Có nhiều nguyên nhân gây ra hiện tượng xói mòn và rửa trôi đất ở nước ta:
- Mất rừng và mở rừng: Việc phá rừng để lấy gỗ và mở rừng để cấy trồng cây trồng lúa, cây cao su, cây điều và các loại cây nông nghiệp khác làm giảm lớp cây bảo vệ đất, gây cho đất dễ bị xói mòn hơn.
- Sao cỏ và canh tác không bảo vệ đất: Việc không thực hiện biện pháp bảo vệ đất như canh tác bậc thang, tạo hàng rào cây che gió, và sử dụng phân bón hữu cơ làm cho đất trở nên dễ bị rửa trôi.
- Xây dựng không kiểm soát: Xây dựng các công trình không kiểm soát như đập, đường kênh, và khu đô thị mà không áp dụng biện pháp kiểm soát xói mòn làm cho nước mưa trôi qua nhanh chóng và cuốn theo đất.
- Biến đổi khí hậu và mưa lớn: Biến đổi khí hậu gây ra mưa lớn và lũ lụt có thể làm cho đất bị rửa trôi nhanh chóng.
Các biện pháp khắc phục xói mòn và rửa trôi đất bao gồm:
- Rừng trồng kỹ thuật: Trồng rừng bảo vệ đất trước mưa và gió, đặc biệt là ở các vùng đất dốc.
- Canh tác bậc thang: Sử dụng biện pháp canh tác bậc thang để giữ đất không bị xói mòn và duy trì sự đa dạng cây trồng.
- Xây dựng hệ thống kiểm soát nước: Xây dựng các công trình như đập, hố chứa nước, và hệ thống kênh để kiểm soát lưu lượng nước mưa và ngăn chặn xói mòn.
- Bảo tồn rừng nguyên sinh: Bảo tồn các khu rừng nguyên sinh và không phá rừng để bảo vệ đất và tài nguyên nước.
-Tạo mạng lưới cây bảo vệ đất: Trồng cây bảo vệ đất như cây rìu, cây tràm, cây bạch đàn, và cây lúa sấy.
- Giáo dục và tạo nhận thức: Tăng cường giáo dục cộng đồng về vấn đề xói mòn đất và cách bảo vệ đất hiệu quả.
