Bài 44. Sinh sản ở người

Hướng dẫn giải

- Phân biệt thụ tinh và thụ thai:

Tiêu chí	Thụ tinh	Thụ thai
Khái niệm	Thụ tinh là quá trình tinh trùng kết hợp với trứng tạo thành hợp tử.	Thụ thai là quá trình phôi bám vào niêm mạc tử cung, làm tổ và phát triển thành thai.
Vị trí diễn ra	Trong ống dẫn trứng (thường là ở khoảng 1/3 phía ngoài của ống dẫn trứng).	Trong tử cung.
Điều kiện	Trứng phải gặp được tinh trùng. Tinh trùng phải chui được vào bên trong trứng.	Phôi phải bám và làm tổ được ở lớp niêm mạc tử cung.

- Nếu quá trình thụ tinh không xảy ra, thể vàng sẽ bị thoái hóa dần làm cho lớp niêm mạc tử cung bong ra từng mảng, thoát ra ngoài cùng với máu và dịch nhầy gây nên hiện tượng kinh nguyệt.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Bộ phận	Chức năng
Ống dẫn nước tiểu	Nằm riêng biệt với âm đạo, bài xuất nước tiểu ra ngoài.
Tuyến tiền đình	Tiết dịch nhờn để bôi trơn âm đạo.
Ống dẫn trứng	Vừa có chức năng dẫn trứng, vừa là nơi diễn ra quá trình thụ tinh.
Tử cung	Là nơi diễn ra quá trình thụ thai và nuôi dưỡng thai. Đẩy thai ra ngoài ở cuối thai kì.
Phễu dẫn trứng	Đón nhận và đưa trứng vào ống dẫn trứng.
Âm đạo	Là đường dẫn tinh dịch vào tử cung và là đường ra của trẻ trong quá trình sinh nở.
Buồng trứng	Sản xuất ra trứng, đồng thời tiết ra hormone sinh dục nữ (estrogen và progesterone).

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Một số bệnh lây truyền qua đường sinh dục: Bệnh herpes sinh dục, sùi mào gà, u nhú sinh dục, viêm âm đạo, bệnh chlamydia, mụn rộp sinh dục,…

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

- Những điều kiện cần cho sự thụ tinh: Trứng phải gặp được tinh trùng ở thời điểm nhất định. Tinh trùng phải chui được vào bên trong trứng.

- Những điều kiện cần cho sự thụ thai: Hợp tử phải bám và làm tổ được ở lớp niêm mạc tử cung.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Trứng rụng vào khoảng giai đoạn giữa của chu kì kinh nguyệt (thường diễn ra vào ngày thứ 14 của chu kì kinh nguyệt).

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

- Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường: 

+ Vệ sinh thân thể: Tắm rửa hàng ngày, đặc biệt là vùng kín; thay quần áo lót sạch sẽ, thoáng mát; sử dụng dung dịch vệ sinh phù hợp.

+ Vệ sinh môi trường: Giữ gìn nhà cửa, phòng ở sạch sẽ; tránh tiếp xúc với môi trường ô nhiễm; xử lý rác thải đúng cách.

- Có lối sống lành mạnh, hình thành các thói quen tốt: Ăn uống đủ chất, cân bằng các nhóm dinh dưỡng; hạn chế đồ ăn nhanh, đồ uống có ga, chất kích thích; tập thể dục thường xuyên, phù hợp với sức khỏe.

- Bảo vệ cơ quan sinh dục trong sinh hoạt và lao động: Sử dụng biện pháp bảo vệ khi quan hệ tình dục, tránh mặc quần áo quá chật, sử dụng đồ bảo hộ khi lao động.

- Chủ động tìm hiểu kiến thức về sức khỏe sinh sản: Tìm hiểu thông tin từ các nguồn uy tín, trao đổi với người lớn tin cậy,...

- Tăng cường công tác giáo dục, tuyên truyền: Tổ chức các hoạt động giáo dục sức khỏe sinh sản, nâng cao nhận thức của cộng đồng.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Nếu sử dụng thuốc tránh thai thì có thể xảy ra hiện tượng kinh nguyệt không đều, giảm lượng máu trong chu kì hoặc không có kinh nguyệt. Vì thuốc tránh thai có tác dụng ngăn cản quá trình chín và rụng trứng, khi trứng không rụng thì sẽ không có sự biến đổi nồng độ các hormone theo chu kì dẫn đến không có kinh nguyệt xảy ra. Ngoài ra, sử dụng thuốc tránh thai lâu dài làm thay đổi lượng hormone trong cơ thể, làm dày chất nhầy cổ tử cung hoặc làm mỏng niêm mạc tử cung, dẫn đến thay đổi chu kì hoặc giảm thiểu lượng máu trong chu kì kinh nguyệt.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Tên bệnh	Tác nhân gây bệnh	Con đường truyền bệnh	Cách phòng bệnh
Lậu	Lậu cầu khuẩn, khu trú trong tế bào niêm mạc của đường sinh dục.	Qua quan hệ tình dục, truyền từ mẹ sang con.	Chủ động tìm hiểu về bệnh qua nguồn kiến thức tin cậy; sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục; có lối sống tình dục lành mạnh, sống chung thủy một vợ, một chồng; khi người mẹ bị bệnh cần đến các cơ sở y tế để được thăm khám điều trị tránh lây sang con; khám sức khỏe định kì;…
Giang mai	Xoắn khuẩn giang mai, sống ở nơi có nhiệt độ thấp, độ ẩm cao.	Qua quan hệ tình dục là chủ yếu, qua truyền máu, các vết xây xát, từ mẹ sang con.	Có lối sống tình dục lành mạnh, sống chung thủy một vợ, một chồng; không dùng chung đồ dùng cá nhân với người khác; khi người mẹ bị bệnh cần đến các cơ sở y tế để được thăm khám điều trị tránh lây sang con; khám sức khỏe định kì;…
HIV/AIDS	Virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV), có trong tinh dịch, dịch nhầy âm đạo,…	Qua quan hệ tình dục, qua đường máu, truyền từ mẹ sang con.	Có lối sống lành mạnh; không dùng chung bơm kim tiêm; quan hệ tình dục an toàn; phụ nữ bị bệnh không nên mang thai hoặc khi người mẹ bị bệnh cần đến các cơ sở y tế để được thăm khám điều trị tránh lây sang con;…
Viêm gan B	Virus viêm gan B, tồn tại trong máu và dịch tiết của người bệnh.	Qua quan hệ tình dục, qua đường máu, truyền từ mẹ sang con.	Tiêm vaccine phòng viêm gan B; quan hệ tình dục an toàn; không dùng chung đồ cá nhân với người khác; người mẹ bị bệnh cần đến các cơ sở y tế để được thăm khám điều trị tránh lây sang con; khám sức khỏe định kì;…

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Bảo vệ sức khỏe sinh sản vị thành niên có ý nghĩa quan trọng trong việc đảm bảo việc duy trì nòi giống, sức khỏe tâm sinh lí và sự phát triển nhân cách ở tuổi vị thành niên, giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Sự thay đổi của niêm mạc tử cung trong các giai đoạn của chu kì kinh nguyệt:

- Ở giai đoạn bắt đầu chu kì kinh nguyệt (khoảng ngày 1 đến ngày 6 của chu kì), lớp niêm mạc tử cung bị bong ra → lớp niêm mạc tử cung mỏng dần.

- Ở giai đoạn tiếp theo (khoảng ngày 6 đến ngày 28 của chu kì), lớp niêm mạc của tử cung dần dày, xốp và phát triển nhiều mạch máu dần lên → lớp niêm mạc tử cung dày nhất vào gần cuối của chu kì.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)