Phong trào này đã diễn ra qua nhiều cuộc khởi nghĩa: 

1. Cuộc khởi nghĩa của Phan Đình Phùng (1885-1896): Phan Đình Phùng là một trong những nhà lãnh đạo nổi tiếng của phong trào Cần Vương và đã tổ chức nhiều cuộc khởi nghĩa chống Pháp, như cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ (1885) và cuộc khởi nghĩa Yên Thế (1887).

2. Cuộc khởi nghĩa Ba Đình (1886): Cuộc khởi nghĩa này do Nguyễn Trung Trực và các thủ lĩnh khác tổ chức, nhằm chống lại cả Pháp và triều đình Nguyễn.

3. Cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn (1889): Cuộc khởi nghĩa này được lãnh đạo bởi Hà Thanh Nhân và đánh vào các đơn vị quân đội Pháp tại Bắc Sơn, Hà Tĩnh.

Nhận xét
- Về tình hình phong trào Cần Vương ở Quảng Ngãi, đây là một trong những tỉnh phía Nam nơi phong trào này có sự ảnh hưởng mạnh mẽ. Quảng Ngãi đã trở thành một tâm điểm của các cuộc khởi nghĩa và sự đấu tranh chống lại ách đô hộ của Pháp. Nhiều cuộc khởi nghĩa đã diễn ra tại địa phương này, và nhiều tên tuổi nổi tiếng của phong trào Cần Vương, như Phan Châu Trinh, đã có sự đóng góp lớn cho tình hình ở Quảng Ngãi.

- Phong trào Cần Vương đã đánh dấu sự kháng cự của người Việt Nam trước sự xâm lược của Pháp và ý thức dân tộc nổi lên mạnh mẽ. Mặc dù không thể đạt được chiến thắng lớn trong cuộc đấu tranh này, nhưng nó đã đặt nền móng cho các phong trào đấu tranh dân tộc sau này và là một phần quan trọng trong lịch sử đấu tranh của Việt Nam.

Hoàn cảnh bùng nổ:

- Sau hiếp ước Qúy Mùi(Hác Măng) và hiệp ước Pa-tơ-nốt,chấm dứt sự tồn tại triều đại phong kiến nhà Nguyễn với tư cách là một quốc gia độc lập,thay vào là chế độ  thuộc địa nửa phong kiến\(\rightarrow\) quá trình xâm lược Việt Nam của Pháp cơ bản đã hoàn thành

- Phải chủ chiến vẫn nuôi hi vọng giành lại chủ quyền từ tay thực dân Pháp khi có điều kiện.Tôn Thất Thuyết ra sức xây dựng lực lượng,tích trữ lương thảo,khí giới,..thẳng tay trừng trị những kẻ thân Pháp và đưa Ưng Lịch lên ngôi tức vua Hàm Nghi

- Đêm mồng 4 rạng sáng mùng 5-7-1885,Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công tòa Khâm Sứ và đồn Mang Cá.Sau khi củng cố tinh thần,quân Pháp đã mở cuộc phản công chiếm Hoàng Thành

- Cuộc tấn công thất bại,Tôn Thất Thuyết phải đưa vua chạy về Tân Sở(Quảng Trị).Tại đây,ngày 13-7-1885,ông nhân danh vua Hàm Nghi ra "Chiếu Cần Vương"

\(\Rightarrow\)Phong trào Cần Vương bùng nổ và diễn ra sôi nổi

Các cuộc đấu tranh tiêu biểu trong Phong trào Cần Vương:

- Khởi nghĩa Ba đình(1886-1887)

- Khởi nghĩa Bãi Sậy(1883-1892)

- Khởi nghĩa Hương Khê(1885-1896)

Nhận xét phong trào Cần Vương:

- Lực lượng lãnh đạo: văn thân và sĩ phu yêu nước

- Lực lượng tham gia: Đông đảo nhân dân,sĩ phu,văn thần yêu nước,..

- Địa bàn hoạt động: Rộng khắp Trung Kì và Bắc Kì

- Thời gian diễn ra: 1883-1896

- Tính chất: phong trào yêu nước chống ngoại xâm nhưng bị chi phối bởi tư tưởng phong kiến

- Phương pháp đấu tranh:chủ yếu là khởi nghĩa vũ trang

- Kết quả:Thất bại (do vẫn giữ hệ tư tưởng phong kiến,tương quan lực lượng,do đường lố lãnh đạo,phương pháp tác chiến,...)

- Ý nghĩa:

+ Để lại nhiều bài học và kinh nghiệm quý báu trong sự nghiệp giải phóng dân tộc

+ Thể hiện ý chí,tinh thần đoàn kết của mọi tầng lớp nhân dân

+ Có vai trò lớn trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc

Tham khảo:

Hoàn cảnh bùng nổ Phong trào Cần Vương:

- Sau hai Hiệp ước Hác-măng và Pa-tơ-nốt, Pháp đã hoàn thành về cơ bản cuộc xâm lược Việt Nam, thiết lập chế độ bảo hộ ở Bắc Kì và Trung Kì.

- Phái chủ chiến trong triều đình Huế, đại diện là Tôn Thất Thuyết mạnh tay hành động, phế bỏ những ông vua thân Pháp, đưa Hàm Nghi lên ngôi, bí mật xây dựng sơn phòng, tích trữ lương thảo và vũ khí để chuẩn bị chiến đấu.

- Đêm ngày 4 rạng ngày 5-7-1885, Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công Pháp tại đồn Mang Cá, toà Khâm sứ. Cuộc chiến đấu diễn ra vô cùng ác liệt. Pháp phản công, Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi chạy ra sơn phòng Tân Sở (Quảng Trị).

- Ngày 13-7-1885, Tôn Thất Thuyết mượn danh vua Hàm Nghi xuống chiếu Cần Vương kêu gọi văn thân, sĩ phu, nhân dân cả nước đứng lên vì vua mà kháng chiến.

⟹ Phong trào Cần Vương bùng nổ.

Diễn biến:

- Tháng 1/1788 Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng Đế lấy niên hiệu là Quang Trung và tiến quân ra Bắc.

- Từ Tam Điệp, Quang Trung chia làm 5 đạo.

- Đêm 30 Tết âm lịch, quân của Quang Trung vượt sông Gián Khẩu, tiêu diệt đồn tiền tiêu của địch.

- Đêm mồng 3 tết, nghĩa quân bí mật vây đồn Hà Hồi (Thường Tín - Hà Nội). Quân địch hoảng sợ, vội đầu hàng.

- Sáng mùng 5 tết đánh đồn Ngọc Hồi (Thanh Trì - Hà Nội) khiến cho đội quân của Sầm Nghi Đống bị tiêu diệt tan tác, Tôn Sĩ Nghị nghe thấy vậy cũng hoảng sợ, vội vàng bỏ chạy sang Gia Lâm.

- Trưa mùng 5 tết, Quang Trung cùng đoàn quân chiến thắng tiến vào Thăng Long.

Công lao của phong trào Tây Sơn:

- Lật đổ chính quyền phong kiến thối nát Nguyễn, Trịnh, Lê.

- Xóa bỏ sự chia cắt đất nước, đặt nền tảng thống nhất đất nước.

- Đánh tan quân xâm lược Xiêm

- Thanh bảo vệ nền độc lập và lãnh thổ tổ quốc.

Ý 1:

Hoàn cảnh:

- Sau hai Hiệp ước Hác-măng và Pa-tơ-nốt, Pháp đã hoàn thành về cơ bản cuộc xâm lược Việt Nam, thiết lập chế độ bảo hộ ở Bắc Kì và Trung Kì.

- Phái chủ chiến trong triều đình Huế, đại diện là Tôn Thất Thuyết mạnh tay hành động, phế bỏ những ông vua thân Pháp, đưa Hàm Nghi lên ngôi, bí mật xây dựng sơn phòng, tích trữ lương thảo và vũ khí để chuẩn bị chiến đấu.

- Đêm ngày 4 rạng ngày 5-7-1885, Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công Pháp tại đồn Mang Cá, toà Khâm sứ. Cuộc chiến đấu diễn ra vô cùng ác liệt. Pháp phản công, Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi chạy ra sơn phòng Tân Sở (Quảng Trị).

- Ngày 13-7-1885, Tôn Thất Thuyết mượn danh vua Hàm Nghi xuống chiếu Cần Vương kêu gọi văn thân, sĩ phu, nhân dân cả nước đứng lên vì vua mà kháng chiến.

Ý 2:

 - Mục đích: chống Pháp, chống triều đình phong kiến.

- Lãnh đạo: đều xuất thân từ các văn thân, sĩ phu, quan lại yêu nước.

- Lực lượng tham gia: đông đảo các tầng lớp nhân dân, nhất là nông dân (có cả đồng bào dân tộc thiểu số).

- Quy mô: diễn ra lẻ tẻ, mang tính địa phương, chưa phát triển thành cuộc kháng chiến toàn quốc

- Hình thức: đấu tranh vũ trang, ít chú trọng đến công tác tuyên truyền, đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, chính trị,...

- Tính chất: do hệ tư tưởng phong kiến chi phối, mang tính “Cần Vương”

- Kết quả: Đều thất bại

- Ý nghĩa: Đây là phong trào kháng chiến mạnh mẽ, thể hiện truyền thống yêu nước và khí phách anh hùng của dân tộc, tiêu biểu cho cuộc kháng chiến tự vệ của nhân dân ta cuối thế kỉ XIX, hứa hẹn một năng lực chiến đấu dồi dào trong cuộc đương đầu với thực dân Pháp, để lại nhiều tấm gương và bài học kinh nghiệm qúy báu.

2

đề cương trường Phạm Hồng Thái  :)))

1. Nguyên nhân:

Sau 1884, Pháp xác lập ách thống trị trên toàn cõi Việt Nam. 
- Được nhân dân cổ vũ phe chủ chiến mạnh tay hành động. 
- Cuộc phản công của phái chủ chiến do Tôn Thât Thuyết đứng đầu ở kinh thanh huế (đêm 4 rạng sáng 5 tháng 7 năm 1885) 
- Cuộc phản công của phái chủ chiến thấ bại Vua Hàm Nghi chạy lên Tân Sở ( quảng trị) tại dây chiến cần vương làn thứ 1 dc ban ra 
- Ngày 20_9_1885 tại căn cứ Ấu Sơn ( HÀ Tĩnh ) chiếu chiến Cần Vương làn thứ 2 được ban ra 
Từ đó bùng nổ manh mẽ trong nhân dân 1 phong trào khang chien chong phap mang tên cần Vương 

Cần vương mang nghĩa "giúp vua". Trong lịch sử Việt Nam, trước thời nhà Nguyễn từng có những lực lượng nhân danh giúp nhà vua phát sinh như thời Lê sơ, các cánh quân hưởng ứng lời kêu gọi của vua Lê Chiêu Tông chống lại quyền thần Mạc Đăng Dung. Tuy nhiên phong trào này không để lại nhiều dấu ấn và khi nhắc tới Cần Vương thường được hiểu là phong trào chống Pháp xâm lược. 

2. 

Phương pháp giải:

Đọc thông tin và quan sát lược đồ 8

Lời giải chi tiết:

* Điều kiện tự nhiên của Ấn Độ

 - Phía Bắc là những dãy núi cao như bức tường thành. 

- Phía Đông Nam và Tây Nam giáp Ấn Độ Dương.

- Có sự hiện diện của các dòng sông lớn: sông Ấn, sông Hằng.

- Phía Tây và phía Đông là những đồng bằng châu thổ mà mỡ, trù phú được tạo nên bởi sự bồi đắp của sông Ấn và sông Hằng.

- Khí hậu thuận lợi (nền nhiệt và độ ẩm cao, mưa nhiều).

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 27 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Đọc thông tin và quan sát lược đồ 8, hãy cho biết:

- Những nét chính về điều kiện tự nhiên của Ấn Độ.

- Tác động của điều kiện tự nhiên đối với sự phát triển kinh tế của Ấn Độ.

Phương pháp:

Đọc thông tin và quan sát lược đồ 8

Lời giải chi tiết:

* Điều kiện tự nhiên của Ấn Độ

 - Phía Bắc là những dãy núi cao như bức tường thành. 

- Phía Đông Nam và Tây Nam giáp Ấn Độ Dương.

- Có sự hiện diện của các dòng sông lớn: sông Ấn, sông Hằng.

- Phía Tây và phía Đông là những đồng bằng châu thổ mà mỡ, trù phú được tạo nên bởi sự bồi đắp của sông Ấn và sông Hằng.

- Khí hậu thuận lợi (nền nhiệt và độ ẩm cao, mưa nhiều).

? mục 2

Trả lời câu hỏi mục 2 trang 28 SGK Lịch sử và Địa lí 7 

 Đọc thông tin và quan sát lược đồ 8.1, hình 8.2 hãy trình bày khái quát sự ra đời của các vương triều: Gúp-ta, Hồi giáo Đê-li, Mô-gôn.

Phương pháp giải:

Đọc thông tin và quan sát lược đồ 8.1, hình 8.2

Lời giải chi tiết:

- Vương triều Gúp-ta do Sanđra Gúp-ta I sáng lập năm 319. Chống lại sự xâm lấn của các tộc người Trung Á vào Ấn Độ, thống nhất miền Bắc, sau đó tấn công chiếm cao nguyên Đê Can, làm chủ toàn bộ miền Trung Ấn Độ. Năm 467, vương triều sụp đổ.

- Vương triều Hồi giáo Đê-li ra đời năm 1206, gắn liền với cuộc chinh chiến, xâm lược của người Tuốc (theo đạo Hồi) vào miền Bắc Ấn Độ.

- Vương triều Mô-gôn ra đời năm 1526, gắn liền với cuộc xâm lược của một bộ phận người Mông Cổ (theo Hồi giáo). Sau khi đánh chiếm Đê-li, họ lập ra Vương triều Mô-gôn. Giữa thế kỉ XIX, đế quốc Anh xâm lược và lật đổ vương triều Mô-gôn.

? mục 3

Trả lời câu hỏi mục 3 trang 29 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Đọc thông tin và quan sát lược đồ 8.2, hình 8.3 hãy trình bày khái quát tình hình chính trị của Ấn Độ dưới thời vương triều: Gúp-ta, Hồi giáo Đê li, Mô-gôn.

Phương pháp giải:

Đọc thông tin và quan sát lược đồ 8.2, hình 8.3

Lời giải chi tiết:

- Bộ máy nhà nước ở Ấn Độ do vua đứng đầu, có quyền lực tuyệt đối, theo hình thức cha truyền con nối. Giúp việc cho vua là các quan lại, quý tộc và tướng lĩnh.

- Để cai trị đất nước, mỗi vị vua có chính sách riêng. Nhưng do tồn tại chế độ đẳng cấp và mâu thuẫn dân tộc, nên tình hình chính trị Ấn Độ thường bất ổn.

? mục 4

Trả lời câu hỏi mục 4 trang 30 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Đọc thông tin, tư liệu và kết hợp quan sát hình 8.4, hãy khái quát tình hình kinh tế của Ấn Độ dưới thời các vương triều: Gúp ta, Hồi giáo Đê-li, Mô-gôn.

Phương pháp giải:

Đọc thông tin, tư liệu và kết hợp quan sát hình 8.4

Lời giải chi tiết:

 - Nông nghiệp:

+ Là ngành kinh tế chủ đạo của Ấn Độ. 

+ Ngoài trồng lúa, người dân Ấn Độ còn trồng nhiều loại cây khác (dừa, dâu, bông, mía, quế,…).

- Thủ công nghiệp và hoạt động thương nghiệp:

+ Có bước phát triển.

+ Các nghề thủ công như dệt, chế tác đồ trang sức, luyện kim, đóng thuyền,… được mở rộng, nhiều sản phẩm phong phú và tinh xảo.

? mục 5

Trả lời câu hỏi mục 5 trang 31 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Đọc thông tin, tư liệu và kết hợp quan sát hình 8.3,  hãy khái quát tình hình xã hội của Ấn Độ dưới thời các vương triều: Gúp ta, Hồi giáo Đê-li, Mô-gôn.

Phương pháp giải:

Đọc thông tin, tư liệu và kết hợp quan sát hình 8.3

Lời giải chi tiết:

- Mâu thuẫn của chế độ Caxta

- Xuất hiện mâu thuẫn giai cấp và mâu thuẫn dân tộc.

- Thời Gúp-ta, hai giai cấp cơ bản: địa chủ phong kiến và nông dân.

- Đến thời kì Đê-li và Mô-gôn, quý tộc Hồi giáo trở thành tầng lớp thống trị. Nông dân là lực lượng đông đảo nhất trong xã hội, nhận ruộng đất của địa chủ để canh tác và nộp tô.

Luyện tập

Trả lời câu hỏi mục Luyện tập trang 31 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Hoàn thành bảng biểu về các vương triều ở Ấn Độ thời phong kiến (theo mẫu).

Phương pháp giải:

Đọc lại nội udng mục 2,3,4 SGK

Lời giải chi tiết:

Câu 1 : 

Diễn biến:

- Đêm mồng 4 rạng sáng 5-7-1885, Tôn Thất thuyết hạ lệnh tấn công quân Pháp ở tòa Khâm sứ và đồn Mang Cá.

- Quân Pháp nhất thời rối loạn, sau khi củng cố tinh thần, chúng mở cuộc phản công chiếm Hoàng thành. Trên đường đi, chúng xả súng tàn sát, cướp bóc hết sức dã man, hàng trăm người dân vô tội đã bị giết hại.

Câu 2 : 

Mục đích của phong trào Cần vương (1885 – 1896) ở Việt Nam là giúp vua cứu nước, đánh đuổi giặc Pháp, khôi phục quốc gia phong kiến độc lập.

Câu 3 : 

Khởi nghĩa Ba Đình

(1886 - 1887)

Ng lãnh đạo : Phạm Bành, Đinh Công Tráng

Địa bàn hoạt động :Ba làng: Mậu Thịnh, Thượng Thọ, Mĩ Khê thuộc huyện Nga Sơn (Thanh Hóa)

Nguyên nhân thất bại :

- Xây dựng căn cứ Ba Đình còn nhiều hạn chế.

- Thực dân Pháp đàn áp dã man

- Diễn ra lẻ tẻ, mang tính địa phương, chưa phát triển thành cuộc kháng chiến toàn quốc

- Chưa có sự lãnh đạo và đường lối đúng đắn (những hạn chế của thời đại)

Ý nghĩa, bài học

- Thể hiện tinh thần yêu nước, kiên cường, bất khuất của dân tộc. Làm chậm lại quá trình bình định của thực dân Pháp

- Để lại bài học về xây dựng căn cứ, tổ chức kháng chiến trong giai đoạn sau

Khởi nghĩa Bãi Sậy

(1883 - 1892)

Ng lãnh đạo : Nguyễn Thiện Thuật

Địa bàn hđ : Nổ ra ở Bãi Sậy (Hưng Yên) sau lan rộng ra các tỉnh Hưng Yên, Hải Dương, Bắc Ninh, Thái Bình,…

Ng nhân thất bại :

- Tổ chức, lực lượng còn yếu kém

- Thực dân Pháp đàn áp dã man

- Diễn ra lẻ tẻ, mang tính địa phương, chưa phát triển thành cuộc kháng chiến toàn quốc

- Chưa có sự lãnh đạo và đường lối đúng đắn (những hạn chế của thời đại)

Ý nghĩa , bài học :

- Thể hiện tinh thần yêu nước, kiên cường, bất khuất của dân tộc. Làm chậm lại quá trình bình định của thực dân Pháp

- Để lại bài học về xây dựng căn cứ, tổ chức kháng chiến trong giai đoạn sau

Khởi nghĩa Hương Khê

(1885 - 1896)

Ng lãnh đạo : Phan Đình Phùng

Địa bàn hđ : 4 tỉnh bắc Trung Kì: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình.

Ng nhân thất bại :

- Tổ chức, lực lượng còn yếu kém

- Thực dân Pháp đàn áp dã man

- Diễn ra lẻ tẻ, mang tính địa phương, chưa phát triển thành cuộc kháng chiến toàn quốc

- Chưa có sự lãnh đạo và đường lối đúng đắn (những hạn chế của thời đại)

Ý nghĩa, bài học : 

- Thể hiện tinh thần yêu nước, kiên cường, bất khuất của dân tộc. Làm chậm lại quá trình bình định của thực dân Pháp

- Để lại bài học về xây dựng căn cứ, tổ chức kháng chiến trong giai đoạn sau

Câu 4 : 

Các quan lại, sĩ phu đưa ra những đề nghị cải cách vì: 

- Tình trạng đất nước ngày một nguy khốn: kinh tế, chính trị, xã hội ngày càng rối ren.

- Xuất phát từ lòng yêu nước, thương dân, muốn cho đất nước giàu mạnh, có thể đương đầu với cuộc tấn công ngày càng dồn dập của kẻ thù.

- Các sĩ phu là những người thông thái, đi nhiều, biết nhiều, đã từng được chứng kiến những thành tựu của nền văn hoá phương Tây và nhận thấy canh tân đất nước là việc làm cấp bách lúc bấy giờ.

Câu 6 : 

Nhận xét:  về hệ thống chính quyền của Pháp :
          + Chặt chẽ , với tay  xuống tận nông thôn .
          + Kết hợp giữa nhà nước thực dân  và phong kiến .
          + Chia Việt Nam thành ba quốc gia riêng biệt  là Bắc Kỳ, Trung Kỳ và Nam Kỳ .
          + Tất cả đều  phục vụ cho lợi ích tư bản Pháp .

Câu 7 : 

* Địa chủ phong kiến:

- Một bộ phận địa chủ phong kiến đầu hàng làm tay sai, cấu kết với đế quốc để áp bức, bóc lột nhân dân, số lượng ngày càng tăng thêm.

- Địa vị kinh tế được tăng cường, nắm trong tay nhiều ruộng đất, nắm chính quyền ở các địa phương.

- Một số địa chủ vừa và nhỏ có tinh thần yêu nước.

* Nông dân:

- Chiếm số lượng đông đảo, cuộc sống của người nông dân cực khổ trăm bề.

+ Bị tước đoạt ruộng đất, phải gánh chịu nhiều thứ thuế và khoản phụ thu khác.

+ Những người nông dân bị phá sản, có người ở lại nông thôn làm tá điền, một số phải bỏ làng quê đi làm phu cho các đồn điền hoặc ra thành thị kiếm sống,…

- Có tinh thần yêu nước, hăng hái tham gia cuộc đấu tranh chống đế quốc, phong kiến.

Khởi nghĩa Yên Thế là khởi nghĩa của nông dân Yên Thế mang tính chất tự phát. Mà phong trào Cần Vương nghĩa là phò giúp vua

Khởi nghĩa Yên Thế là cuộc khởi nghĩa của nông dân mang tính chất tự phát và mục đích ổn định cuộc sống và bảo vệ xóm làng

Phong trào Cần vương là phong trào giúp vua cứu nước