Bài 2. Lai một cặp tính trạng

1. Thí nghiệm của Menđen

- Menden chọn các giống đậu Hà Lan khác nhau về một cặp tính trạng.

* Các bước thí nghiệm của Menden:

- Bước 1: ở cây chọn làm mẹ (cây hoa đỏ) cắt bỏ nhị từ khi chưa chín.

- Bước 2: ở cây chọn làm bố (cây hoa trắng) khi nhị chín lấy hạt phấn rắc lên đầu nhụy của cây làm mẹ (cây hoa đỏ)​ thu được F₁.

-  Bước 3: cho F₁ tự thụ phấn thu được F₂.

Kết quả một số thí nghiệm của Menden

-  Menden gọi tính trạng biểu hiện ở F₁ là tính trạng trội, tính trạng xuất hiện mới ở F₂ là tính trạng lặn.                           

* Thí nghiệm:

                       P: hoa đỏ x hoa trắng

                       F₁: hoa đỏ

                       F₁ x F₁: hoa đỏ x hoa đỏ

                       F₂: 3 hoa đỏ : 1 hoa trắng

* Khái niệm:

- Hoa đỏ, hoa trắng là kiểu hình \(\rightarrow\)​ kiểu hình là tổ hợp toàn bộ các tính trạng của cơ thể.

-  Tính trạng trội: là tính trạng biểu hiện ngay ở F₁ (hoa đỏ).

- Tính trạng lặn: là tính trạng ở F₂ mới được biểu hiện (hoa trắng).

* Kết luận:

- Khi lai bố mẹ khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản thì F₁ đồng tính về tính trạng của bố hoặc mẹ, còn F₂ có sự phân lí tính trạng theo tỉ lệ trung bình 3 trội : 1 lặn. 

2. Menđen giải thích kết quả thí nghiệm

*  Nhận xét:

- F₁ kiểu gen Aa dị hợp tử 100%, kiểu hình 100% hoa đỏ.

- F₂: kiểu gen 1AA : 2Aa : 1aa, kiểu hình 3 đỏ : 1 trắng.

-  F₂ có tỷ lệ kiểu hình 3 đỏ : 1 trắng vì kiểu gen Aa biểu hiện kiểu hình giống kiểu gen AA.

- AA có kiểu gen đồng hợp cho kiểu hình hoa đỏ \(\rightarrow\) kiểu gen chứa cặp gen tương ứng giống nhau là kiểu gen đồng hợp (kiểu gen đồng hợp trội AA, kiểu gen đồng hợp lặn aa).

- Aa có kiểu gen dị hợp cho kiểu hình hoa đỏ \(\rightarrow\) kiểu gen chứa cặp gen tương ứng khác nhau gọi là kiểu gen dị hợp.

\(\rightarrow\) Kiểu gen là tổ hợp toàn bộ các gen trong tế bào của cơ thể.

* Giải thích kết quả thí nghiệm: sự phân li của cặp nhân tố di truyền trong quá trình phát sinh giao tử và sự tổ hợp của chúng trong thụ tinh đó là cơ chế di truyền các tính trạng.

* Nội dung của quy luật phân li: trong quá trình phát sinh giao tử mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố di truyền phân li về một giao tử và giữ nguyên bản chất như ở cơ thể thuần chủng của P.