Nguyên nhân :
- Mô hình chủ nghĩa xã hội đã xây dựng có nhiều khuyết tật và thiếu sót : đường lối lãnh đạo mang tính chủ quan, duy ý chí, thực hiện cơ chế tập trung quan liêu cao cấp làm cho sản xuất trì trệ, thiếu dân chủ và công bằng xã hội.
– Không bắt kịp sự phát triển của cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật hiện đại, đưa tới sự trì trệ, khủng hoảng về kinh tế – xã hội.
– Chậm thay đổi trước những biến động lớn cuả tình hình thế giới (Liên Xô bị khủng hoảng từ lâu nhưng mãi đến năm 1985 mới bắt đầu cải tổ và các nhà lãnh đạo Đông Âu cho rằng chủ nghĩa xã hội là ưu việt không có gì sai sót mà sửa chữa). Sau khi sửa chữa lại tiến hành cải tổ mắt nhiều sai lầm trên nhiều mặt, làm cho khủng hoảng càng thêm nặng nề.
– Hoạt động chống phá cuả các thế lực chống chủ nghĩa xã hội trong và ngoài nước liên tục phát triển… có tác động không nhỉ làm cho tình hình càng thêm rối loạn.
Nguyên nhân:
Do Liên Xô xây dựng mô hình chủ nghĩa XH ko phù hợp.
Sự chủ quan, duy ý trí, ko tuân thủ các quy luật khách quan, chậm thích ứng, chậm sửa đổi trước những biến đổi lớn của tình hình thế giới.
Quá trình cải tổ ko phù hợp: cải tổ về chính trị trc là sai lầm sau đó mới cải cách về kinh tế nhưng chưa thực hiện đc.
Do hoạt động chống phad của các thế lực trong và ngoài nước.
Tình trạng tham nhũng, quan liêu dẫn đến sự bất bình giữa nhân dân đối vs các nhà lãnh đạo.
Do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng dầu mỏ(1973) và ko bắt kịp bước phát triển của khoa hoc-kĩ thuật
-> Liên Xô sụp đổ
