Bài 15: Chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp

Hướng dẫn giải

1. Chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp Việt Nam:

a. Theo ngành:

- Tăng tỉ trọng:
+ Công nghiệp chế biến:
+ Chế biến thực phẩm: Thủy sản, nông sản, thực phẩm.
+ Dệt may: May mặc, da giày.
+ Chế biến gỗ: Gỗ xuất khẩu, đồ mộc.
- Công nghiệp sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước:
+ Điện: Nhà máy điện Phú Lợi, Phong Điền.
+ Nước: Nhà máy nước Sông Hương, Huế.
- Giảm tỉ trọng: Công nghiệp khai thác:
+ Khoáng sản: Đá vôi, cát, sỏi.
b. Theo thành phần kinh tế:

Tăng tỉ trọng:
- Khu vực ngoài nhà nước:
+ Doanh nghiệp tư nhân: Phát triển mạnh mẽ trong các lĩnh vực dịch vụ, du lịch, thương mại.
+ Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài: Tập trung vào các ngành công nghiệp chế biến, điện tử.
Giảm tỉ trọng:
- Khu vực nhà nước:
+ Doanh nghiệp nhà nước: Cổ phần hóa, tư nhân hóa.
c. Theo lãnh thổ:

- Hình thành các vùng công nghiệp tập trung:
+ Vùng trọng điểm phía Nam: TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai,...
+ Vùng trọng điểm miền Trung: Đà Nẵng, Quảng Nam, Hà Tĩnh,...
+ Vùng trọng điểm phía Bắc: Hà Nội, Hải Phòng, Hưng Yên,...
- Phát triển công nghiệp ở các địa phương:
+ Phân bố công nghiệp hợp lý hơn giữa các vùng, khu vực.
+ Giảm bớt sự chênh lệch phát triển giữa các vùng.
2. Nguyên nhân:

a. Theo ngành:

- Nhu cầu thị trường:
+ Nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu tăng cao.
+ Nhu cầu về điện, nước, dịch vụ du lịch tăng cao.
- Chính sách của Nhà nước:
+ Hỗ trợ phát triển các ngành công nghiệp chế biến, công nghiệp sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước.
+ Hạn chế khai thác tài nguyên thiên nhiên.
b. Theo thành phần kinh tế:

- Cải cách kinh tế:
+ Nhà nước rút khỏi những lĩnh vực không hiệu quả.
+ Thu hút đầu tư tư nhân trong và ngoài nước.
c. Theo lãnh thổ:

- Thu hút đầu tư:
+ Vùng trọng điểm có nhiều ưu đãi về đầu tư.
+ Hạ tầng giao thông, kỹ thuật phát triển.
- Chính sách của Nhà nước:
+ Hỗ trợ phát triển công nghiệp ở các địa phương.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp nước ta:
1. Biểu hiện:

- Tỉ trọng ngành công nghiệp chế biến tăng:
+ Năm 1990: 34,2%
+ Năm 2000: 48,3%
+ Năm 2010: 56,2%
+ Năm 2020: 61,8%
- Tỉ trọng ngành công nghiệp khai thác giảm:
+ Năm 1990: 22,1%
+ Năm 2000: 18,7%
+ Năm 2010: 14,3%
+ Năm 2020: 11,9%
- Tỉ trọng ngành sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước tương đối ổn định: Dao động từ 13-14%
2. Giải thích:

- Công nghiệp chế biến tăng:
+ Nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu tăng cao.
+ Thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước.
+ Nâng cao trình độ khoa học công nghệ.
- Công nghiệp khai thác giảm:
+ Tài nguyên khoáng sản dần cạn kiệt.
+ Ảnh hưởng của môi trường.
+ Chuyển sang khai thác theo hướng bền vững.
- Ngành sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước:
+ Nhu cầu sử dụng điện, khí đốt, nước tăng cao.
+ Đầu tư phát triển các nhà máy điện, khí đốt, nước.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Chuyển dịch cơ cấu công nghiệp theo thành phần kinh tế:
1. Biểu hiện:

- Tỉ trọng khu vực nhà nước giảm:
+ Năm 1990: 42,4%
+ Năm 2000: 27,8%
+ Năm 2010: 16,2%
+ Năm 2020: 10,7%
- Tỉ trọng khu vực ngoài nhà nước tăng:
+ Năm 1990: 35,2%
+ Năm 2000: 46,6%
+ Năm 2010: 58,2%
+ Năm 2020: 68,3%
- Tỉ trọng khu vực có vốn đầu tư nước ngoài tăng:
+ Năm 1990: 22,4%
+ Năm 2000: 25,6%
+ Năm 2010: 25,6%
+ Năm 2020: 21,0%
2. Giải thích:

- Khu vực nhà nước giảm:
+Cải cách kinh tế, Nhà nước rút khỏi những lĩnh vực không hiệu quả.
+ Doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa, tư nhân hóa.
- Khu vực ngoài nhà nước tăng:
+ Thu hút đầu tư tư nhân trong nước.
+ Doanh nghiệp tư nhân phát triển mạnh mẽ.
- Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài tăng:
+ Thu hút vốn đầu tư nước ngoài.
+ Nhiều doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào Việt Nam.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Chuyển dịch cơ cấu công nghiệp theo lãnh thổ:
1. Biểu hiện:

- Hình thành các vùng công nghiệp tập trung:
+ Vùng trọng điểm phía Nam: TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai,...
+Vùng trọng điểm miền Trung: Đà Nẵng, Quảng Nam, Hà Tĩnh,...
+ Vùng trọng điểm phía Bắc: Hà Nội, Hải Phòng, Hưng Yên,...
- Phát triển công nghiệp ở các địa phương:
+ Phân bố công nghiệp hợp lý hơn giữa các vùng, khu vực.
+ Giảm bớt sự chênh lệch phát triển giữa các vùng.
2. Giải thích:

- Hình thành các vùng công nghiệp tập trung:
+ Thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước.
+ Có hạ tầng giao thông, kỹ thuật tốt.
+ Nguồn lao động dồi dào.
- Phát triển công nghiệp ở các địa phương:
+ Chính sách ưu đãi của Nhà nước.
+ Nâng cao năng lực của các địa phương.
+ Thị trường tiêu thụ rộng lớn.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

- Theo ngành:

+ Tăng tỉ trọng ngành công nghiệp chế biến.
+Giảm tỉ trọng ngành công nghiệp khai thác.
+ Phát triển ngành công nghiệp sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước.
- Theo thành phần kinh tế:

+ Tăng tỉ trọng khu vực ngoài nhà nước, bao gồm khu vực tư nhân và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài.
+ Giảm tỉ trọng khu vực nhà nước.
- Theo lãnh thổ:

+ Phát triển các vùng công nghiệp tập trung.
+ Hỗ trợ phát triển công nghiệp ở các địa phương.
+ Phân bố công nghiệp hợp lý giữa các vùng, khu vực.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)

Hướng dẫn giải

Chuyển dịch cơ cấu công nghiệp ở Thừa Thiên Huế:
(*) Theo ngành:

Tăng tỉ trọng
- Công nghiệp chế biến:
+ Chế biến thực phẩm: Thủy sản, nông sản, thực phẩm.
+ Dệt may: May mặc, da giày.
+ Chế biến gỗ: Gỗ xuất khẩu, đồ mộc.
- Công nghiệp sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước:
+ Điện: Nhà máy điện Phú Lợi, Phong Điền.
+ Nước: Nhà máy nước Sông Hương, Huế.
Giảm tỉ trọng:
- Công nghiệp khai thác:  Khoáng sản: Đá vôi, cát, sỏi.
Nguyên nhân:

- Chuyển dịch cơ cấu kinh tế:
+ Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
+ Thu hút đầu tư trong và ngoài nước.
- Nhu cầu thị trường:
+ Nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu tăng cao.
+ Nhu cầu về điện, nước, dịch vụ du lịch tăng cao.

(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)