Tham khảo:
Nhân cách con người được hình thành từ hai mặt chủ yếu: trí tuệ và tâm hồn. Nhưng làm thế nào bồi dưỡng trí tuệ và nâng cao tâm hồn để hoàn thiện nhân cách? Vích-to Huy-gô đã chỉ ra cho chúng ta con đường phát triển của chúng: “Trí tuệ giàu lên nhờ cái nó nhận được. Con tim giàu luôn nhờ cái nó cho đi”.
Trí tuệ con người chính là khối lượng kiến thức mà con người thu nhận được từ thế giới khách quan, từ kho tri thức của nhân loại. Cho nên “trí tuệ giàu lên nhờ cái nó nhận được”: con người càng thu nhận, tích lũy được nhiều kiến thức thì trí tuệ càng giàu, sự hiểu biết càng sâu rộng. Một sinh viên đại học chắc chắn kiến thức phải “giàu” hơn một học sinh tiểu học, một người già nhất định trí tuệ phải phong phú hơn một em bé. Con đường làm giàu trí tuệ chỉ có thể là con đường nhận vào trí óc mình kho tri thức của nhân loại - đó là học tập, học tập suốt đời như Lê-nin nói: “Học, học nữa, học mãi”, trong đó “lấy tự học làm cốt” (Hồ Chí Minh). Dĩ nhiên, không chỉ học tập ở trường, ở thầy, ở bạn, mà còn học tập nhân dân, học tập trong sách và trong cuộc sống: nguồn tri thức để nhận vào thật phong phú và mở rộng trước mắt mọi người - chỉ cần ta quyết tâm và biết cách học tập.
Ngược lại với cơ chế nhận vào của trí tuệ là cơ chế cho đi của trái tim: “Con tim giàu lên nhờ cái nó cho đi”. Vì sao vậy? “Cho đi” ở đây là chia sẻ tình cảm của mình đối với người khác, là yêu thương, quan tâm đến đồng loại. Trái tim biết “cho đi” là một trái tim nhân ái, vị tha, và “cho đi” càng nhiều thì yôu thương càng lớn, con tim càng giàu. Trong cuộc sống của dân tộc ta hiện nay không hiếm những con tim “giàu lốn” như thế. Chàng trai Nguyễn Hữu Ân vừa đi làm, vừa học đại học, lại vừa nuôi cả hai người mẹ ruột và mẹ nuôi bị bệnh hiểm nghèo; cô sinh viên Nguyễn Hoàng Oanh vừa học vừa lao động kiếm sống, lại tự nguyện nhận nuôi dạy ba em nhỏ bị khiếm thị; em Đỗ Nhật Nam 6 tuổi, học lớp 1, trường Tiểu học Lê Quý Đôn, Hà Nội đã có sáng kiến vận động các bạn quyên góp tiền ủng hộ các bạn học sinh có người thân bị nạn trong vụ gãy nhịp dẫn cầu cần Thơ được 3 triệu đồng,... Và còn biết bao tấm lòng vàng, những nghĩa cử cao đẹp, những Mạnh Thường Quân khác... Tất cả họ đều biết “cho đi” để làm cho trái tim “giàu lên”. Và nếu trái tim mọi con người đều giàu lên như thế thì cuộc đời sẽ thân ái, tốt đẹp, đáng sông biết bao! Phải chăng đó chính là cái ý vị triết lí - cũng là bức thông điệp hàm ẩn mà nhà văn muôn nhắn nhủ với chúng ta trong câu nói?
Ở đây, nhắc đến vế thứ nhất “Trí tuệ giàu lên nhờ cái nó nhận được” chính là để nhấn mạnh vào vế thứ hai “Con tim giàu lên nhờ cái nó cho đi”. Trong một xã hội còn nghèo đói, bất công, còn những con người và những cảnh đời bất hạnh thì điều quan tâm của Vích-to Huy-gô là những trái tim biết cho di để cưu mang giúp đỡ người khác, để làm ấm lòng đồng loại. Một sự cho đi như thế không bao giờ là một sự mất đi mà chính là một sự được lại, một sự được lại lớn lao và có ý nghĩa, bởi không chỉ được ở người ta chia sẻ mà còn ở chính ta nữa: trái tim ta sẽ giàu lôn nhờ sự cho đi đó. Muốn vậy, phải biết đồng cảm và yêu thương mọi người, không thờ ơ lạnh nhạt trước cuộc sống cộng đồng, đặc biệt đồi với những người còn nghèo khổ, những người tàn tật, những nạn nhân chất độc da cam,... Hãy mở rộng vòng tay nhân ái để đón những trẻ em lang thang, cơ nhờ, những con người không nơi nương tựa, hãy sông chung với HIV/AIDS,... cùng chung tay xây dựng tổ ấm cho những người bất hạnh. Hãy chống bệnh vô cảm và luôn nhớ rằng: “Trong thế giới này, chúng ta xót xa không chỉ vì lời nói và hành động của nhừng kẻ xấu, mà còn cả vì sự im lặng đáng sợ của những người tốt.” (Lu-thơ Kinh).
Vì thế, thông điệp trong câu nói của Vích-to Huy-gô cách đây hơn một thế kỉ cũng là tâm nguyện và hành động của chúng ta trong những ngày hôm nay. “Trí tuộ giàu lên nhờ cái nó nhận được. Con tim giàu lên nhờ cái nó cho đi” - có phải đó cũng chính là điều mà mỗi chúng ta đang phấn đấu vươn tới để thành những con người vừa giàu trí tuệ vừa giàu lòng nhân ái trong thế kỉ XXI này?
*Giải thích vấn đề:
- Nói đến trí tuệ là nói đến khả năng nhận thức của một con người. Cách nói "trí tuệ giàu" là cách nói ẩn dụ, nhằm biểu đạt ý nghĩa rằng khả năng nhận thức của con người đạt đến trình độ cao
- "Cái nó nhận được"-tức là kiến thức mà con người đã lĩnh hội trong quá trình sống.
- “ Trái tim giàu”: là tình cảm, lòng yêu thương con người, là sự đồng cảm sẻ chia luôn đầy ắp,chan chứa. “Cái nó cho đi” là tình yêu thương, sự quan tâm, sự cảm thông với người khác.
*Phân tích chứng minh bình luận
Trước tiên cần khẳng định câu nói trên hoàn toàn đúng.
+ Trí tuệ con người không phải tự dưng mà có mà phải trải qua quá trình tích lũy, rèn luyện, trau dồi..
+ Trong thực tế, khả năng nhận thức của một con người tùy thuộc vào lượng kiến thức mà họ lĩnh hội được.
+ Muốn trí tuệ giàu lên- hay nói cách khác muốn có khả năng nhận thức ngày càng đạt trình độ cao, con người phải không ngừng học tập, lĩnh hội kiến thức.
+ Hơn nữa con người có thể nhận thức tốt hay không tốt vấn đề nào đó thì nó lại phụ thuộc vào "cái nó nhận được"-tức là kiến thức mà con người đã lĩnh hội trong quá trình sống.
+ "Trái tim giàu lên là nhờ nó cho đi ". Đây đúng là cách nói sâu sắc.
Con tim giàu lên hay chính là nói đến tâm hồn trong sáng, thanh cao ( gọi chung là tâm hồn cao đẹp).
+ Tâm hồn cao đẹp là tâm hồn giàu cảm xúc,biết yêu thương, biết cảm thông. Đó là những tấm lòng biết quan tâm đến người khác. Cái cho đi là tình yêu thương, sự quan tâm, sự cảm thông. Bởi chỉ có chia sẻ tình yêu thương đến mọi người thì ta mới nhận lại được sự yêu thương và tâm hồn mới trở nên cao đẹp- thanh cao, trong sáng...
(Lấy ví dụ trong thực tế cuộc sống để chứng minh)
*Bài học nhận thức và hành động:
- Nhận thức sâu sắc vấn đề: Câu nói trên vừa sâu sắc vừa mang ý nghĩa triết lí
- Ra sức học tập tích luỹ kiến thức…làm cho trí tuệ ngày càng giàu lên,trau dồi phẩm chất đạo đức- biết quan tâm sẻ chia với mọi người bằng những việc làm thiết thực… để có một trái tim giàu, một tâm hồn trong sáng cao đẹp.
