Tóm tắt diễn biến chính của Cách mạng tháng Tám năm 1945:
(*) Từ tháng 3 đến tháng 8 năm 1945:
- Cao trào kháng Nhật cứu nước phát triển mạnh mẽ với các phong trào:
+ "Phá kho thóc giải quyết nạn đói".
+ "Tuần lễ vàng".
+ "Ngày toàn quốc kháng Nhật".
- Hội nghị toàn quốc của Đảng họp tháng 8/1945 quyết định Tổng khởi nghĩa trong cả nước.
(*) Từ 14 đến 02/9/1945:
- Ngày 14/8/1945:
+ Tổng khởi nghĩa nổ ra tại Hà Nội.
+ Ủy ban Khởi nghĩa ra Tuyên cáo kêu gọi nhân dân giành chính quyền.
+ Thanh niên, học sinh, công nhân, trí thức... chiếm các cơ quan đầu não của chính quyền bù nhìn.
- Từ 15 đến 18/8/1945:
+ Tổng khởi nghĩa thắng lợi ở nhiều địa phương như: Huế, Sài Gòn, Hải Phòng, Nam Định, Vinh...
- Ngày 25/8/1945:
+ Tổng khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn.
- Ngày 28/8/1945:
+ Uỷ ban Khởi nghĩa toàn quốc họp, đổi tên thành Uỷ ban Dân tộc Giải phóng Việt Nam.
- Ngày 2/9/1945:
+ Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Ý nghĩa việc giành được chính quyền ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn: Cách mạng tháng Tám diễn ra từ thành thị về nông thôn. Vì thế, việc giành chính quyền thắng lợi ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương giành thắng lợi. Nhiều nơi, từ vùng núi, nông thôn đến thành thị nối tiếp nhau khởi nghĩa. Đồng Nai Thượng và Hà Tiên là những địa phương giành chính quyền muộn nhất, vào ngày 28/8/1945.