Tháng 12 - 1898, trong cuộc gặp với Tổng thống Mỹ G. Bút-sơ tại đảo Man-ta, Tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô M. Goóc-ba-chốp đã phát biểu: "Chúng tôi đều nhận thấy rằng thế giới đã chấm dứt kỉ nguyên của Chiến tranh lạnh và bước vào một kỉ nguyên mới".
Vậy xu thế phát triển chính của thế giới sau Chiến tranh lạnh diễn ra như thế nào? Đa cực là gì và xu thế đa cực trong quan hệ quốc tế sau Chiến tranh lạnh thể hiện ra sao?
(*) Xu thế phát triển chính của thế giới sau Chiến tranh Lạnh:
- Hòa bình và ổn định
- Toàn cầu hóa
- Đa cực
- Phát triển kinh tế
(*) Đa cực là xu hướng phát triển của thế giới sau Chiến tranh Lạnh, trong đó không còn một quốc gia hay một nhóm quốc gia nào có thể chi phối toàn bộ thế giới, mà thay vào đó là sự xuất hiện của nhiều trung tâm quyền lực mới. Nó được thể hiện:
- Sự gia tăng ảnh hưởng của các cường quốc mới:
+ Mỹ vẫn là quốc gia hùng mạnh nhất, nhưng ảnh hưởng của Mỹ bị suy giảm so với trước đây.
+ EU, Nhật Bản, Trung Quốc vươn lên thành những cường quốc kinh tế và chính trị.
- Sự hình thành các tổ chức khu vực:
+ EU, ASEAN, NAFTA, v.v.
+ Các tổ chức khu vực đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề khu vực và quốc tế.
- Sự thay đổi trong vai trò của Liên hợp quốc:
+ Liên hợp quốc được tăng cường vai trò trong việc duy trì hòa bình và ổn định thế giới.
+ Tuy nhiên, Liên hợp quốc cũng gặp nhiều khó khăn trong việc giải quyết các xung đột quốc tế.