Bài 11. Tiến hóa của hệ vận động. Vệ sinh hệ vận động
Nội dung lý thuyết
BÀI 11: TIẾN HOÁ CỦA HỆ VẬN ĐỘNG
- VỆ SINH HỆ VẬN ĐỘNG
I. Lý thuyết
1. Sự tiến hóa của bộ xương người so với bộ xương thú
Các phần so sánh | Bộ xương người | Bộ xương thú |
- Tỷ lệ sọ/mặt - Lồi cằm ở xương mặt | - Lớn - Phát triển | - Nhỏ - Không có |
- Cột sống - Lồng ngực | - Cong ở 4 chỗ - Nở sang 2 bên | - Cong hình cung - Nở theo chiều lưng bụng |
- Xương chậu - Xương đùi - Xương bàn chân
- Xương gót chân | - Nở rộng - Phát triển, khỏe - Xương ngón chân ngắn, bàn chân hình vòm - Lớn, phát triển về phía sau | - Hẹp - Bình thường - Xương ngón dài, bàn chân phẳng - Nhỏ |
- Khớp xương ở bàn tay | - Linh hoạt | - Không linh hoạt |
- Đặc điểm của ngón cái | - Đối diện 4 ngón còn lại | - Không đối diện 4 ngón còn lại |
* Những đặc điểm tiến hóa của bộ xương người:
+ Hộp sọ phát triển
+ Cột sống cong ở 4 chỗ
+ Lồng ngực nở rộng sang 2 bên
+ Xương chậu mở, xương đùi lớn
+ Bàn chân hình vòm
+ Xương gót lớn phát triển về phía sau
2. Sự tiến hóa của hệ cơ người so với hệ cơ thú
- Cơ tay phân hóa thành nhiều nhóm nhỏ phụ trách các phần khác nhau giúp tay cử động linh hoạt, phức tạp \(\rightarrow\) thích nghi với lao động
- Cơ chân lớn, khỏe, cử động chân chủ yếu là gấp và duỗi \(\rightarrow\) thích nghi với tư thế đứng và đi thẳng người
- Cơ vận động lưỡi phát triển do con người có tiếng nói
- Cơ mặt phân hóa giúp người biểu hiện tình cảm
- Để cơ và xương phát triển cần:
+ Có một chế độ dinh dưỡng hợp lý
+ Tắm nắng lúc sáng sớm
+ Rèn luyện thể dục thể thao thường xuyên
+ Lao động vừa sức
- Để tránh cong vẹo cột sống, khi học tập và lao động cần:
+ Lao động, mang vác vừa sức, khi mang vác phải đều 2 bên vai
+ Học tập: Ngồi ngăy ngắn, không nghiêng vẹo, gò lưng
II. Hướng dẫn trả lời câu hỏi SGK
Câu 1: Phân tích những đặc điểm của bộ xương người để thích nghi với tư thế đứng thẳng và đi bằng hai chân?
Hướng dẫn trả lời:
Những đặc điểm của bộ xương người để thích nghi với tư thế đứng thẳng và đi bằng hai chân :
- Cột sống cong hình chữ S (cong ở 4 chỗ)
- Xương bàn chân hình vòm
- Lồng ngực : phát triển rộng sang hai bên
- Xương chậu : rộng
Xương gót (thuộc nhóm xương cổ chân) : lớn, phát triển về phía sau
Câu 2: Trình bày những đặc điểm tiến hoá của hệ cơ ở con người?
Hướng dẫn trả lời:
- Cơ mông, cơ đùi, cơ bắp chân phát triển
- Cơ vận động cánh tay, cẳng tay, bàn tay, đặc biệt cơ vận động ngón cái phát triển
- Cơ vận động lưỡi phát triển
- Cơ mặt phân hoá giúp con người biểu hiện tình cảm
Câu 3: Chúng ta cần làm gì để cơ thể phát triển cân đối, khoẻ mạnh, chúng ta cần làm gì?
Hướng dẫn trả lời:
Để cơ thể phát triển cân đối, khoẻ mạnh, chúng ta cần thường xuyên rèn luyện thể dục thể thao và lao động vừa sức.
- Có một chế độ dinh dưỡng hợp lí
- Tắm nắng để cơ thể chuyển hoá tiền vitamin D thành vitamin D. Nhờ có vitamin D cơ thể mới chuyển hoá được canxi để tạo xương.
- Rèn luyện thân thể bằng cách tập thể dục, thể thao và lao động vừa sức
- Khi mang vác và khi ngồi học cần lưu ý tư thế chống cong vẹo cột sống.
III. Câu hỏi ôn tập
Câu 1: Tại sao phải tập thể dục giữa buổi học, giữa buổi làm việc (lao động trí óc) với những động tác càng vui càng tốt?
Câu 2: Phân tích những đặc điểm cấu tạo của bộ xương người thích nghi với tư thế đứng thẳng và đi bằng hai chân?