1. Trong thế giới trởng tượng, những con vật kì ảo thường được hình dung là có nhiều đặc điểm kì lạ, biết nói tiếng người, có nhiều phép thần thông, biến hoá, có thể hại người hoặc giúp ích cho người.
Việc sáng tạo ra những con vật kì ảo thường đem lại sự hấp dẫn, thú vị cho câu chuyện. Hãy tưởng tượng, vẽ một con vật kì ảo và giới thiệu về con vật đó.
2. Em cũng có thể làm tương tự với việc tưởng tượng ra các đồ vật kì ảo. Trình bày về đặc điểm và chức năng của đồ vật đó.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiCó thể dùng các đồ vật trong truyện: truyện Tấm Cám có khung cửi (khung cửi để dệt vải, kì ảo ở đây nó biết nói), truyện Cây bút thần có cây bút thần…
(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)
1. Em có thích truyện Thạch Sanh không? Vì sao?
Thảo luận (3)Hướng dẫn giảiCá nhân mình khá thích đọc truyện Thạch Sanh vì nó có nhiều yếu tố kì ảo, đồng thời nó là một câu chuyện được bà mình, mẹ mình kể rất nhiều nên mình yêu thích nó.
(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)
2. Gia cảnh của Thạch Sanh có gì đặc biệt?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải+ Nhà nghèo, sống trong túp lều cũ dựng dưới gốc đa, cả gia tài chỉ có một lưỡi búa, hàng ngày lên rừng đốn củi kiếm ăn.
+ Sống lủi thủi 1 mình (mồ côi, không người thân thích)
(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)
3. Truyện Thạch Sanh có những con vật kì ảo nào? Chúng có đặc điểm gì khác thường?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiTrong truyện “Thạch Sanh”, có những con vật kỳ ảo: Trăn tinh, đại bàng. Chúng có đặc điểm khác thường:
– Trăn tinh ở miếu thờ: trăn tinh có nanh vuốt để săn mồi, sau khi bị Thạch Sanh giết thì hiện nguyên hình là một con trăn khổng lồ. (trăn tinh và trăn là giống nhau)
– Đại bàng khổng lồ quắp công chúa vào hang. Đại bàng nguyên là một con yêu tinh trên núi có nhiều phép lạ. (Nếu là yêu tinh sao không dùng phép đó bắt đơn giản mà phải quắp)
– Hồn trăn tinh và đại bàng lang thang, gặp nhau cùng nghĩ cách báo thù Thạch Sanh. (Rất khó để hồn hai con vật ác độc gặp nhau, chúng thường bị tách ra, đáng ra chúng còn bị bắt giam lại nơi âm ti)
Với những đặc điểm đó, chứng tỏ đó là những con trăn, đại bàng khác thường.
(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)
4. Sau khi được Lý Thông kéo lên từ hang của đại bàng và đưa trở lại cung, công chúa đã bị câm. Theo em, điều gì sẽ xảy ra nếu công chúa không bị như vậy?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải– Nếu công chúa không bị câm thì có thể nàng sẽ nói cho nhà vua biết toàn bộ sự thật và câu chuyện sẽ đi theo một kết cục khác.
Tuy nhiên, đó không phải là dụng ý của tác giả dân gian. Chức năng giải mã bí mật, phơi bày sự thật, vạch mặt kẻ giả mạo trong câu chuyện này không được đặt ở nhân vật công chúa.
(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)
5. Truyện Thạch Sanh có nhiều đồ vật kì ảo. Hãy liệt kê các đồ vật đó và nêu đặc điểm, tác dụng của chúng.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải– Đàn thần: Tiếng đàn giúp Thạch Sanh được giải oan, giỏi thoát giúp cho công chúa biết nói, vạch mặt Lý Thông. Đó là tiếng đàn công lí thể hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân. Tiếng đèn làm cho quên 18 nước chư hầu phải cởi giáp xin hàng. Đó là vũ khí đặc biệt để cảm hóa kẻ thù. Tiếng đàn là đại diện cho cái thiện và tiếng chuông hòa bình. (Vô lí vì đàn bình thường giúp giải trí, thư giãn)
– Niêu cơm thần: niêu cơm vạn người ăn cũng không thể hết. Thể hiện tấm lòng nhân đạo yêu chuộng hòa bình của nhân dân ta. (Kì ảo là vì niêu cơm bình thường chỉ tầm 2-3 người ăn, nhiều lắm là 5-7 người ăn vẫn còn thiếu)
(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)
6. Trong truyện, hai nhân vật Thạch Sanh và Lý Thông luôn đối lập nhau về hành động. Lập bảng so sánh để thấy rõ sự đối lập đó. Qua đó, em có nhận xét gì về đặc điểm của hai nhân vật này?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiTham khảo!
Sự đối lập Thạch Sanh và Lí Thông:
(Trả lời bởi Thanh An)
Phương diện đối lập Thạch Sanh Lí Thông Tính cách vô tư, thật thà, vị tha, dũng cảm lừa lọc, gian trá, vụ lợi Hành động giết chằn tinh, đại bàng và cứu công chúa lừa dối và cướp công của Thạch Sanh
7. Kết thúc truyện, Thạch Sanh được nhà vua gả công chúa và nhường ngôi. Qua cách kết thúc này, tác giả dân gian muốn thể hiện điều gì?
Thảo luận (3)Hướng dẫn giảiKết thúc truyện là một kết thúc có hậu khi chàng lấy công chúa, mẹ con Lý Thông bị trừng phạt còn thể hiện ước mơ về công lý xã hội của nhân dân ta. Thạch Sanh là hiện thân của vẻ đẹp toàn mĩ, lý tưởng, luôn đấu tranh chống lại cái ác, cái xấu, cứu người dân lương thiện. Mọi hành động chàng làm đều vì cuộc sống thanh bình, tốt đẹp của nhân dân sẽ có kết thúc “ở hiền gặp lành”.
(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)
8*. Về kết cục của mẹ con Lý Thông, ở văn bản do Huỳnh Lý và Nguyễn Xuân Lân kể có chi tiết: “Mẹ con Lý Thông về quê đến nửa đường thì bị Thiên Lôi giáng sấm sét đánh chết, rồi bị hoá kiếp làm con bọ hung”. Bản của Anh Động (và nhân dân một số vùng Nam Bộ) kể: “Lý Thông được tha nhưng y về dọc đường mưa to, sấm sét đánh tan thây ra từng mảnh, mỗi mảnh hoá thành một con ễnh ương. Cho nên bây giờ mỗi khi có mưa to sấm sét, ễnh ương sợ, kêu lên những tiếng man dã....”.
Em có nhận xét gì về những cách kết thúc này?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiTham khảo!
Bản của Anh Động (và nhân dân một số vùng Nam Bộ) kể: “Lý Thông được tha nhưng y về dọc đường mưa to, sấm sét đánh tan thây ra từng mảnh, mỗi mảnh hoá thành một con ễnh ương. Cho nên bây giờ mỗi khi có mưa to sấm sét, ễnh ương sợ, kêu lên những tiếng man dã....”.
-> Kết thúc truyện trong bản này là một kết cục đáng sợ, thích đáng hơn mà những kẻ ăn ở xấu xa gian ác nhận phải. Xét về phương diện giáo dục, kết thúc này có thể có tính răn dạy cao hơn.
(Trả lời bởi Thanh An)