Bài 7: Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954)

Hướng dẫn giải

Bối cảnh lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954):
* Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945:

- Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, khai sinh ra kỷ nguyên độc lập, dân chủ cho dân tộc ta.

- Tuy nhiên, thực dân Pháp không cam chịu thất bại, chúng âm mưu xâm lược Việt Nam lần thứ hai.

* Âm mưu xâm lược Việt Nam của thực dân Pháp:

- Mục đích:

+ Lật đổ chính quyền non trẻ của Việt Nam.

+ Khôi phục ách thống trị thực dân ở Việt Nam.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

- Ngày 2- 9- 1945, quân Pháp bất ngờ xả súng vào dân chúng. 

- Đêm 22, rạng ngày 23- 9- 1945, quân Pháp đánh úp trụ sở Uỷ ban nhân dân Nam Bộ và cơ quan tự vệ Thành phố Sài Gòn, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam lần thứ hai.

- Quân dân Sài Gòn- Chợ Lớn cùng quân dân Nam Bộ nhất tề đứng lên chiến đấu chống quân xâm lược bằng nhiều hình thức. 

- Trung ương Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tán thành, kêu gọi nhân dân cả nước ủng hộ cuộc kháng chiến của nhân dân Nam Bộ. Hàng vạn thanh niên gia nhập quân đội, sung vào các đoàn quân “Nam tiến” cùng với nhân dân Nam Bộ và Nam Trung Bộ chiến đấu.

- Ý nghĩa: cuộc chiến đấu ở Nam Bộ đã giáng đòn đầu tiên vào âm mưu “đánh nhanh, thắng nhanh” của thực dân Pháp, tạo điều kiện để nhân dân Nam Bộ và cả nước chuẩn bị lực lượng cho cuộc kháng chiến lâu dài.

(Trả lời bởi datcoder)

Hướng dẫn giải

(*) Giai đoạn từ tháng 12 năm 1946 đến tháng 10 năm 1947:

- 19/12/1946: Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến.
- Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp bùng nổ.
- Quân và dân ta chiến đấu anh dũng, kiên cường, đẩy lùi nhiều cuộc tấn công của Pháp.
- Một số trận đánh tiêu biểu:
+ Trận tập kích Sài Gòn - Chợ Lớn (25/12/1945).
+ Trận chiến đấu ở vành đai thành phố Sài Gòn - Chợ Lớn (1946 - 1947).
+ Trận Giồng Riềng (1948).
(*) Giai đoạn từ tháng 11 năm 1947 đến tháng 12 năm 1949:

- Pháp tập trung lực lượng tấn công Việt Bắc, hòng tiêu diệt cơ quan đầu não của cuộc kháng chiến.
- Quân và dân ta chiến đấu anh dũng, kiên cường, bất khuất.
- Một số trận đánh tiêu biểu:
+ Chiến dịch Việt Bắc (1947).
+ Chiến dịch Biên giới Thu - Đông (1950).
(*) Giai đoạn từ tháng 1 năm 1950 đến tháng 10 năm 1950:

- Pháp mở rộng chiến tranh ra toàn bộ lãnh thổ Việt Nam.
- Quân và dân ta chủ động phản công, đẩy lùi quân Pháp trên nhiều mặt trận.
- Một số trận đánh tiêu biểu:
+ Chiến dịch Hoàng Hoa Thám (1951).
+ Chiến dịch Trần Hưng Đạo (1951 - 1952).

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

(*) Giai đoạn từ tháng 11 năm 1950 đến tháng 10 năm 1951:

- Pháp thực hiện kế hoạch Đờ Lát đơ Tátxinhi, tập trung lực lượng tấn công các khu vực Việt Bắc, Thanh Hóa, Nghệ An.
- Quân và dân ta chiến đấu anh dũng, kiên cường.
- Một số trận đánh tiêu biểu:
+ Chiến dịch Hoàng Hoa Thám (1951).
+ Chiến dịch Trần Hưng Đạo (1951 - 1952).
(*) Giai đoạn từ tháng 11 năm 1951 đến tháng 10 năm 1952:

- Pháp tập trung lực lượng tấn công Tây Bắc.
- Quân và dân ta chiến đấu anh dũng, kiên cường, giữ vững Tây Bắc.
- Trận đánh tiêu biểu: Chiến dịch Tây Bắc (1952).
(*) Giai đoạn từ tháng 11 năm 1952 đến tháng 7 năm 1953:

- Pháp thực hiện kế hoạch Nava, tập trung lực lượng tấn công Điện Biên Phủ.
- Quân và dân ta chiến đấu anh dũng, kiên cường, bẻ gãy kế hoạch Nava của Pháp.
- Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954) là một mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

- Tháng 7-1953 được sự viện trợ của Mỹ, Pháp để ra kế hoạch Na-va, với ý đồ trong 18 tháng giành thắng lợi quân sự quyết định đề “kết thúc chiến tranh trong danh dự”. 

- Tháng 9-1953, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng đề ra kế hoạch tác chiến trong đông - xuân 1953 - 1954. Phương châm chiến lược là tập trung lực lượng mở các cuộc tiến công lớn vào 

- Trong Cuộc tiến công chiến lược Đông - Xuân 1953- 1954, bộ đội chủ lực mở một loạt chiến dịch tấn công quân Pháp ở Lai Châu. Trung Lào, Thượng Lào, Bắc Tây Nguyên,... đồng thời đẩy mạnh chiến tranh du kích ở vùng sau lưng quân Pháp, làm phá sản bước đầu kế hoạch Na-va. 

- Tháng 11-1953, Na-va quyết định điều quân lên chiếm giữ Điện Biên Phủ xây dựng nơi đây thành tập đoàn cứ điểm mạnh nhất Đông Dương. 

- Đầu tháng 12-1953, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ. 

- Chiều ngày 7-5-1954, tướng Đờ Ca-xtơ-ri cùng toàn bộ Bộ Tham mưu của quân Pháp đầu hàng.

(Trả lời bởi datcoder)

Hướng dẫn giải

Chiến thắng Điện Biên Phủ có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp ở Đông Dương:
- Về mặt quân sự:

+ Đập tan âm mưu "đánh nhanh, thắng nhanh" của thực dân Pháp: Chiến thắng này đã đánh dấu sự thất bại hoàn toàn của kế hoạch Nava, buộc Pháp phải chuyển sang chiến lược phòng thủ bị động.
+ Làm thất bại âm mưu chia cắt hai miền Nam - Bắc: Chiến thắng này đã bảo vệ vững chắc thành quả của Cách mạng tháng Tám, giữ gìn sự thống nhất của đất nước.
+ Góp phần quan trọng vào việc giải phóng hoàn toàn các nước Đông Dương: Chiến thắng này đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc ở Lào và Campuchia, thúc đẩy sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân cũ trên thế giới.
- Về mặt chính trị:

+ Nâng cao uy tín và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế: Chiến thắng này đã chứng minh cho thế giới thấy sức mạnh và ý chí quyết tâm của nhân dân Việt Nam trong cuộc chiến tranh chống Pháp.
+ Cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới: Chiến thắng này đã trở thành biểu tượng của tinh thần đoàn kết, dũng cảm, và ý chí quyết tâm giành độc lập của các dân tộc thuộc địa.
+ Tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc đàm phán tại Hội nghị Giơ-ne-vơ: Chiến thắng này đã buộc Pháp phải ký Hiệp định Giơ-ne-vơ, chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam.
- Về mặt tinh thần:

+ Tăng cường niềm tin vào Đảng của nhân dân: Chiến thắng này đã khẳng định đường lối kháng chiến đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam, củng cố niềm tin vào Đảng của nhân dân ta.
+ Chiến thắng này đã khơi dậy lòng yêu nước và tinh thần cách mạng của toàn dân, cổ vũ nhân dân tiếp tục chiến đấu cho đến khi giành được chiến thắng cuối cùng.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Quân đội Việt Nam đã bao vây và tấn công tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ của quân đội Pháp, do tướng Henri Navarre chỉ huy. Sau 56 ngày đêm chiến đấu dũng cảm, kiên cường, quân và dân ta đã buộc tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ phải đầu hàng.

Chiến thắng Điện Biên Phủ là một mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Đây là chiến thắng quân sự vang dội, buộc Pháp phải ký Hiệp định Giơ-ne-vơ, chấm dứt chiến tranh xâm lược Việt Nam. Dưới đây là 1 số thông tin:

(*) Lực lượng tham gia:

- Quân đội Việt Nam:
+ 14.000 quân chủ lực.
+ Hơn 30.000 dân công hỏa tuyến.
- Quân đội Pháp:
+ Hơn 16.000 quân.
+ Được trang bị vũ khí hiện đại.
(*) Diễn biến chiến dịch:

- Giai đoạn 1 (từ 13/3 đến 15/3/1954):
+ Quân đội Việt Nam tấn công và chiếm các cứ điểm Him Lam, Độc Lập, Bản Kéo.
+ Mở màn chiến dịch.
- Giai đoạn 2 (từ 16/3 đến 30/4/1954):
+ Quân đội Việt Nam tập trung tấn công vào tập đoàn cứ điểm trung tâm.
+ Pháp cố gắng tiếp tế cho quân đội trong cứ điểm bằng đường hàng không.
- Giai đoạn 3 (từ 1/5 đến 7/5/1954):
+ Quân đội Việt Nam tổng công kích tập đoàn cứ điểm trung tâm.
+ Quân đội Pháp đầu hàng.
(*) Kết quả:

- Quân đội Việt Nam: Chiến thắng
+ Hơn 8.000 chiến sĩ hy sinh.
+ Hơn 15.000 chiến sĩ bị thương.
- Quân đội Pháp: Thất bại
+ Hơn 16.000 quân đầu hàng.
+ Hơn 3.000 quân thiệt mạng.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954):
- Lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam:

+ Đảng đã đề ra đường lối kháng chiến đúng đắn, sáng tạo, phù hợp với điều kiện của Việt Nam.
+ Đảng đã lãnh đạo, tổ chức và động viên toàn dân tham gia kháng chiến.
- Tinh thần đoàn kết, yêu nước của nhân dân Việt Nam:

+ Toàn dân đoàn kết một lòng, quyết tâm chống giặc ngoại xâm.
+ Quân và dân ta đã chiến đấu anh dũng, kiên cường, hy sinh quên mình vì độc lập tự do.
- Sự ủng hộ của quốc tế:

+ Phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới phát triển mạnh mẽ, tạo điều kiện thuận lợi cho Việt Nam.
+ Nhân dân các nước xã hội chủ nghĩa và phong trào hòa bình thế giới đã ủng hộ Việt Nam.
- Chiến lược và chiến thuật đúng đắn:

+ Quân và dân ta đã áp dụng chiến lược du kích chiến tranh, kết hợp với chiến tranh chính quy.
+ Ta đã sáng tạo nhiều cách đánh, đánh địch trong thế yếu, buộc địch phải sa lầy, thất bại.
- Hệ thống chính trị vững mạnh:

+ Mặt trận Việt Minh và các tổ chức quần chúng đã phát huy vai trò, động viên toàn dân tham gia kháng chiến.
+ Chính quyền cách mạng được củng cố, ngày càng phát huy hiệu quả.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954):
(*) Về mặt quân sự:

- Chiến thắng Điện Biên Phủ: Chiến thắng này đã đập tan âm mưu "đánh nhanh, thắng nhanh" của thực dân Pháp, buộc Pháp phải ký Hiệp định Giơ-ne-vơ, chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam.
- Giải phóng hoàn toàn miền Bắc: Miền Bắc trở thành hậu phương vững chắc cho cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
- Góp phần giải phóng các nước Đông Dương: Chiến thắng của Việt Nam đã cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc ở Lào và Campuchia.
(*) Về mặt chính trị:

- Khẳng định độc lập, chủ quyền của Việt Nam: Chiến thắng này đã khẳng định độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam trên trường quốc tế.
- Nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế: Việt Nam trở thành một trong những lá cờ đầu của phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.
- Cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới: Chiến thắng của Việt Nam đã cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa.

(*) Về mặt xã hội:

- Nâng cao tinh thần yêu nước, đoàn kết của nhân dân: Chiến thắng này đã khơi dậy lòng tự hào dân tộc và tinh thần đoàn kết của nhân dân Việt Nam.
- Góp phần xây dựng nền văn hóa mới: Nền văn hóa mới của Việt Nam được xây dựng trên cơ sở tinh hoa văn hóa dân tộc và những giá trị tiên tiến của thế giới.
=> Có thể nói, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954) là một cuộc chiến tranh vĩ đại, trong đó nhân dân Việt Nam đã chiến thắng vẻ vang, buộc thực dân Pháp phải ký Hiệp định Giơ-ne-vơ, chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Giai đoạn	Thắng lợi quân sự tiêu biểu
1946- 1950	- Cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc vĩ tuyến 16: Bước đầu làm phá sản kế hoạch “đánh nhanh, thắng nhanh” của thực dân Pháp, tạo điều kiện cho các cơ quan của Đảng, Chính phủ và lực lượng chủ lực rút lên chiến khu xây dựng căn cứ kháng chiến thực hiện kháng chiến lâu dài. - Chiến dịch Việt Bắc thu – đông năm 1947:làm phá sản hoàn toàn kế hoạch “đánh nhanh, thắng nhanh” của thực dân Pháp, bảo vệ vững chắc căn cứ địa Việt Bắc. - Chiến dịch Biên giới thu- đông năm 1950:   quân đội Việt Nam đã giải phóng một vùng rộng lớn dọc biên giới Việt- Trung, chọc thủng hành lang Đông- Tây, làm phá sản kế hoạch Rơve của thực dân Pháp. Từ đây, quân đội Việt Nam giành được thế chủ động chiến lược trên chiến trường chính Bắc Bộ.
1951- 1953	Quân đội Việt Nam liên tiếp mở những chiến dịch tiến công, tiếp tục giữ vững quyền chủ động trên chiến trường như: chiến dịch Hoà Bình, chiến dịch Tây Bắc, chiến dịch Thượng Lào, ...
1953- 1954	- Thắng lợi của chiến dịch Điện Biên Phủ (1954): Đã đập tan hoàn toàn kế hoạch Na-va, giáng đòn quyết định vào ý chí xâm lược của Pháp. Làm xoay chuyển cục diện chiến tranh, tạo cơ sở cho việc đàm phán và ký Hiệp định Giơ-ne-vơ về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Đông Dương  lại hoà bình ở Đông Dương năm 1954.

(Trả lời bởi datcoder)