- Hãy nêu những nét chính về phong trào giải phóng dân tộc ở Trung Quốc, Ấn Độ và khu vực Đông Nam Á.
- Dựa vào tư liệu 3.4, hãy cho biết M. Gan-đi (M. Gandhi) đã có hành động gì để chống lại đạo luật hà khắc của thực dân Anh đối với người dân Ấn Độ. Tại sao có thể gọi hành động của ông là "bất bạo động"?
Trung Quốc:
- Phong trào Ngũ tứ bùng nổ, lan rộng, tạo điều kiện cho chủ nghĩa Mác Lênin được truyền bá
- Năm 1921, Đảng Cộng sản Trung Quốc ra đời, xoá bỏ các thế lực quân phiệt cát xứ
- Năm 1927, nội chiến Quốc – Cộng bùng phát
- Năm 1937, Mặt trận dân tộc thống nhất chống Nhật thành lập bởi Đảng Cộng Sản, Quốc dân đảng
Ấn Độ:
- Gan-di lãnh đạo Đảng quốc đại đấu tranh đòi độc lập, tẩy chay hàng hoá của Anh, phát triển kinh tế dân tộc
- Năm 1925, Đảng Cộng sản Ấn Độ thành lập, đánh dấu một bước phát triển mới của phong trào giải phóng dân tộc
- Phong trào đấu tranh chống thực dân Anh tiếp tục phát triển rộng khắp trong những năm 1929 – 1932
- Phong trào bãi công của công nhân tiếp diễn trong suốt những năm 1924 - 1927. Phong trào nông dân chống thuế, chống địa chủ tăng tô tức diễn ra mạnh mẽ vào năm 1927. Đảng Quốc đại, sau một thời gian suy giảm lực lượng, bắt đầu tăng cường hoạt động mở rộng đội ngũ.
Đông Nam Á:
- Nhiều tầng lớp tham gia đấu tranh giành độc lập dân tộc
- Các Đảng Cộng sản lần lượt thành lập: Indonexia (1920), Việt Nam (1930), Mã Lai (1930),…mở ra thời kỳ mới trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc
- Năm 1932, chế độ quân chủ lập hiến thay thế chế độ quân chủ chuyên chế
- Phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc diễn ra sôi nổi. Đặc biệt ở Indonesia, Đảng Cộng sản tích cực lãnh đạo quần chúng đấu tranh đòi hỏi những quyền lợi thiết thân.
Tháng 3/1930, Gandhi khởi xướng cuộc Hành trình muối (Salt March), dẫn đầu đoàn người đi bộ trong 24 ngày để phản đối chính sách độc quyền muối do chính quyền Anh áp đặt. Gandhi cùng 78 môn đệ thân tín tiến hành cuộc đi bộ trên quãng đường dài gần 400 km đến vùng bờ biển để thực hiện một hành động biểu trưng là bốc một nắm muối đem về, thách thức nhà cầm quyền Anh. Sau đó hàng trăm ngàn người Ấn Độ ở nhiều vùng miền theo gương Gandhi cũng ra bờ biển lấy muối về ăn. Trong hành trình đấu tranh bất bạo động, Gandhi nhiều lần bị chính quyền thực dân Anh bắt giam, tù đày. Nhiều lần ông tiến hành tuyệt thực để phản kháng. Sở dĩ được gọi là “bất bạo động” vì hoạt động chống đối lại Anh của ông không sử dụng vũ khí mà sử dụng các thủ đoạn “bất hợp tác”, “bất phục tùng” kết hợp với sử dụng áp lực của quần chúng để gây áp lực, từng bước làm suy yếu, khiến cho thực dân Anh phải xuống thang, trả tự do cho Gandhi.