Xây dựng mục tiêu và kế hoạch đọc sách của em trong dự án Văn học - lịch sử tâm hồn. Chú ý chọn đọc những tác phẩm tiêu biểu của văn học Việt Nam thuộc các bộ phận và thời kì, giai đoạn theo dòng lịch sử văn học.
Em đã học và đọc nhiều tác phẩm văn học và những bài học lịch sử nói về các phẩm chất truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, con người Việt Nam. Những nhận xét của tác giả có gì giống và có điểm gì khác với những điều mà em đã đọc được trong cách sách vở nói trên? Thái độ của tác giả như thế nào khi nêu những nhận xét này?
Nhận xét tác giả với sách lịch sử, văn học:
+ Giống: phân tích, nhận xét ưu điểm người Việt: thông minh, cần cù, sáng tạo, đoàn kết trong chiến đấu…
+ Khác: phê phán khuyết điểm, hạn chế, kĩ năng thực hành, đố kị, khôn vặt
- Thái độ người viết: khách quan khoa học, chân thực, đúng đắn
Ghi lại tên tác phẩm, tác giả, thể loại của tác phẩm (hoặc đoạn trích) văn học Việt Nam trung đại, được học và đọc thêm trong sách giáo khoa Ngữ văn THCS theo hai bộ phận văn học chữ Hán và chữ Nôm.
- Bộ phận văn học chữ Hán:
Tên tác phẩm | Tác giả | Thể loại |
---|---|---|
Con hổ có nghĩa | Vũ Trinh sưu tầm | |
Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng | Hồ Nguyên Trừng | |
Sông núi nước Nam | Lí Thường Kiệt | Thơ |
Phò giá về kinh | Trần Quang Khải | Thơ |
Thiên Trường vãn vọng | Trần Nhân Tông | Thơ |
Côn Sơn ca | Nguyễn Trãi | Thơ |
Chiếu dời đô | Lí Công Uẩn | Chiếu |
Hịch tướng sĩ | Trần Quốc Tuấn | Hịch |
Bình Ngô đại cáo | Nguyễn Trãi | Thơ |
Bàn luận về phép học | Nguyễn Thiếp | Tấu |
Chuyện người con gái Nam Xương | Nguyễn Trãi | Truyện |
Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh | Lê Hữu Trác | Tùy bút |
Hoàng Lê nhất thống chí | Ngô gia văn phái | Tiểu thuyết chương hồi |
- Các văn bản bằng chữ Nôm:
Tên tác phẩm | Tác giả | Thể loại |
---|---|---|
Sau phút chia li | Đoàn Thị Điểm | Thơ song thất lục bát |
Bánh trôi nước | Hồ Xuân Hương | Thất ngôn tứ tuyệt |
Qua đèo Ngang | Bà Huyện Thanh Quan | Thất ngôn bát cú |
Bạn đến chơi nhà | Nguyễn Khuyến | Thất ngôn bát cú |
Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác | Phan Bội Châu | Thất ngôn bát cú |
Đập đá ở Côn Lôn | Phan Châu Trinh | Thơ thất ngôn bát cú |
Muốn làm thằng Cuội | Tản Đà | Thơ thất ngôn bát cú |
Hai chữ nước nhà | Trần Tuấn Khải | Song thất lục bát |
Chị em Thúy Kiều | Nguyễn Du | Truyện thơ |
Cảnh ngày xuân | Nguyễn Du | Truyện thơ |
Kiều ở lầu Ngưng Bích | Nguyễn Du | Truyện thơ |
Mã Giám Sinh mua Kiều | Nguyễn Du | Truyện thơ |
Kiều báo ân báo oán | Nguyễn Du | Truyện thơ |
Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga | Nguyễn Đình Chiểu | Truyện thơ |
Lục Vân Tiên gặp nạn | Nguyễn Đình Chiểu | Truyện thơ |
Về bộ phận văn học dân gian, có các trọng tâm kiến thức:
– Những đặc trưng cơ bản của văn học dân gian. – Hệ thống thể loại văn học dân gian Việt Nam. – Những giá trị của văn học dân gian Việt Nam. Để nắm được những trọng tâm kiến thức nói trên, có thể ôn tập theo các gợi ý sau: a) Những đặc trưng cơ bản của văn học dân gian. Văn học dân gian bao gồm những thể loại nào? Chỉ ra những đặc trưng chủ yếu nhất của từng thể loại. b) Chọn phân tích một số tác phẩm (hoặc trích đoạn tác phẩm) văn học dân gian đã học (hoặc đã đọc) để làm nổi bật đặc điểm nội dung và nghệ thuật của sử thi, truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện thơ, truyện cười, ca dao, tục ngữ. c) Kể lại một số truyện dân gian, đọc thuộc một số câu ca dao, tục ngữ mà anh (chị) thích.a, Những đặc điểm cơ bản của nền văn học dân gian. Các thể loại, đặc trưng chủ yếu của từng thể loại
- Các thể loại chủ yếu của văn học dân gian là: thần thoại, sử thi, truyền thuyết, cổ tích, ngụ ngôn, truyện cười, ca dao, tục ngữ...
+ Truyền thuyết thuộc thể loại văn học dân gian nhằm lí giải các hiện tượng tự nhiên, lịch sử, xã hội. Sử dụng các yếu tố hoang đường kì ảo để kể chuyện.
+ Truyện cổ tích: kể về các kiểu nhân vật thông minh, ngốc nghếch, bất hạnh... nhằm thể hiện ước mơ cái thiện thắng ác, sự công bằng xã hội... Truyện cũng sử dụng các yếu tố hoang đường, kì ảo.
...
b, Phân tích truyện cổ tích Sọ Dừa:
- Kiểu nhân vật bất hạnh
- Thể hiện ước mơ cái thiện thắng cái ác, ước mơ về hạnh phúc
- Các yếu tố hoang đường kì ảo:
+ Bà mẹ uống nước trong một chiếc sọ dừa về mang thai
+ Sinh ra Sọ Dừa tròn lông lốc, không tay chân
+ So Dừa thoát khỏi lốt trở thành chàng trai khôi ngô tuấn tú
+ Vợ Sọ Dừa bị cá kình nuốt vào bụng, tự mổ bụng cá, trôi dạt vào đảo và sống sót.
c, Một số tác phẩm văn học dân gian đã học: truyện truyền thuyết Con rồng cháu tiên, Thánh Gióng, Sơn Tinh Thủy Tinh, truyện cổ tích Tấm Cám, Đẽo cày giữa đường, Sọ Dừa, truyện cười Treo biển, lợn cưới áo mới...
a) Em hãy cùng bạn xây dựng kế hoạch tham quan một trong những di tích lịch sử mà em đã học theo gợi ý ở bên.
b) Là học sinh, em nghĩ mình nên làm gì và không nên làm gì khi đến tham quan các di tích lịch sử để gìn giữ và quảng bá giá trị của các di tích đó?
Tham khảo:
Kế hoạch cho buổi tham quan tìm hiểu về di tích Đền Gióng (Sóc Sơn)
- Tên di tích: Đền Gióng (Sóc Sơn)
- Mục đích tham quan: tìm hiểu về công đức của Thánh Gióng, qua đó góp phần bồi đắp lòng yêu nước, tự hào về truyền thống văn hóa của dân tộc.
- Thời gian dự kiến: ngày …./ tháng …../ năm 2023.
- Chuẩn bị: kinh phí, vật phẩm để dâng hương (hương, hoa, hoa quả,…), đồ ăn nhẹ,…
- Các bước thực hiện
+ Liên hệ để thuê xe và thống nhất với bên vận chuyển về thời gian, địa điểm, lịch trình
+ Khi đến Đền Gióng: làm lễ dâng hương trước sân Rồng, sau đó tham quan, tìm hiểu di tích theo sự hướng dẫn của Hướng dẫn viên du lịch; tổ chức một số trò chơi dân gian, như: nhảy bao bố, kéo co,…
Câu 1: Lập sơ đồ các bộ phận hợp thành của nền văn học Việt Nam
Câu 2: Thế nào là văn học dân gian, nêu đặc trưng vai trò ý nghĩa
Câu 3: Văn học viết gồm mấy bộ phận? Nêu các tác phẩm tiêu biểu của văn học viết và đặc điểm của văn học viết?
Câu 4: Nền văn học Việt Nam chia làm bao nhiêu giai đoạn? Nêu đặc điểm lịch sử và đặc điểm văn học của từng giai đoạn?
Em hãy xây dựng kế hoạch hành động nhằm phát triển văn hóa đọc sách cho bản thân và cộng đồng (nêu mục tiêu, đối tượng hưởng lợi, nội dung công việc thực hiện, kết quả đạt được).
Tham khảo:
1.Có thể nói sách là thứ không thể thiếu trong cuộc sống mỗi con người, sách cho ta tri thức, nuôi dạy tâm hồn và trí tuệ của con người. Và chắc hẳn ai cũng có ít nhất một cuốn sách yêu thích của riêng mình và em cũng vậy. “Những kẻ mộng mơ” của Elvis Nguyễn là cuốn sách mà em yêu thích nhất. cuốn sách đã hấp dẫn em ngày từ cái nhìn đầu tiên. Cuốn sách nhỏ gọn, chỉ dài khoảng 17cm, rộng 12cm, màu trắng xám rất phù hợp với nội dung của cuốn sách. Mặt bìa bọc bìa bóng sáng, trơn nhẵn. trên mặt bìa có hình hai người đang nhìn đối diện nhau. Tác giả rất am hiểu ý của mọi người nên đã kèm thêm những bứa ảnh để mọi người cảm nhận nội dung ấy rõ hơn. Màu chủ yếu của sách là màu đối lập trắng và đen, tỏ ra sự sang trọng. nếu như bạn cảm thấy rằng mình thật vô dụng hoặc cuộc sống quá nhàm chán khiến ta không còn cảm giác thú vị gì nữa hết. Con người chúng ta cảm thấy thật cô đơn, mệt mỏi và đánh mất bản thân mình. Vậy thì đây là cuốn sách dành cho bạn rồi đấy nhé ! Cuốn sách giúp bạn tìm lại chính mình, dẫn lối mình đến với bình yên và hạnh phúc. Cuốn sách không hẳn là tiểu thuyết mà có lẽ đơn giản chỉ là một cuốn nhật kí, nhật kí của những người đang theo đuổi đam mê, người theo đuổi danh vọng hay kẻ đang tìm kiếm một cuộc sống bình yên hoặc một thứ gì khác. Tuổi trẻ đầy những sự buồn bã, vấp ngã và thất vọng rất nhiều. nhưng có đôi lúc lại chất chứa những niềm vui và những khát vọng lớn lao khác. Bạn có thể cảm nhận được cuộc sống : “Chúng ta ngủ vùi tuổi thanh xuân của mình trong một quãng đời. Khi tỉnh giấc chúng ta cố gắng tìm hiểu xem mình là ai. Tại sao mình lại tồn tại ở trên đời ?”. Vậy tuổi trẻ có gì? Có lẽ là sự cô đơn, sự yếu đuối cùng cực khi đối mặt với cuộc sống. Với lời văn giản đơn không quá màu mè trau chuốt mang lại cho ta nhiều cảm giác chân thực, đầy những cảm xúc lẫn lộn. Ta như có sự đồng điệu với tác giả, từ đó soi chiếu vào bản thân, tìm sự giải thoát cho những khúc mắc trong quá khứ, mở lòng bao dung cho những điều đã qua để trưởng thành, để bắt đầu một hành trình mới. Trong những tháng ngày, bản thân mệt mỏi muốn từ bỏ, cuốn sách là liều thuốc xoa dịu tâm hồn em, làm em cảm thấy mình được sẻ chia, thấu hiểu. “Tuổi trẻ chúng ta như một giấc mộng dài không lối thoát. Cho tới ngày chúng ta tỉnh giấc và tìm ra hướng đi cho riêng mình”. Tuổi trẻ của em đã có lúc là một trang giấy trắng vì sự lạc lối mất phương hướng nhưng đã có lúc nó cũng là trang giấy nhiều màu sắc rực rỡ nhờ niềm vui của mọi người dành cho em.“Có những thứ ở lại. Có những thứ sẽ mất đi.”
Để phát triển văn hóa đọc, những học sinh nghèo được tiếp xúc với những cuốn sách hay và bổ ích, nên xây dựng một tủ sách cộng đồng.Mục tiêu: tủ sách sẽ giúp cho nhiều người được tiếp xúc với những cuốn sách hay, tiếp theo đó là nâng cao ý thức đọc sách của mỗi người dân, đặc biệt là những trẻ em nghèo.
Đối tượng hưởng lợi: người dân, trẻ nhỏ, những học sinh trong những gia đình khó khăn và trẻ em vùng cao.
Nội dung công việc:
- Chọn địa điểm đặt tủ sách, càng có nhiều điểm đọc sách, cần phủ rộng các tủ sách ở mỗi địa phương từ tổ dân phố đến phường xã.
- Chọn lọc những cuốn sách mang đến những giá trị văn hóa, xã hội, giáo dục sự phát triển nhân cách của mỗi cá nhân.
- Tuyên truyền nâng cao ý thức cho người dân tham gia đọc sách tại các tủ sách.
- Tổ chức nhiều hoạt động để thu hút người dân đọc sách.
Kết quả đạt được mong muốn: Số lượng người đọc sách mỗi ngày tăng lên, nâng cao văn hóa đọc của người dân.
Trong học kì I, em đã học các bài Bầu trời tuổi thơ, Khúc nhạc tâm hồn, Cội nguồn yêu thương, Giai điệu đất nước, Màu sắc trăm miền. Hãy chọn mỗi bài một văn bản mà em xác định là tiêu biểu cho chủ đề và thể loại của bài học và lập bảng vào vở theo mẫu gợi ý sau:
Em hãy xây dựng kế hoạch hành động nhằm phát triểm văn hóa đọc sách cho bản thân hoặc cộng đồng
Câu 1:Em hãy sáng tác 1 tác phẩm văn học (truyện ngắn , thơ , kịch) hoặc 1 tác phẩm hội họa (tranh vẽ) với thông điệp lan tỏa tình yêu đọc sách qua đó khơi dậy trách nghiệm với bản thân gia đình , xã hội và khơi dậy niềm tự hào dân tộc đối với tổ quốc
Câu 2: Em hãy xây dựng kế hoạch hành động nhằm phát triểm văn hóa đọc sách cho bản thân hoặc cộng đồng (nêu đc mục tiêu đối tượng hưởng lợi nội dung công việc thực hiện kết quả đạt đc)
S.O.S
Trong các tác văn phẩm văn học Việt Nam hiện đại mà em đã học, đã đọc trong chương trình Ngữ Văn lớp 9 có nhiều tác phẩm viết về niềm vui,hạnh phúc của con người từ những điều rất giản dị trong cuộc sống.Em hãy chọn và phân tích từ 8 đến 10 dòng thơ hoặc 1 nhân vật trong chuyện để làm rõ cảm nhận của em. Từ đó liên hệ một tác phẩm khác để thấy được nét đặc sắc thể hiện của tác giả ở tác phẩm mà em đã chọn
Trong các tác văn phẩm văn học Việt Nam hiện đại mà em đã học, đã đọc trong chương trình Ngữ Văn lớp 9 có nhiều tác phẩm viết về niềm vui,hạnh phúc của con người từ những điều rất giản dị trong cuộc sống.Em hãy chọn và phân tích từ 8 đến 10 dòng thơ hoặc 1 nhân vật trong chuyện để làm rõ cảm nhận của em. Từ đó liên hệ một tác phẩm khác để thấy được nét đặc sắc thể hiện của tác giả ở tác phẩm mà em đã chọn