11. Tách chất ra khỏi hỗn hợp

I. Cô cạn

Thí nghiệm: Tách muối ra khỏi dung dịch nước muối bằng cách cô cạn theo các bước:

• Nhỏ 1 ml dung dịch nước muối vào bát sứ.
• Đun nóng bát sứ trên ngọn lửa đèn cồn để nước bay hơi hết.

Kết quả: Khi nước bay hơi hết, trong bát sứ còn lại muối.

Cô cạn sử dụng để tách chất rắn tan, khó bay hơi, bền với nhiệt độ cao ra khỏi dung dịch của nó.

❗ Để thu được muối ăn, những người làm muối từ nước biển sạch sử dụng ánh sáng Mặt Trời làm nước bay hơi trên ruộng muối.

II. Lọc

Thí nghiệm: Tách cát ra khỏi hỗn hợp cát và nước bằng cách lọc theo các bước sau:

• Gấp giấy lọc và đặt vào phễu lọc
• Đặt phễu lọc lên bình tam giác, làm ướt giấy lọc bằng nước.
• Để cát trong hỗn hợp lắng xuống
• Rót từ từ hỗn hợp cát và nước xuống phễu đã có giấy lọc, tráng cốc và đổ tiếp vào phễu. Chờ cho nước chảy xuống bình tam giác.

Kết quả: Nước chảy xuống, chỉ còn lại cát đọng lại giấy lọc trên phễu.

Người ta sử dụng cách lọc để tách các chất rắn không tan trong chất lỏng ra khỏi hỗn hợp của chúng.

❗ Trong máy lọc nước gia đình có nhiều loại màng lọc để tách chất có kích thước nhỏ hơn cát rất nhiều lần.

III. Chiết

Thí nghiệm: Tách dầu ăn ra khỏi hỗn hợp dầu ăn với nước bằng cách chiết theo các bước sau:

• Đặt phễu chiết lên giá thí nghiệm và khóa phễu.
• Lắc đều hỗn hợp dầu ăn và nước rồi rót hỗn hợp vào phễu chiết.
• Đậy nắp phễu chiết. Để yên phễu chiết sau một thời gian cho dầu ăn và nước trong hỗn hợp tách thành lớp.
• Mở nắp phễu chiết.
• Mở khóa phễu từ từ để thu lớp nước ở dưới vào bình tam giác.

Kết quả: Dầu ăn ở lại trên phễu còn nước chảy xuống bình. Lặp lại nhiều lần sẽ tách được hoàn toàn dầu ăn và nước.

Người ta tách các chất lỏng không hòa tan trong nhau và tách lớp bằng cách chiết.

❗ Ngoài lọc, cô cạn, chiết, ta còn có thể sử dụng nhiều cách khác để tách các chất ra khỏi hỗn hợp.

Ví dụ: tách cát và sắt sửu dụng nam châm.

1. Dựa trên sự khác nhau về tính chất vật lí của các chất để tách chất ra khỏi hỗn hợp.

2. Tách chất rắn tan, khó bay hơi, bền với nhiệt độ cao khỏi dung dịch của nó bằng cách cô cạn.

3. Tách chất rắn không tan trong chất lỏng ra khỏi hỗn hợp của chúng bằng cách lọc.

4. Tách các chất lỏng không hòa tan trong nhau và tách lớp bằng cách chiết.