Đồng Tỉnh bán thuốc, Huê Cầu nhuộm thâm
Nào ai đi chợ Thanh Lâm
Mua anh một áo vải thâm hạt dền.
Bao giờ lấp ngã ba ChanhĐể ta gánh đá xây thành Cổ Loa.
Bút nghiên, đèn sách, văn phòngHồng Châu, Nam Sách nhiều dòng thi thơ.
Cam Phù Tải, vải Thúy Lâm(Phương ngôn huyện Thanh Hà)
Chim gà, cá nhệch, cảnh cauMùa nào thức ấy đượm màu thú quê.
(Ca dao Thanh Hà)
Chơi với quan Thanh LâmNhư giáo đâm vào ruột.
Chuông Châu, trống Ủng, mõ Đầu.(Chuông làng Châu, trống làng Ủng, mõ làng Đầu, ba làng ở gần nhau)
Có tiền buôn Đông, không tiền buôn Thái. Cô kia đội nón quai xanhCó về tổng Giám với anh thì về
Tổng Giám có ruộng tứ bề
Có ao tắm mát, có nghề quay tơ.
(Tổng Giám nay thuộc huyện Cẩm Giàng)
Côi Đông thâm vai, Côi Đoài thâm đít, Tự Đông hít bờ, Phượng Cáo rờ ao.(Bốn địa phương thuộc thành phố Hải Dương. Côi Đông gồng gánh hàng xáo nên thâm vai, Côi Đoài cả ngày ngồi đan thúng nên thâm đít, Tự Đông, Phượng Cáo chuyên mò cua bắt ếch nên hít bờ, rờ ao)
Cơm làng Hoá, cá làng TừÁo quần Thủ Pháp, cửa nhà Châu Quan. (Phương ngôn xã Đoàn Kết, Thanh Miện)
Cơm Ma Há, cá Văn Thai, bánh gai Đồng Nền.(Những món ngon ở các làng thuộc Cẩm Giàng, Nam Sách)
Đầu Trắm, đuôi Mè, giữa khe Tam Lạng.(Đầu là làng Trắm, đuôi là khu vực Mè, Tam Lạng là ba làng Lạng (Bình Lãng): làng Đông, làng Thượng, làng Khổng Lý. Đều thuộc huyện Tứ Kỳ)
Đền thờ Nhân Huệ anh hùngVân Đồn vang dội, giặc Nguyên rụng rời.
(Ca dao về đền Gốm ở Chí Linh, thờ tướng Trần Khánh Dư)
Đường làng Dầu trơn như mỡ.(Làng Dầu nay thuộc Cẩm Giàng)
Đường về Kiếp Bạc bao xaĐường về Kiếp Bạc có cây đa bồ đề
Có yêu anh cắp nón ra về
Giàu ăn khó chịu, chớ hề thở than.
Gốm trông phong cảnh hữu tìnhCàng nhìn càng thấy vẻ sinh tuyệt vời
Dưới sông thuyền chạy ngược xuôi
Trên bờ phố Gốm hết lời ngợi ca
Đêm đèn đốt tựa sao sa
Đền thờ Nhân Huệ nguy nga lẫy lừng
Nhân dân nô nức tưng bừng
Đón rằm tháng Tám hội mừng đua chen.
Hải Dương tứ kiệt: nhất Đĩnh, nhì Minh, tam Kình, tứ Thắm. Hến Cầu Tre, cá mè Lai Cách. Hoàng Xuyên, Văn Nhuệ cũng giống thôn taThủ Pháp, Lang Gia về ta cũng thế.
(Phương ngôn làng Châu Quan, xã Đoàn Kết, huyện Thanh Miện)
Kẻ Sặt đất lề quê thói Kiệt sơn thất thập nhị phongPhượng Hoàng đệ nhất trong vùng Chí Linh.
Làng Châu Khê tay vàng tay bạcCân Bái Dương giữ mực trung bình
Làng Cao thợ thiếc lọc tinh
Kim hoàn La Tỉnh nghề lành càng ghê.
(Các làng nghề kim hoàn, kim khí ở Bình Giang, Cẩm Giàng, Chí Linh, Tứ Kỳ)
Làng Hóp có bán lợn conLàng Quao có đất sơn son nặn nồi.
(Làng Hóp, làng Quao thuộc huyện Nam Sách)
Lẳng lơ chẳng một mình tôiThanh Lâm, Đồng Sớm cũng đôi ba người
Nói ra sợ chị em cười
Lấy chồng tháng chín, tháng mười có con.
Loa đồng hỏi nước sông TranhLong đao cứu nước, anh hùng là ai?
Sông Tranh đáp tiếng trả lời
Có Quan đệ ngũ, chính người Ninh Giang.
Một đồng một giỏ, không bỏ nghề câu.(Phương ngôn làng Giám, Cẩm Giàng)
Mộ Trạch họp việc làng giữa kinh đô.(Đời chúa Trịnh Tráng, làng Mộ Trạch có tới 17 người đỗ đạt làm quan trong triều)
Muốn ăn cơm trắng, cá ngầnLấy chồng làng Bói cho gần chợ Hôm.
(Bói, Hôm thuộc huyện Ninh Giang)
Muốn làm ***** con chaThì sinh ở đất Thanh Hà xứ Đông.
Mưa từ làng Lý, làng RàoLòng em khao khát mà nào thấy mưa.
(Lý, Rào thuộc thị trấn Nam Sách)
Nam Chân, Bắc Dũng, Đông Kỳ, Tây Lạc.(Thời Nguyễn, có bốn huyện được coi là trù phú nhất: xứ Sơn Nam có huyện Chân Định, xứ Kinh Bắc có huyện Yên Dũng, xứ Hải Dương có huyện Tứ Kỳ, xứ Sơn Tây có huyện Yên Lạc)
Năm giáp Châu Khê, hai đình Hàng Bạc.(Người làng thuộc năm giáp ở làng Châu Khê (Bình Giang) di cư ra Thăng Long làm nghề đúc bạc, lập ra phố Hàng Bạc. Hai ngôi đình là Trương đình và Kim Ngân đình là nơi nộp thành phẩm cho nhà nước)
Nước Thanh Mai đi hai về một.(Xưa kia Thanh Mai ở Chí Linh là vùng rừng thiêng nước độc)
Tham khảo:
Tại hương tại phố một quêChâu Khê, Hàng Bạc đi về ngược xuôi
Như hương tỏa khắp mọi nơi
Kim hoàn trang sức cho đời đẹp xinh.
Tháng tám hội Cha, tháng ba hội Mẹ.(Hội đền Kiếp Bạc mở vào tháng tám để tưởng nhớ Đức Thánh Trần; hội Phủ Dầy ở Nam Định mở vào tháng ba để tưởng nhớ Mẫu Liễu Hạnh)
Thành Hà Nội năm cửa, chàng ơiSông Lục Đầu sáu khúc nước chảy xuôi một dòng
Nước sông Thương bên đục bên trong
Núi đức thánh Tản thắt cổ bồng mà lại có thánh sinh...
(Sông Lục Đầu ở Hải Dương là nơi diễn ra nhiều trận đánh chống quân xâm lược)
Thành Phao, Phả Lại, Lục ĐầuEm về em để mối sầu cho ai.
Thứ nhất cô Nghị Thanh HoaThứ nhì Bủi Lạng, thứ ba Thạch Sùng.
(Những người giàu có nhất ở Việt Nam thời xưa. Bà Bủi ở thôn Đông, xã Bình Lãng, huyện Tứ Kỳ)
Tiền làng Đọc, thóc làng Nhữ, chữ làng Chằm.(Làng Đọc giàu có, làng Nhữ ruộng tốt, nhiều thóc lúa, làng Chằm (Mộ Trạch) nổi tiếng học giỏi. Ba làng thuộc huyện Bình Giang)
Trạng cờ Mộ Trạch càng ghêSứ Yên thua cuộc rút xe về thành.
(Tiến sĩ Vũ Huyên người làng Mộ Trạch dùng mẹo mách nước cờ cho vua Lê Dụ Tông khi vua đánh cờ với sứ Trung Hoa)
Trên trời có đám mây xanhỞ giữa mây trắng xung quanh mây vàng
Ước gì anh lấy được nàng
Hà Nội, Nam Định dọn đàng đưa dâu
Tỉnh Thanh cung đốn trầu cau
Nghệ An thời phải thui trâu mổ bò
Hưng Yên quạt nước hỏa lò
Thái Bình thời phải giã giò, gói nem
Ninh Bình trải chiếu bưng mâm
Hải Dương vót đũa, Hà Đông đúc nồi
Sơn Tây gánh đá nung vôi
Bắc Cạn thời phải thổi xôi nấu chè
Gia Định hầu điếu hầu xe
Phủ Đình thời phải chém tre bắc cầu
Nước Tây nước Tàu anh gửi thư sang
Anh mời hai họ nhà trời
Ông Sấm ông Sét, đứng đầu Thiên Lôi.
Chúc bạn học tốt!