“Gửi thiên thần 3 tuổi Aylan Kurdi xứ Syria, em là một nạn nhân bé nhỏ của một thảm họa nhân đạo, xin em hãy lay động lòng người để thế giới không còn chứng kiến xác người trôi dạt biển khơi. Rồi trước một bức ảnh khiến cả thế giới câm lặng, em hãy cho biết thế nào là tội ác, chiến tranh, bạo tàn và vô tâm; thế nào là điều thiện, công bằng, hòa bình, hạnh phúc em nhé! …”
Đã mấy năm trôi qua rồi, vậy mà lần nào nhìn lại tôi cũng rơi nước mắt, tấm ảnh xác một em bé trôi dạt ngoài bờ biển của Thổ Nhĩ Kỳ. Em là Aylan Kurdi, người Syria, xứ sở mà bạo loạn, nội chiến đã xảy ra hàng chục năm. Rồi năm 2015, làn sóng di cư lên đến con số hàng triệu người đổ dồn về các nước Châu Âu, họ đi trên những con tàu mong manh, bất chấp hiểm nguy để mưu cầu quyền được sống trong hòa bình và hạnh phúc. Trong đó cũng có gia đình em, trên một chuyến tàu bị đắm, hàng chục người đã vùi mình xuống biển sâu, cả gia đình em, chỉ có bố em là được cứu sống. Ôi, Aylan Kurdi em ơi! Thương em quá! Thân xác bé bỏng lạnh ngắt của em ngoài bờ biển mà trông em như đang ngủ vậy. Em đâu có tội, những đứa trẻ bé bỏng như em đáng lẽ phải được sống trong hòa bình, được sự nâng niu, bảo vệ của toàn thế giới. Nhưng những người “không ưa chuộng hòa bình” đã cướp mất của em và rất nhiều người quyền lợi đó. Không chỉ ở Syria, mà rất rất nhiều nơi trên thế giới này, hằng ngày, vẫn có những con người luôn khao khát được sống trong hòa bình!
Là người Việt Nam, ai cũng luôn nuôi trong mình một trái tim khao khát hòa bình. 30 năm chiến tranh, Bắc Nam chia cách, thời gian trôi đi đằng đẵng. 40 năm hòa bình qua nhanh như một giấc mơ. Cái giá phải trả để vãn hồi hòa bình đã lớn, cái giá để tạo dựng hạnh phúc cũng không hề nhỏ. Chúng ta loay hoay trong kế hoạch xây dựng mái ấm gia đình và lúng túng trong chiến lược mưu cầu hạnh phúc của nhân dân. Chúng ta đã hiểu được, hạnh phúc là bữa cơm đầy đủ, là tấm áo lành lặn, là ngôi nhà khang trang, là một cuộc đời bình dị thuần phác thuận theo lẽ tự nhiên. Ngần ấy thời gian, ngần ấy thăng trầm cũng đủ để chúng ta trân trọng và ra sức giữ lấy nền hòa bình, sự ấm no của mỗi người. Và liệu, chúng ta đã sống trên một đất nước thật sự hòa bình chưa? Liệu chúng ta có thật sự ý thức được thế nào là hòa bình, thế nào là xây dựng một đất nước không có khổ đau do chiến tranh, do rối loạn? Để rồi một ngày mai, chúng ta có đủ khả năng, góp phần to lớn vào công cuộc xây dựng một thế giới không có chiến tranh, một thế giới chỉ có tình yêu thương của nhân loại…
Để nói về hòa bình, người ta thường nhắc đến chiến tranh. Vì sao vậy? Vì những thứ mà chiến tranh để lại thật quá khốc liệt, quá đau thương, nó trái ngược với những gì mà hòa bình mang lại, là tiếng cười, là niềm vui, là ấm no, là hạnh phúc. Chúng ta vẫn thường nhớ đến câu nói: “Chỉ khi bạn mất đi thứ gì mình đang có, bạn sẽ thấy trân trọng nó vô cùng.”. Những con người, khi rơi vào vòng xoáy của chiến tranh, dù muốn dù không, họ vẫn phải đương đầu, và chính những lúc đó, họ mới thật sự khao khát có được hòa bình. Từ những phạm vi rất nhỏ bé, hai người bạn bất đồng quan điểm, họ tranh cãi, xung đột về tư tưởng; hay là mối thù của dòng tộc (như vở kịch Romeo và Juliet?); và cứ thế, phạm trù được mở rộng ra, chiến tranh là đánh nhau, hỗn loạn, khói, súng, nước mắt, máu và sinh mạng con người. “Trước khi bắt đầu, hãy học cách kết thúc”, những người gây nên chiến tranh, họ sẽ kết thúc như thế nào? Khi hậu quả đã quá nhiều và khó để chữa lành những vết thương đã gây ra cho mọi thứ…
Chưa nhiều kiến thức để nói về những mất mát của nhân loại trên toàn thế giới khi đánh mất hòa bình. Tôi nói về dân tộc Việt Nam chúng ta – một dân tộc anh hùng, yêu chuộng hòa bình, căm ghét khói lửa súng đạn nơi chiến trường. Trong suốt một nghìn năm Bắc thuộc, dân tộc ta đã phải gồng mình lên chống lại quân Nam Hán, Nguyên Mông, quân Thanh,… rồi sau đó là cuộc xâm lược của Thực dân Pháp, của Đế quốc Mĩ hùng mạnh, hiếu chiến. Bao nhiêu cuộc chiến tranh là bấy nhiêu thời điểm đất nước lầm than, nhân dân loạn lạc, li tán, chết chóc.
Và đến ngày nay, đất nước ta đã thoát khỏi sự lăm le đe dọa từ những cường quốc tham vọng chưa? Biển Đông vẫn đang không ngừng dậy sóng khi lãnh hải nước ta bị xâm phạm. Tuy lo lắng, nhưng ta vẫn thấy mình còn rất may mắn, vì nhiều nơi trên thế giới, tình hình còn nghiêm trọng hơn gấp trăm lần. Này là cuộc nội chiến ở Syria, là mâu thuẫn giữa Triều Tiên và Hàn Quốc, là bất đồng giữa Nga và Ucraina,… Cũng vì lẽ đó mà những chiến dịch quân sự, những cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo, những cuộc di cư của nhân dân vùng chiến tranh đói khát,… vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Những nạn nhân đầu tiên và có lẽ cũng là những người hứng chịu hậu quả nghiêm trọng nhất, chính là những người dân vô tội. Những em bé vô tư như Aylan Kurdi, các em còn quá bé bỏng và hồn nhiên, tại sao lại phải gánh chịu đau thương từ những kẻ tham vọng và ác độc gây nên? Những người lao động bình thường hằng mong có được một cuộc sống giản dị, bình yên cũng không thể thực hiện được ước mơ đó. Một quả bom phát nổ, một tiếng súng vang cũng đủ phá vỡ cuộc đời, gia đình, sự nghiệp của họ. Tại sao? Họ có tội gì?
Ở một đất nước hòa bình, con người có cơ hội sinh sống và phát triển trong điều kiện tốt nhất, họ không phải chịu nỗi đau mất mát, chia li như trong chiến tranh. Hòa bình sẽ mang lại cho mọi người cuộc sống bình an lâu dài. Đó cũng là lí do tại sao trên thế giới hiện nay luôn có các tổ chức và cá nhân lên tiếng bảo vệ hòa bình và kêu gọi mọi người ủng hộ hòa bình. Cô bé Malala Yousafzai – người giành giải Nobel Hòa bình năm 2014 – khi ấy chỉ mới 17 tuổi đã dám đứng lên đấu tranh chống lại tay súng Taleban để giành quyền đi học cho những em gái ở vùng thung lũng Swat của Pakistan, nơi bị Taleban chiếm đóng. Malala đã chinh phục hàng vạn con tim yêu hòa bình trên thế giới bằng câu nói: “Mục tiêu của tôi không phải là để giành giải Nobel, mục tiêu của tôi là Hòa bình và mọi trẻ em đều được đi học.”.
Ước mong về một thế giới hòa bình sẽ luôn là niềm khao khát cháy bỏng của mọi người dân chân chính trên thế giới. Vì họ hiểu: “Chiến tranh là tội ác, chỉ có hòa bình mới chính là đức hạnh của nhân loại.”
Bất cứ người dân của mỗi quốc gia nào trên trái đất này đều mong muốn hòa bình để yên ổn làm ăn, phát triển kinh tế với mục đích hạnh phúc phồn vinh. Người Việt ta từ xa xưa cho đến hôm nay và mai sau cũng không nằm ngoài quy luật này. Mong muốn hòa bình trong mỗi con dân nước Việt đa thành khát vọng hòa bình của cả một dân tộc và chính khát vọng này đa thành truyền thống làm nên sức mạnh vô địch đưa dân tộc vượt qua mọi thác ghềnh của lịch sử.
Khát vọng hòa bình của dân tộc ta không hẳn từ nhận thức đau đớn do ngàn năm bị đô hộ, do phải trải qua nhiều cuộc chiến tranh vệ quốc mà đó là bản chất ngay từ ngày đất nước còn sơ khai. Đức Thánh Gióng xưa lớn lên từ nong cơm, vại cà, khi giặc đến đa vươn vai lớn dậy để bảo vệ khát vọng hòa bình của bà con quê hương mình. Giặc tan, ngài bay về trời. Truyền thuyết còn có cả chàng Thạch Sanh tay búa tay đàn, đánh giặc bằng “mưu phạt tâm công” , nói lẽ thiệt hơn qua tiếng đàn của mình khiến giặc lui. Tan giặc còn có niêu cơm Thạch Sanh để những kẻ xâm lăng quy giáo được hưởng lòng khoan dung của một dân tộc. Đức Lê Thái Tổ đánh xong giặc Minh cũng rút gươm trả rùa thần. Dù là tương truyền nhưng cũng là biểu hiện khát vọng hòa bình của dân tộc ta.
Khát vọng hòa bình của nhân dân ta được Anh hùng Lý Thường Kiệt thể hiện ngay trong bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc: “Sông núi nước Nam, Vua Nam ở/ Rành rành phân định bởi sách trời” (nay có thể hiểu là quy định của luật pháp quốc tế). Khát vọng ấy là lương tri trước sự vô lý “Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm?”. Và để bảo vệ khát vọng ấy là niềm tin “Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời” đa thành sự thật. Trong lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến, Bác Hồ kính yêu của chúng ta đa thay mặt toàn dân thể hiện khát vọng hòa bình “Chúng ta yêu hòa bình nên chúng ta đa nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới. Không! Chúng ta quyết không chịu mất nước, quyết không chịu làm nô lệ”.
Khát vọng hòa bình còn là phẩm giá của nhân dân ta, dân tộc ta, trở thành chất keo gắn kết cộng đồng, phát huy trí lực cả nước thành vũ khí lợi hại hơn tất cả mọi vũ khí hiện đại của mọi kẻ thù xâm lược có tiềm lực kinh tế, quân sự gấp chúng ta nhiều lần. “Ai có súng dùng súng, ai có gươm dùng gươm, không có thì cuốc thuổng gậy gộc” trong ngày đầu giành độc lập đa làm nên một Điện Biên chấn động địa cầu. Cây chông, súng bá đỏ từ ngày đồng khởi Bến Tre đa làm nên ngày thống nhất non sông 30/4/1975. Bằng khát vọng hòa bình, trí thông minh và lòng dũng cảm của quân dân ta đa biến tên lửa SAM2 được cải tiến, vươn lên tầm cao mới “vít cổ” B52 làm nên một “Điện Biên Phủ trên không”... Và còn rất nhiều minh chứng hùng hồn khác. Lịch sử đã chứng minh không một sức mạnh bạo tàn nào có thể đè bẹp được các dân tộc có chính nghĩa và có khát vọng hòa bình dẫu dân tộc ấy nhỏ yếu. Nước Đức của Hítle với chủ nghĩa phát xít sau khi trỗi dậy với vũ khí hiện đại đầy kho trong nửa đầu thế kỷ trước ngỡ dòng máu Giéc manh là thượng đặng đa phát động chiến tranh hòng bá chủ, cai trị thế giới nhưng kết quả chỉ là nỗi nhục ê chề. Xa xưa hơn, vó ngựa xâm lăng của đế quốc Mông Cổ cuốn bụi khắp Á - Âu nhưng cuối cùng cũng chỉ là bài học thảm bại của mộng bá quyền.Sức mạnh đen tối, tham lam có thể bắt nạt kẻ yếu nếu kẻ yếu ấy đớn hèn nhưng sẽ là sai lầm nếu gặp phải khát vọng hòa bình. Bởi, khát vọng ấy là lòng tự trọng, tự tôn dân tộc; là lẽ sống; là sức mạnh chân lý trong từng mạch máu mỗi người dân yêu nước, vì độc lập tự do, vì chủ quyền đất nước.
Một đất nước, một dân tộc có khát vọng hòa bình sẽ không rơi vào chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi, cực đoan mà luôn tôn trọng láng giềng, tôn trọng nhân loại trên tinh thần làm bạn với tất cả. Đất nước ấy, dân tộc ấy không bao giờ cô độc trong việc bảo vệ, gìn giữ khát vọng hòa bình của dân tộc mình, của cả khu vực và sự ổn định trên toàn cầu.
Có ai đó từng hỏi tôi thế này: đang sống trong cuộc sống hòa bình, liệu có khi nào bạn nghĩ về chiến tranh không? Khi nghe đến đó tôi hơi bất ngờ nhưng ngay sau đó tôi lại tự chất vấn bản thân: có bao giờ tôi nghĩ đến vấn đề chiến tranh hay hòa bình, tò mò về nó khi mà cuộc sống có quá nhiều thứ khác thu hút tôi không nhỉ? Dường như khái niệm chiến tranh và hòa bình chỉ còn hiện hữu trong suy nghĩ của tôi khi tôi học lịch sử hay các tác phẩm văn học, đôi khi là bắt gặp trên tác phẩm truyền hình nào đó, chỉ thế thôi, không hơn. Phải chăng con người ta được sống trong cuộc sống hòa bình, hưởng phúc lợi an sinh xã hội nên người ta vô tình quên đi những giá trị cốt lõi làm nên cuộc sống hay một phần lịch sử đã qua, hay gần hơn là những gì vẫn đang hằng ngày, hàng giờ diễn ra trên thế giới nhưng chẳng bao giờ ta để ý đến cả… đó là chiến tranh và hòa bình.
Nghị luận xã hội về chủ đề chiến tranh và hòa bình
Bạn hiểu chiến tranh và hòa bình theo nghĩa nào? Còn tôi, chiến tranh và hòa bình – đó là hai mảng đối lập. Nếu như hòa bình chỉ sự bình an, vui vẻ, không có bạo loạn, đánh nhau cướp bóc thì chiến tranh lại vẽ lên một viễn cảnh hoàn toàn trái ngược. Nói đến chiến tranh là nói đến đánh nhau, hỗn loạn, khói súng, máu nước mắt và sinh mạng con người. Chỉ với mấy từ đó thôi hẳn ai cũng đã có những hình dung cho riêng mình về chiến tranh cũng như hòa bình trên thế giới.
Các bạn biết đấy, chiến tranh ở đất nước Việt Nam đã đi xa nhưng hậu quả nó để lại thì vô cùng lớn và cũng nhiều nước trên thế giới chiến tranh vẫn còn. Chiến tranh- đó là biểu hiện cao nhất của mâu thuẫn không thể hòa giải, là sự tham gia bằng vũ lực hai bên trở lên. Lịch sử thế giới đã in đậm hình ảnh của biết bao cuộc chiến tranh, cuộc chiến tranh nào cũng tàn khốc và không gì có thể bù đắp nổi. Có ai mà không biết được 2 cuộc chiến tranh lớn nhất thế giới mà người ta gọi nó là Chiến tranh thế giới thứ nhất và Chiến tranh thế giới thứ hai, những cuộc chiến tranh được coi là tàn khốc nhất trong lịch sử với sự tham gia của các nước lớn trên thế giới như: Mĩ, Anh, Pháp, Liên Xô… Rồi có ai quên được những đau thương mất mát của hai thành phố Hiroshima và Nagasaki của Nhật Bản khi Mĩ thả hai quả bom nguyên tử xuống trong thế chiến thứ hai. Cả hai thành phố chỉ còn là một đống đổ nát với mùi thuốc nổ, máu nước mắt khắp mọi nơi. Cuộc chiến tranh Trung – Nhật đã cướp đi bao mạng người tham gia vào cuộc chiến đó. Nói về chiến tranh thật thiếu sót nếu như ta không nhắc tới Việt Nam- một dân tộc anh hùng đã hi sinh rất nhiều ( thứ) trong các cuộc chiến tranh lịch sử. Trong suốt một nghìn năm Bắc thuộc dân tộc ta đã phải gồng mình lên để chống lại quân Nam Hán, Nguyên Mông, quân Thanh… Rồi sau đó là cuộc xâm lược của thực dân Pháp, đế quốc Mĩ hùng mạnh, hiếu chiến. Bao nhiêu cuộc chiến tranh là bấy nhiêu thời điểm đất nước lầm than, nhân dân loạn lạc, li tán, chết chóc. Để kể về hậu quả mà chiến tranh gây ra thì có lẽ không có một từ nào có thể diễn tả được hết. Ta thấy một phần nào đó của chiến tranh qua những câu thơ của các nhà thơ kháng chiến:
"Quê hương ta từ ngày khủng khiếp
Giặc kéo lên ngùn ngụt lửa hung tàn
Ruộng ta khoi nhà ta cháy
Chó ngộ một đàn………"
Đau thương cho người ra đi, ám ảnh những người ở lại, môi trường sống bị ảnh huởng một cách nghiêm trọng là những gì mà chiến tranh để lại cho chúng ta khi đã vô tình đi qua một thời điểm nào đó… Đến đây tôi tự đặt ra câu hỏi: chiếntranh tàn khốc là thế, đau thương là thế nhưng tại sao nó vẫn xảy ra, ở quá khứ, và ngay cả thời điểm hiện tại? Phải chăng con người thích sự chết chóc? Đó chắc chắn ko phải. Chiến tranh là do những kẻ cầm đầu, những con người vì muốn thỏa mãn lòng tham của mình, vì sự ích kỉ cá nhân mà dẫn quân đi gây chiến nhằm giành lợi ích từ các vùng, quốc gia mà họ đánh chiếm. Có nước khai chiến ắt có nước chống trả, và thế là các bên sử dụng sức mạnh quyền lực của mình nhằm giành chiến thắng cho mình. Đó cũng chính là mầm mống của các cuộc chiến tranh trên thế giới. Nếu phải dùng một từ để nói về chiến tranh bạn sẽ dùng từ gì? Còn tôi, đó là đau thương…
Trái ngược với chiến tranh và cũng là khái niệm được nhắc đến nhiều nhất bên cạnh chiến tranh, đó là hòa bình. Hòa bình là trạng thái một vùng, một quốc gia hay thậm chí toàn cầu sống trong sự an toàn, không phải dùng vũ khí, vũ lực để đấu tranh với các nước khác cũng như không có vũ lực quân sự từ các quốc gia khác can thiệp. Hòa bình là khao khát của tất cả các dân tộc chân chính trên thế giới. Ở một nước hòa bình con người có cơ hội sinh sống và phát triển trong điều kiện tốt nhất, không phải chịu nỗi đau mất mát, phân tán, chia li như trong chiến tranh. Để có được hòa bình mọi dân tộc trên thế giới chấp nhận hi sinh tất cả, tôi tin là như vậy. Vì hòa bình sẽ mang lại cho mọi người cuộc sống bình an trong lâu dài. Đó cũng là lí do tại sao trên thế giới hiện nay luôn có các tổ chức và cá nhân lên tiếng bảo vệ hòa bình và kêu gọi mọi người ủng hộ hòa bình. Bạn có biết người giành giải Nobel Hòa Bình năm 2014 vừa qua là ai không? Bên cạnh nhà vận động chiến dịch chống nạn bóc lột trẻ em ở Ấn Độ Kailash Satyarthi thì cô bé Malala Yousafzai lúc ấy mới 17 tuổi đã dám đứng lên đấu tranh chống lại tay súng Taleban để giành quyền đi học cho những em gái ở vùng thung lũng Swat của Pakistan nơi bị Taleban chiếm đóng. Với hành động dũng cảm của mình Malala đã chinh phục hàng vạn con tim yêu hòa bình trên thế giới. Hơn thế em còn là chủ nhân của câu nous nôur tiếng: "Mục tiêu của tôi không phải là giành giải Nobel hòa bình, mục tiêu của tôi là hòa bình và mọi trẻ em được đi học ". Đó chỉ là một người trong hàng vạn con người đang không ngừng đấu tranh trong công cuộc giành hòa bình, chống chiến tranh trên thế giới hiện nay.
Hiện này có rất nhiều cách khác nhau đang được các quốc gia trên thế giới thực hiện nhằm duy trì hòa bình chống các hành động gây mâu thuẫn dẫn tới chiến tránh. Là một học sinh chủ nhân tương lai của đất nước, thế giới bạn có những kiến thức nghị gì mới để góp phần vào việc bảo vệ hòa bình thế giới? Theo tôi suy cho cùng thì nguyên nhận chiến tranh cũng là do con người với con người vẫn còn sự đố kỵ lẫn nhau, vẫn sống theo chủ nghĩa cá nhân. Lúc này tôi chợt nhớ đến một câu thơ của Tố Hữu:
"Có gì đẹp trên đời hơn thế,
Người với người sống để yêu nhau".
Ước mong về một thế giới hòa bình sẽ luôn là niềm khao khát cháy bỏng của mọi người dân chân chính trên thế giới vì họ hiểu: "Hòa bình là đức hạnh của nhân loại. Chiến tranh là tội ác".
