Ngõ Tất Tố cho ra đời cuốn tiểu thuyết “Tắt đèn”, tác phẩm xuất sắc của dòng văn học hiện thực 1930-1945. Nỗi thống khổ của người nông dân Việt Nam dưới ách sưu thuế dã nam của thực dân Pháp và nạn áp bức bóc lột vỏ cùng tàn nhẫn của bọn địa chủ cường hào đã dược tác giả phản ánh một cách chân thực, cảm động.
Có nhà phê bình văn học đã nói một cách chí lí rằng: “Tắt đèn là chị Dậu, nhân vật chị Dậu bao trùm tác phẩm. Chị Dậu là nhân vật điển hình tiêu biểu cho những khổ đau và bao phẩm chất tốt dẹp của người nơ nông dân trong xã hội Việt Nam dưới thời Pháp thuộc”.
Chị Dậu là một người phụ nữ nghèo khổ, đau khổ. Một gia đình hai vợ chổng và 3 đứa con thơ. Cày thuê cuốc mướn “đấu tắt mặt tối” quanh năm mà vẫn “cơm không đậ ăn, áo không đủ mặc”. Mấy gian nhà gianh như một lúp lều, trống không. Sau hai cái tang mẹ chồng và đứa em chổng, gia đình chị Dậu trớ thành “hạng cùng đinh”. Tai họa dồn dập. Giữa ngày mùa mà trong nhà không có một hạt gạo, mấy đứa con thơ chi biết ăn khoai, nhá rẻ khoai. Hai suất sựu của chồng và đứa em chổng đã chết, cái “món nợ nhà nước” ấy là tai họa khùng khiếp nhất giáng xuống đầu gia đình chị Dậu. bản thân chị Dậu. Vì cái tội thiếu sưu, “chểt cũng không trốn được món nợ nhà nước”, mà anh Dậu đã bị lí trưởng làng Đông Xá “bất trói như trói chó để giết thịt”. Xin nới lỏng dây trói cho chồng, chị liền bị tên cai lệ “đánh đấm túi bụi”. Xin khất sưu cho chồng thì bị tên cai lệ “tát đánh bốp” vào mặt và “bịch mấy bịch” vào ngực ! Lúc thì bị bọn cường hào bắt trói giải huyện. Lúc thì bị vợ chổng Nghị Quế bắt bí, mua rẻ đứa con và ổ chó. Xin cái triện đóng vào tờ văn tự bán con mà chị Dậu phải cấy không công cho “cụ lý” một mẫu ruộng ! Đau khổ nhất của chị Dậu là phải “đứt ruột” bán đứa con gái đầu lòng lên 7 tuổi cho vợ chồng Nghị Quế với giá một đồng bạc để nộp sưu cho chồng. Nhục nhã nhất ià chị dã bị tri phú Tư An và cụ cố Thượng xâm phạm đến nhân phẩm. Có điểu kì lạ là người đàn bà nhà quê này, phải đổ nhiều nước mắt, nhiều tiếng thở dài,… nhưng đã đứng vững trước bao thử thách, tai họa. Ngô Tất Tố bằng tẫm lòng nhân đạo đã dành cho nhân vật chị Dậu bao tình thương xót và cám thông chứa chan.
Chị Dậu là một người vợ, một người mẹ đảm dang, đôn hậu. Mấy lán chị nhẫn nhục cất tiếng van xin cụ lí. lốn cai lệ, tên hậu cận lí trường nới dày trói cho chổng, xin khất sưu cho chổng vì muốn cho chồng bớt (lau bớt khổ. Mấy lần chị Dậu, mồ hôi và nước mắt thánh thót xin vợ chổng Nghị Quế “gión tay làm phúc” mua đứa con và ổ chó… Tất cả vì lòng thương chồng và thương con bao la. Hình ảnh chị Dậu bế con thơ, quạt cháo cho nguội, an ủi chồng: “Thầy em hãy cổ ngồi dậy húp ít cháộ cho đỡ xót ruột ” là một cảnh tượng cảm động cùa người vợ hiển thảo trong cái gia đình Việt Nam xưa nay: “Tay bưng chén muối đĩa gừng – Gừng cay muôi mặn xin đừng quên nhau”.
Trước cảnh chổng bị bắt giam, bị đánh trói thập tử nhất sinh, chị Dậu chạy ngược chạy xuôi đi vav nợ, bòn mót bán gánh khoai, bán con, bán chó. Bán con dù đau đớn như “đĩa ruột ”, đó là một giải pháp tình thế để cứu chồng qua tai họa trước mắt. Tinh thương chổng của chị Dậu gắn liền với tình thương con không thể nào kể xiết. Một củ khoai chị cũng nhịn nhường lại cho con. Trước khi dẫn cái Tí sang nhả “cụ Nghị”, lòng chị Dậu tan nát buồn rượi”, nghe các con kêu khóc mà chị “thổn thức”. Như một linh hồn đau khổ. tội lỗi, chị Dậu “chùi nước mắt tự nói với lòng mình.
Thương con, lo cho tính mạng của chồng là tâm trạng của chị Dậu, vì trong tai họa, chị tự biết hành đồng bán con của người mẹ là “phải tội với trời”, nhưng đó ià con đường cùng, vì khòng có tiền nộp sưu thì chồng chị, bố của đàn con thơ “sẽ chết ở dinh, chứ không sống dược”. Qua đó, ta càng thấy rõ. Irong bi kịch gia đình, trái tim đôn hậu và đức hi sinh của chị Dậu, cúa người vợ, người mẹ đã bừng sáng lên.
Chị Dậu là một phụ nữ nông dân cứng cỏi, dám đấu tranh chóng áp bức, lúc nào chị cũng cố “bươi ra, vùng vẫy” để thoát khỏi tai họa. Chị rất nhản nhục trong xưng hò với bọn cường hào. Chị tự xưng là: “cháu”, “nhà cháu”. Gọi bọn cai lệ là “ông”, “cháu van ông, nhà cháu vừa mới tính được một lúc ông tha cho !” Khi bị “tát đánh bốp”, bị “bịch” vào ngực, khi lẽn cai lệ “giật phắt cái dây thừng* trong tay tên hầu cận lí trường. “Chồng tôi đau ốm, không được phép hành hạ”. Lũ thú dữ lồng lẻn, chị căm giận thách thức: “Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem !”. “Cháu” đã trở thành “bà”, “ông” đã biến thành “mày” ! Uy thế bọn cường hào bị hạ bệ ! Tay thước, roi song, dây thừng của lũ đầu trâu mặt ngựa trớ nên vô nghĩa đối với chị. Chị Dậu đã dũng cảm đánh ngã nhào tên cai lệ và tẽn hầu cận lí trưởng. Chị đã dạy cho bọn chúng một bài học đích đáng! Chị Dậu đã phủ nhận tất cả. Hình ảnh chị Dậu sừng sững hiên ngang: “Thà ngồi tù. Để cho chúng nó làm tình làm tội mãi thể, tói không chịu dược…”.
Có người cho rằng hành dộng chị Dậu đánh lại bọn cai lệ là hành động phản kháng mang tính lự phát. Nhà vãn Nguyễn Tuân đã bình luận thật hay: “Trên cái tối giời tối đất của đổng lúa ngày xưa, liiện lên một cái chán dung lạc quan của cliị Dậu”. Chươn 2 “Tức nước vỡ bờ” thật hay. Giọng văn của Ngô Tất Tố Iràn đầy niềm vui hả hê ! Thái độ yêu ghét của Ngô Tất Tố rất rõ ràng. Ồng iên án chính sách sưu thuế dã man. óng khinh bi bọn quan lại thì dâm ô, bọn cường hào thì tham lam bê tha, độc ác. Ông đã đành cho vợ chổng chị Dậu và đàn con thơ, nhái là cái Tí bao tình tlurơng và lòng trắc ẩnẽ
Chị Dậu và chồng con chị cũng như hàng triệu nông dân là nạn nhân cúa chẽ độ thực dân nửa phone kiến. Sưu thuế dã man, ách áp bức của bọn cường hào địa chú đã tước đoạt quyền sống làm người cùa họ. Nhân vật chị Dậu là hiện thân cho bao phẩm chất tốt đẹp cùa người nữ nông dân đảm đang, đôn hậu, giàu tình thương, dũng cảm chống áp bức
Bức chân dung chị Dậu đã tỏ đậm giá trị hiện thực và tinh thần nhân đạo tiểu thuyết “Tắt đèn Ta càng cảm thấy: “Bản chất của nhân vật chị Dậu rất khỏe cứ thấy lăn xả vào bóng tối mà phá ra”, như Nguvễn Tuân đã nhận xét.
