Sơn Tinh Thủy Tinh :
* Các nhân vật này được miêu tả bằng những chi tiết nghệ thuật tưởng tượng, kì ảo:
Sơn Tinh: vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cồn bãi; vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đồi.
- Thủy Tinh: Gọi gió, gió đến; hô mưa, mưa về.
* Trong cuộc giao tranh:
- Thủy Tinh hô mưa, gọi gió làm thành giông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh
- Sơn Tinh: dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi, dựng thành lũy đất, ngăn chặn dòng nước lũ. Nước sông dâng lên bao nhiêu, đồi núi dâng lên bấy nhiêu...
Ý nghĩa :
khẳng định công lao xây dựng nước của các vua Hùnggiải thích hiện tượng mưa bão hằng năm
thể hiện lòng yêu dân tộc ,yêu chuộng hòa bình ,đoàn kết.
Bánh chưng bánh giầy :
Chi tiết :
Một đêm, chàng nằm mộng thấy thần đến bảo :
- Trong trời đất không gì quý bằng hạt gạo. Chỉ có gạo mới nuôi sống con người và ăn không bao giờ chán
Ý nghĩa :
- Truyện giải thích nguồn gốc hai loại bánh cổ truyền của dân tộc: Bánh chưng bánh giầy.
- Truyện đề cao lao động, đề cao nghề nông.
- Giải thích phong tục làm bánh, chưng bánh giầy thờ cúng tổ tiên ngày Tết.
Sự tích Hồ Gươm :
Chi tiết :
+Đức Long Quân cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm thần
+Sức mạnh của gươm thần.
+Sau khi hòa bình, Long Vương cho đòi gươm.
Truyện có những ý nghĩa sau:
-Ca ngợi tính nhân dân, toàn dân và chính nghĩa của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
-Đề cao, suy tôn Lê Lợi và nhà Lê.
-Giải thích nguồn gốc tên gọi hồ Hoàn Kiếm (trả gươm)