Xuân Quỳnh là một nữ nhà thơ nổi tiếng với những vần thơ giàu xúc cảm trong tình yêu. Nhưng khi viết về tình cảm gia đình, thơ Xuân Quỳnh lại rất nhẹ nhàng, lắng đọng, khơi gợi cho ta bao cảm xúc. “Tiếng gà trưa” là một bài thơ đặc sắc của Xuân Quỳnh được viết năm 1968 với những hình ảnh bình dị mà gần gũi nhưng thấm đượm tình bà cháu.
“Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục… cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ”
Bài thơ mở đầu bằng những vần thơ tự nhiên mà bình dị, thủ thỉ như kể về một câu chuyện hết sức bình thường. Người chiến sĩ trên đường hành quân mệt mỏi được dừng chân bên một xóm nhỏ, anh nghe tiếng gà gáy trưa để rồi nững cảm xúc tuổi thơ chợt ùa về. Ơ đây, điệp tử “nghe” như mở rộng về chiều sâu cảm xúc của nhân vật. Mỗi lần từ “nghe” lặp lại, âm thanh của tiếng gà như lan tỏa thêm. Đầu tiên là sự tháy đổi của ngoại cảnh “nghe xao động nắng trưa”, tiếp đến là sự thay đổi của cảm giác “nghe bàn chân đỡ mỏi” để rồi cuối cùng là sự thấm sâu vào tâm hồn “nghe gọi về tuổi thơ”. Điêp từ “nghe” cùng ẩn dụ chuyển đổi cảm xúc đã diễn tả tình tế sự thay đổi cảm xúc của nhan vật trữ tình. Tiếng gà là âm thanh của thực tại, nhưng nó lại vọng về được tận kí ức, đánh thức những xúc cảm luôn giấu kín mà tưởng như con người đã quên.
Đến với nền thơ hiện đai Việt Nam, người đọc có dịp trải lòng với những vần thơ bình dị, tha thiết mà sâu lắng về tình yêu đôi lứ,tình cảm gia đình, quê hương cua " Nữ hoàng của thi ca tình yêu" - Xuân Quỳnh. Thơ của Xuân Quỳnh là tiếng nói da diết và khát vọng hạnh phúc từ những điều đơn sơ, bình dị nhất. Bài thơ "Tiếng gà trưa " không da diết, khắc khoải như những sáng tác về tình yêu mà nó cất lên với giọng thơ trong trẻo nhưng vẫn thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của 1 người phụ nữ đa cảm và giàu yêu thương. Đặc biệt là khổ thơ đầu, tôi thấy được cái nhẹ nhàng, ấm áp, nổi bật tình yêu cùng nỗi nhớ về tuổi thơ của người chiến sĩ:
" Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ
" Cục..cục tác cục ta"
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ".
Bài thơ được sáng tác vào thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Mĩ. Trong những tháng ngày bom đạn ấy, hình ảnh của đứa cháu cùng bà nơi quê nhà đã vô cùng quen thuộc. Cũng vì lẽ đó, Xuân Quỳnh đã tái hiên 1 cách chân thực hình ảnh đó trong bài " Tiếng gà trưa".
Mở đầu bài thơ là tâm trạng nhớ nhà của người lính trên đường hành quân. Có lẽ đã ở cùng bà, cùng con gà thân thuộc quá lâu nên khi nghe tiếng gà trưa nơi xóm nhỏ đã khơi gợi cho người chiến sĩ những kỉ niệm tuổi thơ đẹp đe và đầy màu sắc. Điệp từ "nghe" đã làm nổi bật thêm nỗi nhớ cồn cào mà da diết ấy. Chỉ là 1 tiếng gà thôi nhưng cũng đủ để khơi gợi biết bao thương nhớ về tuổi thơ. Tiếng gà trưa không những làm sao động cả nắng trưa mà có lẽ cũng làm xao động con tim và tâm hồn người chiến sĩ. Tiếng gà trưa gợi bao kí ức đẹp đẽ của thời thơ ấu được sống trong tình yêu thương của bà. Hình ảnh người bà tần tảo, người cháu đáng yêu và cả con gà như đang sống dậy trước mắt tôi.
Khép lại khổ thơ đầu mà tôi như chìm đắm vào tuổi thơ của người chiến sĩ với những tình cảm thân thương, tha thiết nhất. Dù chỉ là bài thơ được viết theo thể thơ 5 tiếng nhưng nó vẫn chứa giá trị nghệ thuật. Tiếng gà trưa không chỉ 1 thứ âm thanh đẹp đẽ mà còn là âm vang của kỉ niệm, những hồi ức đẹp. Bài thơ giúp tôi hiểu thêm về tình bà cháu và sự đẹp đẽ cuẩ thứ tình cảm đó. Thật cảm ơn Xuân Quỳnh vì bài đã để lại 1 bài thơ hay và sâu sắc như vậy.
Ngay từ khổ đầu bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh người đọc đã cảm nhận được tâm trạng nhớ nhung dào dạt của anh bộ đội. Trong buổi ban trưa tôi thấy thấp thoáng bóng một anh lính ngắm nhìn làng xóm nơi dừng chân với những hình ảnh quen thuộc sau khi chợt nghe thấy tiếng gà trưa thánh thót ngân vang. Tiếng gà là âm thanh của làng quê thanh bình, của sự sống. Nó phá vỡ bầu không gian tĩnh mịch, yên ắng, làm xao động nắng trưa, xôn xao lòng người và cảnh vật. Nó xoa dịu cái bỏng gắt trên đôi chân cứng cỏi đã vượt qua bao dặm dường hành quân. Nó đánh thức những kỉ niệm thời thơ ấu trong lòng người chiến sĩ. Anh bỏ lại đằng sau tất cả để đi theo tiếng gọi của lí tưởng, để bảo vệ tổ quốc.Tiếng gà trưa đã đánh thức nỗi nhớ cồn cào, da diết về quê hương, gia đình, về tình bà cháu lại hiện về nhưng nó không làm cho tâm hồn người lính mềm yếu đi mà ngược lại như tiếp thêm sức mạnh xoa ấm bàn chân, giúp anh nắm vững cây súng để bảo vệ tổ quốc. Điệp từ " nghe" gợi cảm xúc xao xuyến, bồi hồi trong lòng người lính. Ta hình dung ra trong một không gian yên tĩnh, đang đầy ánh nắng vàng ươm, gợi lên một tiếng gà len lỏi vào sâu trong tâm hồn người chiến sĩ. Thật đáng khâm phục biết bao !
Xuân Quỳnh là một nữ nhà thơ nổi tiếng với những vần thơ giàu xúc cảm trong tình yêu. Nhưng khi viết về tình cảm gia đình, thơ Xuân Quỳnh lại rất nhẹ nhàng, lắng đọng, khơi gợi cho ta bao cảm xúc. “Tiếng gà trưa” là một bài thơ đặc sắc của Xuân Quỳnh được viết năm 1968 với những hình ảnh bình dị mà gần gũi nhưng thấm đượm tình bà cháu.
“Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục… cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ”
Bài thơ mở đầu bằng những vần thơ tự nhiên mà bình dị, thủ thỉ như kể về một câu chuyện hết sức bình thường. Người chiến sĩ trên đường hành quân mệt mỏi được dừng chân bên một xóm nhỏ, anh nghe tiếng gà gáy trưa để rồi nững cảm xúc tuổi thơ chợt ùa về. Ơ đây, điệp tử “nghe” như mở rộng về chiều sâu cảm xúc của nhân vật. Mỗi lần từ “nghe” lặp lại, âm thanh của tiếng gà như lan tỏa thêm. Đầu tiên là sự tháy đổi của ngoại cảnh “nghe xao động nắng trưa”, tiếp đến là sự thay đổi của cảm giác “nghe bàn chân đỡ mỏi” để rồi cuối cùng là sự thấm sâu vào tâm hồn “nghe gọi về tuổi thơ”. Điêp từ “nghe” cùng ẩn dụ chuyển đổi cảm xúc đã diễn tả tình tế sự thay đổi cảm xúc của nhan vật trữ tình. Tiếng gà là âm thanh của thực tại, nhưng nó lại vọng về được tận kí ức, đánh thức những xúc cảm luôn giấu kín mà tưởng như con người đã quên.
