Muốn hiểu biết về thế giới và con người xung quanh, chúng ta cần nỗ lực học tập để có được tri thức. Nhưng muốn có được cuộc sống hạnh phúc và sự tương tác hài hòa với mọi người xung quanh, với chính mình, bên cạnh kiến thức, con người cần rèn luyện cho mình những kĩ năng sống. Có thể khẳng định, kĩ năng sống có vai trò quan trọng đối với con người bất kể ở thời đại nào và ở thời điểm nào trong cuộc đời.
Vậy kĩ năng sống là gì? Tại sao kĩ năng sống lại quan trọng đối với chúng ta? Có hay không có kĩ năng sống, cuộc đời của chúng ta có gì khác biệt? Tực ra, trên thế giới và ở Việt Nam, có nhiều tổ chức đưa ra những cách hiểu khác nhau về kĩ năng sống như cách hiểu của Tổ chức Y tế thế giới WHO, Quỹ nhi đồng Liên hợp quốc Unicef, Tổ chức văn hóa, khoa học và giáo dục Liên hợp quốc Unesco hay trong các đơn vị trường học ở Việt Nam cũng có cách hiểu cụ thể gắn với điều kiện của mình. Nhưng hiểu một cách đơn giản, kĩ năng sống là khả năng làm chủ bản thân, khả năng ứng xử phù hợp với mọi người xung quanh và khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống trong cuộc sống.
Những khả năng ấy được biểu hiện bằng lời nói và hành động cụ thể trước những tình huống cụ thể. Ví dụ, trong học tập, có hai nhóm cùng làm việc. Nhóm một, người này làm việc người khác lại ngồi chơi, khi tranh luận thì cãi vã và giận dỗi lẫn nhau. Nhóm hai, tất cả cùng làm việc, cách đưa ra ý kiến riêng thẳng thắn và thiện chí, tranh luận mà không cãi vã và đưa ra được kết quả làm việc tập thể. Với ví dụ trên, nhóm hai có kĩ năng sống quan trọng là kĩ năng làm việc nhóm. Ngoài ra, còn có hàng loạt các kĩ năng sống khác như kĩ năng ra quyết định, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng thuyết trình…
Có nhiều lí do khiến kĩ năng sống chiếm vai trò quan trọng đối với con người, đặc biệt đối với các bạn học sinh. Lí do đầu tiên phải kể đến là cuộc sống luôn nảy sinh những tình huống cần chúng ta xử lí và kĩ năng sống là công cụ có những ưu điểm to lớn giúp ta giải quyết chúng. Tình huống ấy có khi là người lạ đến nhà mà cha mẹ đi vắng, là việc bạn bè xấu rủ rê hút thuốc lá khi ở trường, là khi cần bày tỏ tình cảm, sự quan tâm tới những người xung quanh, là khi giải quyết khó khăn trong học tập… Đối với tất cả những tình huống ấy, chúng ta đều cần có kĩ năng sống để ứng xử khéo léo, hiệu quả. Ví như ta cần ứng xử lịch sự và biết đề phòng người lạ để giữ an toàn, ta cần biết cách từ chối khi bị rủ rê hay cần bình tĩnh và kiên nhẫn khi gặp khó khăn. Mặt khác, chúng ta không sống một mình mà chung sống cùng gia đình và cộng đồng xung quanh với thầy cô, bạn bè, làng xóm,… Muốn có được niềm vui và sự hài hòa với mọi người, kĩ năng sống cũng có vai trò quan trọng giúp đem lại điều đó. Một lời nói, một cử chỉ, một nụ cười hay một hành động nhỏ cũng có thể giúp mọi người xung quanh ấm lòng và cuộc sống trở nên thú vị hơn.
Thái độ lễ phép, cử chỉ lịch sự, lời nói dễ nghe, hành động giúp, đỡ quan tâm tới mọi người xung quanh luôn giúp cho chúng ta được yêu quý. Không chỉ cần kĩ năng sống để ứng xử với mọi người xung quanh, chúng ta cần kĩ năng sống để ứng xử với chính mình. Khi nổi giận, khi tìm kiếm sự hỗ trợ, khi cần có được sự tự tin… mỗi người đều cần rèn luyện để có được sự cân bằng và vui vẻ.
Cuộc sống khi có và khi không có kĩ năng sống thực sự rất khác biệt. Một người không có kĩ năng sống, cuộc đời sẽ gặp nhiều khó khăn, một cộng đồng không có kĩ năng sống sẽ ẩn chứa nhiều xung đột và hạn chế, một quốc gia không có kĩ năng sống sẽ chẳng thể vươn lên phía trước. Ta có thể thấy ngay điều đó, một học sinh không có kĩ năng sống thường nản chí khi gặp bài tập khó, dễ sa ngã khi bị bạn bè xấu rủ rê, dễ cãi vã khi bạn bè có suy nghĩ khác mình… Người không có kĩ năng sống cũng thường gặp nhiều khó khăn, nhiều cảm xúc tiêu cực hơn trong học tập, làm việc. Rèn luyện kĩ năng sống, chúng ta sẽ có những hành xử đẹp và hiệu quả. Chứng kiến một vụ việc bạo lực học đường, có bạn đứng xem vì tò mò, có bạn sợ hãi, có bạn cổ vũ, có bạn đứng quay video để tung lên mạng, nhưng bạn có kĩ năng sống sẽ phân tích ngay mức độ nghiêm trọng của sự việc và có những tác động kịp thời như can ngăn nếu sự việc không quá nghiêm trọng, tìm cách giải quyết như thông báo cho người bảo vệ, tổ an ninh, thầy cô giáo, hoặc
gọi điện cho công an để giải quyết.
Kĩ năng sống rất quan trọng với mỗi học sinh còn bởi đây là lứa tuổi hình thành nhân cách, tư duy, nhận thức, kinh nghiệm… Bởi vậy, càng được rèn luyện kĩ năng sớm, các bạn càng có nhiều thuận lợi khi bước vào đời. Chúng ta có thể học kĩ năng sống qua các chương trình truyền hình có liên quan, qua tấm gương đẹp của những người xung quanh, qua sách dạy kĩ năng… Kĩ năng sống không có sẵn trong mỗi chúng ta, mỗi người phải nhận thức được tầm quan trọng và ích lợi to lớn của kĩ năng sống đối với thực tiễn để trau dồi, rèn luyện bằng cách tự lựa chọn những lời nói, cử chỉ, hành động, quyết định phù hợp để xử lí tình huống một cách hiệu quả, khéo léo và vui vẻ.
Tóm lại, kĩ năng sống có ý nghĩa và vai trò quan trọng không chỉ với học sinh mà với tất cả mọi người. Dù sống ở đâu, làm nghề gì và đang ở thời điểm nào của cuộc đời, chúng ta cũng cần có kĩ năng sống bên cạnh những kiến thức và hiểu biết để luôn được suôn sẻ và hạnh phúc. Khi thay đổi nhận thức về kĩ năng sống, nhiều điều trong cuộc sống và học tập của tôi đã thay đổi. Còn bạn thì sao?
Phân tích đề
+ Kiểu bài: nghị luận về một tư tưởng.
+ Vấn đề nghị luận: vai trò quan trọng của kĩ năng sống đối với học sinh (HS).
+ Tao tác lập luận: giải thích, chứng minh, bình luận…
+ Tư liệu: đời sống thực tế và sách vở.
Giải quyết vấn đề
Tìm ý, lập dàn ý cho bài văn bằng những luận điểm chính.
VIẾT BÀI
Dàn ý chi tiết:
Mở bài
Giới thiệu, dẫn dắt về vai trò của kĩ năng sống đối với học sinh
Thân Bài
Bước 1. Giải thích
+ Kĩ năng sống là khả năng làm chủ bản thân, khả năng ứng xử phù hợp với những người xung quanh, khả năng ứng phó tích cực với các tình huống trong cuộc sống để có thể sống, học tập và làm việc hiệu quả.
+ Phân loại và biểu hiện của kĩ năng sống.
+ Tực trạng: Hiện nay, vai trò của kĩ năng sống đối với học sinh ngày càng được quan tâm sâu rộng trong mỗi gia đình và cộng đồng xã hội bởi kĩ năng sống của nhiều học sinh còn hạn chế, nhưng sự chú ý ấy còn nhiều chênh lệch và không phải lúc nào cũng đúng cách. Để có được kết quả tốt vẫn còn rất nhiều khó khăn cần giải quyết.
Bước 2. Bàn luận
– Khẳng định quan điểm của bản thân về vấn đề: đồng tình với nhận định đúng đắn của đề bài.
– Tại sao kĩ năng sống lại có vai trò quan trọng đối với học sinh?
+ Tực tế cuộc sống luôn có những tình huống và sự việc đòi hỏi cần có kĩ năng thích hợp để giải quyết.
+ Kĩ năng sống tốt giúp các em tự vệ, tự tin thể hiện bản thân, xử lý nhanh các vấn đề, giúp học tập, làm việc hiệu quả.
+ Lựa chọn các dẫn chứng tiêu biểu.
– Lật lại vấn đề:
+ Có phải ngày nay, học sinh mới cần và mới có kĩ năng sống: trẻ em thời xưa được học ứng xử kĩ càng, học sinh thời chiến có nhiều kĩ năng thích ứng hoàn cảnh chiến tranh…
+ Việc bồi đắp kĩ năng sống phải song song với việc trau dồi kiến thức.
+ Không có kĩ năng sống, học sinh sẽ gặp nhiều khó khăn và rủi ro.
Bước 3. Bài học
+ Nhận thức: đề cao vai trò, tác dụng của kĩ năng sống đối với học sinh nói
riêng và con người nói chung.
+ Hành động: rèn luyện và thực hành kĩ năng sống thường xuyên trong những tình huống cụ thể của cuộc sống hàng ngày
Kết bài
– Khẳng định lại vai trò của kĩ năng sống.
– Liên hệ với bản thân và đưa ra những gợi mở mới từ vấn đề
Mở bài:
Ngày nay, việc trang bị và rèn luyện kĩ năng sống đối với mỗi học sinh là một nhiệm vụ quan trọng và cần thiết như việc tích lũy và trau dồi tri thức. Nhưng đã số học sinh lại chưa hiểu đúng tầm quan trọng của nó. Từ đó xem thường, lờ là nhiện vụ ấy. Ngay cả nhà trường cũng hiếm có những bài giảng về kĩ năng sống. Chương trình giáo dục hiện nay chỉ đặt nặng nhiệm vụ giáo dục tri thức căn bản. Sự yếu kém trong việc trang bị kĩ năng sống cho học sinh sẽ gây nhiều khó khăn, bất lợi trong cuộc sống .
Thân bài:
Kĩ năng sống là gì?Kỹ năng sống là những kỹ năng tâm lý xã hội và giao tiếp mà mỗi cá nhân cần có để tương tác với những người khác một cách hiệu quả hoặc ứng phó với những vấn đề hay những thách thức của cuộc sống hàng ngày.
Kĩ năng sống của học sinh chính là những kỹ năng xử lí các tình huống xảy ra trong học tập và trong đời sống. Đó là kỹ năng ứng xử, kỹ năng vượt qua khó khăn, kỹ năng nhận thức, kỹ năng hoạch định kế hoạch, kỹ năng phát biểu, kỹ năng hòa nhập,… Kỹ năng sống cũng được xác định rõ ràng trong bộ những kỹ năng cần có của tuổi trẻ trong thế kỷ 21.
Tại sao cần phải rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh?Không có thành công nào đến với ta một cách thuận lợi. Muốn đạt được thành công trong công việc và có cuộc sống hạnh phúc bắt buộc con người không ngừng nỗ lực. Cuộc sống luôn tạo ra những khó khăn để cho con người vượt qua. Cuộc sống cũng gây ra những mất mát, đau thương để con người biết yêu quý những gì đang có. Vì vậy, mỗi con người cần có những kỹ năng nhất định để tồn tại và phát triển.
Thành công chỉ thực sự đến với những người biết thích nghi để làm chủ hoàn cảnh và có khả năng chinh phục hoàn cảnh. Sự thích nghi ấy không có cái gì khác ngoài những kỹ năng sống phù hợp và đúng đắn. Mỗi học sinh trong thời đại ngày nay cần phải thích nghi với điều kiện và mức độ học tập mới, hoàn cảnh sống mới với nhiều bất trắc và rủi ro. Gia đình và nhà trường không thể đồng hành cùng học sinh mọi lúc, mọi nơi. Bởi thế, có những lúc, học sinh phải tự mình vận động. Tự mình vươn lên, tự mình chiến thắng nghịch cảnh là một điều rất cần thiết. Kỹ năng sống hoàn thiện là nhân tố quyết định làm nên sức mạnh ấy.
Biết sống, biết làm việc và thành công trong cuộc sống là ước mơ không quá xa vời đối với những ai biết tự rèn luyện mình. Những kỹ năng sống cần thiết và hữu ích nếu được rèn luyện kĩ lưỡng sẽ là động lực thúc đẩy con người tiến lên phía trước. Kỹ năng sống giúp học sinh xử lí một cách hiệu quả các tình huống đặt ra trong học tập và trong cuộc sống.
Rèn luyện kỹ năng sống sẽ giúp học sinh nhanh chóng hoà nhập và khẳng định vị trí của mình trong tập thể. Nếu thiếu những kỹ năng sống cần thiết, học sinh sẽ bị cô lập, đơn độc, tách biệt với thế giưới xung quanh. Khi đó, học sinh cảm thấy khó khăn trong học tập và trong cuộc sống.
Có kỹ năng sống, học sinh sẽ được an toàn và tự tin hòa nhập với cuộc sống xung quanh mình. Học sinh sẽ tự biết phải làm gì khi có sự cố xảy ra và tích cực tìm kiếm sự trợ giúp từ người khác.
Việc hình thành các kỹ năng cơ bản trong học tập và sinh hoạt là yếu tố quyết định đến quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này của học sinh. Rèn luyện kỹ năng sống sẽ giúp học sinh sớm có ý thức làm chủ bản thân, làm chủ năng lực của mình. Kỹ năng sống hình thành đức tính tự lập, giúp sống tích cực và hướng đến những điều lành mạnh cho chính mình cũng như xã hội.
Sự lỗi thời của tư duy, sự trì trệ của nền kinh tế, sự xâm nhập mạnh mẽ của các luồng văn hóa thế giới tạo áp lực nặng nề đối với mỗi học sinh. Trong môi trường không ngừng biến động, học sinh luôn đối diện với những đổi thay đến chóng mặt. Hình thành những kỹ năng sống phù hợp và bền vững là điều rất cần thiết. Nếu thiếu kỹ năng sống, học sinh dễ chán nản trước cuộc sống hay hành động tiêu cực, nông nổi.
Kỹ năng sống tốt cũng thúc đẩy thay đổi cách nhìn nhận bản thân và thế giới, tạo dựng niềm tin, lòng tự trọng, thái độ tích cực và động lực cho bản thân, tự mình quyết định số phận của mình. Nó giúp học sinh giải phóng bản thân và vận dụng năng lực tiềm tàng của mình để hoàn thiện bản thân. Học sinh không còn suy nghĩ theo lối mòn và hành động theo thói quen trên hành trình biến ước mơ thành hiện thực. Chính vì thế, có được những kỹ năng sống học sinh sẽ trở nên bản lĩnh hơn trong học tập và trong cuộc sống sau này.
Học sinh sẽ là thế hệ làm chủ đất nước trong tương lai. Đất nước sẽ như thế nào trong tương lai chính là do thế hệ học sinh hôm nay quyết định. Do ảnh hưởng của lối sống gia đình và văn hóa truyền thống, hầu hết học sinh nước ta đều rất yếu kém về kỹ năng sống. Kỹ năng sống của học sinh Việt Nam kém xa so với các nước trên thế giới. Bởi thế, rèn luyện những kĩ năng sống đúng đắn và mạnh mẽ là một nhiệm vụ hết sức cấp bách.
Cần rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh như thế nào?Theo kết luận của các nhà khoa học, chính kỹ năng sống quyết định sự thành công của con người. Nếu tri thức đóng vai trò nền tảng giúp con người nhận biết thế giới thì kỹ năng sống, năng lực ứng biến và tiềm kiếm cơ hội là nhân tố làm nên thành công. Kỹ năng sống cũng quyết định trong việc hình thành nhân cách, bản lĩnh và năng lực làm việc của con người. Bởi vậy, giáo dục cần phải ưu tiên rèn luyện kỹ năng sống cho mỗi học sinh hiện nay.
Trước hết là giáo dục tri thức vững chắc cho học sinh. Tri thức ấy phải cần thiết đối với mỗi cá nhân. Những gì đã cũ kĩ, lạc hậu nên dũng cảm bỏ đi. Những gì tiến bộ, hữu ích nên tích cực cung cấp cho học sinh. Bên cạnh nhiệm vụ thay đổi chương trình và phương pháp giáo dục cũng cần mở rộng các sân chơi rèn luyện và củng cố kỹ năng sống cho học sinh. Phải đảm bảo rằng, bất kỳ một học sinh nào cũng có cơ hội tham gia, trải nghiệm và rèn luyện mình.
Giáo dục tinh thần tự lập cho mỗi học sinh là một điều hết sức cần thiết. Chỉ khi biết tự lập trong học tập và đời sống, học sinh mới tự tin khám phá thế giới xung quanh theo cách mình muốn. Hãy tạo điều kiện để học sinh có cơ hội gieo những kiến thức vào thực tế đời sống để gặt hái những hành động cụ thể và biến hành động thành thói quen, rồi lại gieo những thói quen tích cực để tạo ra số phận cho mình. Mục đích cuối cùng của mọi hành động là tiềm kiếm thành quả cho cuộc sống của chính mình.
Nâng cao các phẩm chất đạo đức và bản lĩnh văn hóa cho mỗi học sinh. Giáo dục học sinh biết kính trọng ông bà, hiếu thảo với cha mẹ, quan tâm chăm sóc người thân khi ốm đau, động viên, an ủi nhau khi gia quyến có chuyện chẳng lành. Đồng thời tôn trọng các giá trị tinh thàn tốt đẹp của dân tộc trong thời đại mới.
Trong thời đại phát triển như ngày nay, không gì quan trọng hơn là mỗi con người một tấm gương văn hóa, góp phần tạo nên văn hóa ứng xử chuẩn mực, tốt đẹp cho xã hội. Ứng xử thân thiện với môi trường tự nhiên, với cộng đồng là một hành động rất cần thiết.
Hãy giáo dục cho học sinh ý thức giữ gìn trật tự an toàn giao thông; giữ vệ sinh đường làng, ngõ phố; bảo vệ môi trường thiên nhiên. Từ đó, góp phần làm cho môi trường sống trong sạch, lành mạnh. Những tệ nạn xã hội sẽ giảm bớt đi. Những bệnh tật do sự thiếu hiểu biết của chính con người gây nên cũng được khắc phục. Kỹ năng sống góp phần thúc đẩy những hành vi mang tính xã hội tích cực để hài hoà mối quan hệ giữa nhu cầu, quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi cá nhân trong cộng đồng.
Rèn luyện kỹ năng sống là một quá trình lâu dài xuyên suốt đời người. Không nên vì nóng vội mà áp đặt giáo dục kỹ năng sống trong chương trình dạy học. Điều cần thiết là làm cho mọi người ý thức được tầm quan trọng của kỹ năng sống và lồng nó vào các môn học. Những người đã đi làm thì cần bổ sung một vài chuyên đề cần thiết mà bản thân còn yếu để nâng cao năng lực và hiệu quả công việc.
Kết luận
Không ai sinh ra đã là thiên tài. Mỗi sự thành công trong cuộc đời này đều được đánh đổi bởi rất nhiều trí tuệ và công sức. Lý thuyết luôn có một khoảng cách nhất định so với thực tế. Không nhất thiết bạn phải là một người tài giỏi hay giàu có. Không phải bạn có bao nhiêu niềm tin. Cũng không phải bạn có bao nhiêu nghị lực. Điều quan trọng nhất quyết định mọi thành công đó là bạn sẽ chiến thắng nghịch cảnh bằng giải pháp nào.
1. Mở bài
Giới thiệu, dẫn dắt đến vấn đề cần nghị luận
2. Thân bài
a. Giải thích khái niệm
– “Kĩ năng sống” chính là năng lực của mỗi người giúp giải quyết những nhu cầu và thách thức của cuộc sống có hiệu quả; đó cũng là khả năng của mỗi cá nhân để duy trì một trạng thái khỏe mạnh về mặt tinh thần, biểu hiện qua hành vi phù hợp và tích cực khi tương tác với người khác, với nền văn hóa và môi trường xung quanh.
b. Bàn luận
– Vai trò của việc rèn luyện kĩ năng sống:
+ Cuộc sống hiện đại đòi hỏi mỗi cá nhân phải không ngừng cập nhật giá trị và hoàn thiện giá trị của mình. Để tồn tại và phát triển, với bất kì ai, không chỉ cần học tập bồi dưỡng, nâng cao kiến thức mà còn phải rèn luyện kĩ năng sống để không ngừng nâng cao chất lượng đời sống để đời sống thực sự là sống chứ không là tồn tại.
+ Kĩ năng sống giúp con người ứng xử linh hoạt và hiệu quả nhất trước những tình huống nảy sinh trong cuộc sống.
+ Kĩ năng sống giúp mỗi người bình tĩnh, tự tin vào bản thân, dám khẳng định năng lực, sở trường của mình.
+ Những người có kĩ năng sống tốt thường dễ thành đạt hơn trong cuộc sống.
– Nếu không có kĩ năng sống tốt thì:
+ Con người thiếu tự tin, thiếu chủ động khi cuộc sống nảy sinh những vấn đề phức tạp.
+ Con người sẽ khó thành công hơn trong cuộc sống, không dám thể hiện, khẳng định mình trong các môi trường hoạt động.
[Bài viết phải có dẫn chứng minh họa phù hợp]
c. Bài học
– Nhận thức: Kỹ năng sống có vai trò rất quan trọng đối với tất cả mọi người, nhất là giới trẻ.
– Hành động: Bên cạnh tích lũy kiến thức hàn lâm từ nhà trường, sách vở,… mỗi người cần thường xuyên trau dồi, rèn luyện, bồi dưỡng kĩ năng sống – kĩ năng mềm để dễ dàng thích nghi với cuộc sống hiện đại.
3. Kết bài
- Khẳng định lại vấn đề
