Văn bản Lão Hạc của Nam Cao chính là văn bản đại diện cho các tác phẩm thể hiện rõ nhất về số phận của người nông dân trong xã hội cũ. Lão hạc chính là tầng lớp nông dân đó, chịu nhiều áp bức của xã hội dẫn đến lâm vào cảnh cùng cực, phải lấy cái chết ra để giữ lại sự trong sạch cuối cùng của mình. Cái chết của ông cũng hết sức đau đớn, nó làm cho mọi càng thêm thương cảm về số phận đó hơn. Binh Tư lại đại diện cho tầng lớp người bị xã hội xô đẩy mà tha hóa biến chất, vì tiền mà làm tất cả. Ông giáo đại diện cho tầng lớp tri thức. Tuy là có học thức, nhưng cuộc sống cũng rất chật vật chẳng khác gi Lão Hạc. Số phận của những người nông dân thời kì này quá đáng thương và cùng cực. Luôn mong muốn được giải thoát bản thân để có cuộc sống được tốt hơn
Hôm nay là ngày đẹp trời, tôi đang đi trên đường qua nhà ông Giáo để ngồi chơi. Qua tới nơi đã thấy Lão Hạc với vẻ mặt buồn rầu đang ngồi nói chuyện với Ông giáo về con chó Vàng.
Ba chúng tôi thân nhau lắm. Nên tôi rất hiểu tình cảnh gia đình lão. Vợ mất sớm, con trai bỏ đi làm đồn điền cao su sáu năm chưa về thăm. Trước khi đi
Con để cho lão một con chó Vàng và ba đòng bạc. Nên lão thương con chó như con trai của mình, có cái gì cũng cho nó ăn gọi với cái tên thân mật là cậu Vàng .
Lão im lặng một lúc, dáng vẻ, co ro, buồn hiu hắc. đoi vai rung rung… Sau đó lão mới từ từ ngước lên nói với chúng tôi :
- Cậu Vàng đi đời rồi hai anh ạ !
Tôi ngạc nhiên khi nghe lão nói. Việc bán cậu Vàng đi tôi có biết . Nhưng
Năm lần, bảy lượt lão có bán đâu, tôi tưởng lão đùa ai ngờ là thật . Mà lão chỉ có con chó Vàng làm bạn thôi, bán rồi lão sẽ sống với ai đây? Ông giáo sửng sốt , hỏi lại:
- Cụ bán rồi?
- Bán rồi .
Lão trả lời với giọng bườn rầu, khó tả. Lão làm ra vui lắm nhưng tôi biết trong lòng tâm can,lão buồn lắm hai khéo mắt đỏ reo mọng lên
Lão kể như sỉ vả mình. Lão nói : “ Khốn nạn…hai anh ơi ! ... nó có biết gì đâu”.Một câu chửi thề, một lời tự trách, con chó được Lão Hạc tưởng tượng, trong ánh mắt của cậu Vàng luc đó bị trói chặt cả bốn chân là một lời trách móc nặng nề. “ A, Lão già tể lắm! Tôi ăn ở với Lão như thế mà lão đối xử với tôi như vậy à .” Tôi cứ nghỉ : Lão nuôi con Vàng rồi sẽ làm thịt hoặc bán lấy tiền.Nhưng
Bây giờ thì tôi thấy con chó Vàng đó là cả đời sống tinh thần của lão.
Lúc trước nghe ông Giáo nói phải bán năm cuốn sách quý đi , tôi cũng thấy tiếc cho ông Giáo. Vậy mà giờ đây tôi còn tiếc cậu Vàng của Lão Hạc hơn nữa. Có lẽ ông Giáo cũng hiểu được điều đó nên ông cũng an ủi Lão Hạc cho đỡ buồn Nhưng hình như sự việc đau buồn ấy vẫn không phai mờ trong tâm trí của Lão Hạc nên lão nói với dáng vẻ đắng cay :
“ Thôi thì kiếp chó là kiếp khổ nay ta hóa kiếp cho cậu Vàng để đầu thai thành kiếp khác sướng hơn .” Ông giáo mời lão và tôi ngồi ăn khoai và uống nước chè, lão buồn lắm và nói để khi khác .
Sau đó chào chúng tôi ra về .Tôi nhìn theo dáng vẻ xiêu vẹo của lão nông dân lên một niềm thương cảm khó nói thành lời .Chắc trên đời này chẳng có người nào phải cực khổ hơn lão Hạc .
Lão ra về tôi cũng chào ông Giáo và đi về. Trên đường trở về tâm trạng buồn khó tả. Tôi thấy tình yêu của lão Hạc với cậu Vàng giàn cho con vật là sâu đậm.
Cậu Vàng là kỉ niệm là nơi duy nhất để lão hàng ngày tâm sự. Nói chuyện với cậu Vàng lão có cảm giác như gần con trai yêu quý. Chính điều này khiến tôi hiểu được tại sao Lão hạc lại dằn vặt đau đớn đến vậy khi bán con chó đi . Truyện bán con chó Vàng nhưng nhìn sâu tôi càng hiểu Lão Hạc là người nông dân nghèo bị đẩy vào bước đường cùng. Nhưng phảm chất vô cung tốt đẹp.Một con người luôn sống vị tha và yêu thương hết mực.
