Bài 9: Phòng ngừa tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại

Mở đầu (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 54)

Hướng dẫn giải

- Ảnh 1 - hành động cưa bom => gây nguy cơ cháy, nổ.

- Ảnh 2 - hút thuốc lá nơi công cộng => gây hại cho sức khỏe của bản thân và những người xung quanh; mặt khác, trong một số trường hợp, việc vứt tàn thuốc lá không đúng nơi quy định cũng có thể gây ra tình trạng cháy, nổ.

- Ảnh 3 - sử dụng thực phẩm bị mốc, ôi thiu => gây ngộ độc thực phẩm.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Khám phá 1 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 55)

Hướng dẫn giải

Kể thêm một số một số tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại

- Một số tai nạn cháy, nổ:

+ Rà phá bom, mìn; cưa bom; chế tạo bom, mìn trái phép,…

+ Cháy do chập điện, các thiết bị điện bị quá tải.

+ Cháy, nổ do rò rỉ khí ga.

+ Cháy do nắng nóng kéo dài hoặc do sét đánh.

+ Đốt vàng mã không cẩn thận dẫn đến cháy.

- Một số tai nạn do vũ khí:

+ Chế tạo và sử dụng vũ khí tự chế.

+ Tàng trữ trái phép vũ khí trong nhà.

- Một số tai nạn do hóa chất độc hại:

+ Sử dụng thực phẩm có dấu hiệu ôi thiu, mốc, hỏng,…

+ Sử dụng phẩm màu, chất phụ gia không rõ nguồn gốc, xuất xứ trong chế biến và bảo quản thực phẩm.

+ Sử dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật không đúng quy định, vượt quá hàm lượng cho phép.

+ Nhiễm độc chì, thủy ngân,…

Nhận xét hành vi của anh A và bà B

- Hành động của anh A có nguy cơ dẫn đến tai nạn cháy, nổ. Vì: xăng dầu là chất dễ cháy, chỉ cần khoảng 5% hơi xăng bay trong không khí là có thể bắt lửa, gây cháy, nổ. Do đó, hành động: hút thuốc lá tại cây xăng và vứt lại điếu thuốc đang cháy dở xuống đất gần hệ thống bơm xăng của trạm sẽ tiềm ẩn rủi ro cháy rất cao.

- Hành động của bà B có thể dẫn đến tai nạn ngộ độc thực phẩm. Vì: các loại thực phẩm ôi thiu, mốc, hỏng… chứa rất nhiều vi khuẩn gây hại cho sức khỏe của con người.

Tình trạng tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại trong các thông tin trên và các vụ tai nạn trên gây ra thiệt hại

- Nhận xét: tình trạng tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại ở Việt Nam vẫn còn rất cao.

+ Từ năm 2017 - 2021, tuy số vụ cháy, nổ ở Việt Nam có sự biến động theo xu hướng giảm, nhưng vẫn còn ở ngưỡng cao và gây thiệt hại lớn về người và của; đổng thời cũng ảnh hưởng xấu đến môi trường sinh thái.

+ Tình trạng tai nạn do hóa chất độc hại ngày càng diễn biến phức tạp, gây ảnh hưởng nghiêm trọng và lâu dài đến sức khỏe của các cá nhân và cộng đồng.

- Hậu quả của tai nạn cháy nổ, vũ khí, chất độc hại:

+ Ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng của con người.

+ Gây thiệt hại tài sản của các cá nhân, gia đình và xã hội;

+ Gây ô nhiễm môi trường;…

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Khám phá 2 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 56)

Hướng dẫn giải

* Nhận xét

- Nhận xét hành vi của bà C: Hành vi dùng hóa chất độc hại để tẩy trắng bì lợn của bà C đã vi phạm khoản 3 điều 7 Luật hóa chất năm 2007. Mặt khác, hành vi này có thể gây nguy hại đến sức khỏe của người tiêu dùng. Đây là hành vi đáng bị lên án và xử lí nghiêm theo quy định của pháp luật.

- Nhận xét hành vi của anh T: Hành vi báo cháy giả của anh T đã vi phạm khoản 4 điều 13 Luật phòng cháy và chữa cháy năm 2001 sửa đổi, bổ sung năm 2013. Mặt khác, hành vi này cũng gây tâm lí hoang mang cho người dân xung quanh; gây lãng phí thời gian và công sức của lực lượng phòng cháy, chữa cháy. Đây là hành vi đáng bị lên án và xử lí nghiêm theo quy định của pháp luật.

- Nhận xét hành vi của anh A: Hành vi của anh A đã vi phảm khoản 2 điều 5 Luật quản lí vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ năm 2017 sửa đổi, bổ sung năm 2020. Mặt khác, hành vi này cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây: tai nạn cháy, nổ; nguy hại đến tính mạng và tài sản của chính bản thân anh A, cũng như mọi người xung quanh. Đây là hành vi đáng bị lên án và xử lí nghiêm theo quy định của pháp luật.

* Ý kiến của các bạn A và B trong trường hợp trên là đúng. Vì: phòng chống tai nạn vũ khí, cháy nổ và chất độc hại là trách nhiệm và nghĩa vụ của mọi công dân; để bảo vệ bản thân mình tốt hơn, mỗi công dân nên tự trang bị thêm cho mình những kiến thức và kĩ năng đúng đắn, khoa học để phòng ngừa hoặc ứng phó khi xảy ra các tai nạn cháy nổ, vũ khí, ngộ độc thực phẩm.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Khám phá 3 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 59)

Hướng dẫn giải

- Nhận xét:

+ Ý kiến của các bạn A và B trong trường hợp trên là đúng.

+ Vì: phòng chống tai nạn vũ khí, cháy nổ và chất độc hại là trách nhiệm và nghĩa vụ của mọi công dân; để bảo vệ bản thân mình tốt hơn, mỗi công dân nên tự trang bị thêm cho mình những kiến thức và kĩ năng đúng đắn, khoa học để phòng ngừa hoặc ứng phó khi xảy ra các tai nạn cháy nổ, vũ khí, ngộ độc thực phẩm.

- Trách nhiệm của công dân trong việc phòng ngừa tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại

+ Tự giác tìm hiểu và thực hiện nghiêm chỉnh các quy định về phòng ngừa tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại.

+ Tuyên truyền, vận động bạn bè và mọi người xung quanh thực hiện tốt các quy định.

+ Tố cáo những hành vi vi phạm hoặc xúi giục người khác vi phạm các quy định trên.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Khám phá 4 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 59)

Hướng dẫn giải

Trường hợp 1

- Khi phát hiện hành vi rà phá bom mìn của anh K, anh T đã:

+ Giải thích cho anh K hiểu nguy cơ và hậu quả của hành động rà phá bom mìn.

+ Yêu cầu anh K chấm dứt hành động trên và ngay lập tức báo cho chính quyền địa phương.

- Sau khi nghe anh T phân tích, anh K đã ý thức được hành động của mình và đồng ý thực hiện theo lời khuyên của anh T.

=> Như vậy, hành động của anh T và anh K là đúng, phù hợp với các quy định của pháp luật về phòng chống tai nạn cháy nổ, vũ khí.

Trường hợp 2

- Anh D và gia đình đã tự trang bị cho mình nhiều trang thiết bị, công cụ hỗ trợ việc phòng cháy, chữa cháy và nhiều kĩ năng thoát hiểm, thoát nạn trong đám cháy.

=> Như vậy, hành động của anh D và gia đình là đúng, phù hợp với các quy định của pháp luật về phóng chống tai nạn cháy nổ. Chúng ta nên khuyến khích và học tập theo hành động này

Trường hợp 3

- Gia đình bạn B đã từ chối việc sử dụng hóa chất độc hại trong chế biến thực phẩm; đồng thời cảnh báo nguy hiểm cho mọi người xung quanh cùng biết.

=> Như vậy, hành động của gia đình bạn B là đúng, phù hợp với các quy định của pháp luật về phòng chống tai nạn do hóa chất độc hại. Chúng ta nên khuyến khích và học tập theo hành động này.

Trường họp 4

- Để nhắc nhở người thân, bạn bè chủ động phòng ngừa tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại, em cần:

+ Tư vấn, giải thích cho người thân và bạn bè hiểu rõ những nguy cơ và hậu quả của tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại.

+ Khuyên mọi người nên tìm hiểu thêm các quy định của pháp luật và trang bị thêm những kiến thức, kĩ năng để phòng, chống tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Luyện tập 1 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 62)

Hướng dẫn giải

- Ý kiến a) Không đồng tình. Vì:

+ Sử dụng hóa chất để bảo quản và chế biến thực phẩm chỉ là điều bình thường trong trường hợp: loại hóa chất đó thuộc danh mục cho phép, có chất lượng tốt, còn hạn sử dụng; được sử dụng theo đúng quy định tiêu chuẩn về hàm lượng, đúng quy trình,… Tuy nhiên, dù thực hiện đúng quy định, chúng ta cũng không nên khuyến khích việc bảo quản thực phẩm bằng hóa chất.

+ Việc sử dụng những loại hóa chất không rõ nguồn gốc, xuất xứ, hạn sử dụng; sử dụng sai về liều lượng, quy trình,… dễ dẫn tới tai nạn về ngộ độc thực phẩm hoặc gây những di chứng lâu dài (khó phát hiện ngay) đối với sức khỏe của người dùng.

- Ý kiến b) Không đồng tình. Vì: ngoài việc gây tác động đến môi trường; những tai nạn về vũ khí, cháy nổ, chất độc hại còn gây nguy hiểm đến sức khỏe, tính mạng và tài sản của các cá nhân, gia đình, cộng đồng,…

- Ý kiến c) Không đồng tình. Vì: pháp luật Việt Nam nghiêm cấm việc tàng trữ, vận chuyển, buôn bán các loại vũ khí, chất độc hại.

- Ý kiến d) Đồng tình. Vì: hiện nay, các tai nạn về cháy, nổ, vũ khí, chất độc hại có xu hướng gia tăng và ngày càng diễn biến phức tạp, khó lường. Do đó, để bảo vệ bản thân mình tốt hơn, mỗi học sinh nên tự trang bị thêm cho mình những kiến thức và kĩ năng đúng đắn, khoa học để phòng ngừa hoặc ứng phó khi xảy ra các tai nạn.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Luyện tập 2 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 62)

Hướng dẫn giải

- Hành vi a) Anh T hút thuốc lá tại trạm xăng dầu.

+ Nguy cơ: cháy, nổ.

+ Hậu quả: nguy hiểm đến tính mạng của anh T và những người xung quanh; gây thiệt hại lớn và kinh tế và ô nhiễm môi trường.

- Hành vi b) Chị M tiêm hoá chất độc hại vào cá, tôm để bán nhằm tăng lợi nhuận.

+ Nguy cơ: ngộ độc thực phẩm

+ Hậu quả: nguy hiểm đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng của người tiêu dùng.

- Hành vi c) Bác K sử dụng phẩm màu không nằm trong danh mục của Bộ Y tế trong chế biến thực phẩm.

+ Nguy cơ: ngộ độc thực phẩm (tuy nằm trong danh mục hóa chất được bộ Y tế cho phép, nhưng bà K có đảm bảo sử dụng đúng liều lượng? quy trình kĩ thuật… hay không? Khi sử dụng vượt quá liều lượng, sai cách thức,.. thì cũng có thể gây ngộ độc).

+ Hậu quả: nguy hiểm đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng của bà K và những người trong gia đình.

- Hành vi d) Công ti P có hành vi xả chất thải chưa qua xử lí ra môi trường.

+ Nguy cơ: ngộ độc thực phẩm

+ Hậu quả: gây nguy hại đến sức khỏe của con người (ví dụ: xả chất thải ra môi trường đất/ nước sẽ gây hại cho các loài sinh vật sống ở khu vực đó => con người tiêu thụ, sử dụng các loại thực phẩm bị nhiễm độc thì sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe); ô nhiễm môi trường.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Luyện tập 3 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 62)

Hướng dẫn giải

- Một số nguy cơ gây tai nạn cháy, nổ và chất độc hại có trong gia đình em:

+ Cháy, chập các thiết bị điện.

+ Việc đốt vàng mã vào các ngày lễ, tết.

+ Các vật liệu dễ cháy để ở sát khu vực bếp đun.

+ Một số loại phẩm màu, phụ gia thực phẩm (ví dụ: phẩm màu công nghiệp; gói gia vị chế biến sẵn,…)

- Để góp phần phòng ngừa tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại, em cần:

+ Tự giác tìm hiểu và thực hiện nghiêm chỉnh các quy định về phòng ngừa tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại.

+ Tuyên truyền, vận động bạn bè và mọi người xung quanh thực hiện tốt các quy định.

+ Chủ động trang bị cho bản thân những kiến thức, kĩ năng để phòng ngừa/ ứng phó với tai nạn.

+ …

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Luyện tập 4 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 62)

Hướng dẫn giải

- Theo em bạn N đã thực hiện đúng lời bố mẹ căn dặn, khi luôn khóa bình gas, tắt điện để luôn đảm bảo không xảy ra cháy nổ và căn dặn em ăn uống các loại thực phẩm rõ nguồn gốc, thực phẩm sạch để không bị ngộ độc thực phẩm.

- Để chủ động phòng ngừa tai nạn cháy, nổ và các chất độc hại, bạn N nên nhắc nhở em trai:

+ Tự giác tìm hiểu và thực hiện nghiêm chỉnh các quy định về phòng ngừa tai nạn cháy, nổ và các chất độc hại.

+ Chủ động trang bị cho bản thân những kiến thức, kĩ năng để phòng ngừa/ ứng phó với tai nạn.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Luyện tập 5 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 63)

Hướng dẫn giải

* Trả lời câu hỏi tình huống 1:

- Hành vi tàng trữ, đốt pháo tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn cháy, nổ. Vì: trong pháo có chứa thuốc pháo; khi gặp những tác động cơ học, lí học, nhiệt học hay hóa học,… thì đều có thể gây nổ.

- Nếu bạn H thực hiện hành vi đốt pháo thì có thể dẫn đến những hậu quả:

+ Gây nguy hiểm đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng của chính bản thân và những người xung quanh.

+ Gây thiệt hại về kinh tế của các cá nhân, gia đình, xã hội.

+ Gây ô nhiễm môi trường.

- Em không tán thành với ý kiến của H. Vì: việc đốt pháo tiềm ẩn nhiều nguy cơ và hậu quả nghiêm trọng. Mặt khác, trong ngày tết, chúng ta có thể tham gia nhiều hoạt động vui chơi, bổ ích và lành mạnh khác, như: gói bánh chưng cùng gia đình; chơi các trò chơi dân gian,..

* Trả lời câu hỏi tình huống 2:

- Nếu bạn T và bạn H làm súng tự chế để bắn chim thì sẽ vi phạm quy định của pháp luật. Vì: khoản 2 Điều 5 Luật quản lí vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ năm 2017 sửa đổi, bổ sung năm 2020 đã quy định rõ: nghiêm cấm thực hiện hành vi: nghiên cứu, chế tạo, sản xuất,… các loại vũ khí, vật liệu nổ,…

- Em tán thành với ý kiến của bạn H, vì: bên cạnh việc vi phạm pháp luật, hành động tự chế vũ khí còn tiềm ẩn nhiều hậu quả nghiêm trọng, như:

+ Gây nguy hiểm đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng của chính bản thân và những người xung quanh.

+ Gây thiệt hại về kinh tế của các cá nhân, gia đình, xã hội.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)