Tuổi thơ của mỗi người luôn gắn liền với những câu chuyện cổ tích huyền diệu, kỳ thú với những bà tiên xinh đẹp, những vùng đất nhiệm màu, những hoàn cảnh bất hạnh, éo le nhưng luôn giữ cho mình một trái tim nhân hậu, ấm áp. Câu chuyện "Cô bé bán diêm" của nhà văn Adersen được đánh giá là một trong những truyện cổ tích hay nhất mọi thời đại, là hành trang đầu tiên của mọi trẻ em trên thế giới. Trong đó, nổi bật lên là nhân vật cô bé bán diêm với hoàn cảnh đáng thương nhưng có một niềm tin mãnh liệt vào cuộc đời hạnh phúc với những ước mơ hồn nhiên, giản dị.
Câu chuyện kể về một em bé mồ côi mẹ, bà mới mất, em phải sống trong căn gác chật hẹp, tối tăm cùng người bố nghiện rượu suốt ngày chỉ biết đánh đập, chửi mắng. Trong đêm Giáng Sinh, khi nhà nhà quây quần bên mâm cơm đầm ấm thì cô bé phải đi bán diêm, nếu không có tiền sẽ không được về nhà. Quá lạnh lẽo, cô bé đành quẹt diêm lên sưởi ấm, mỗi lần quẹt diêm, cô lại nhìn thấy một cảnh tượng hạnh phúc cô hằng ao ước: lò sưởi bập bùng, bữa ăn thịnh soạn, cây thông sặc sỡ và cuối cùng là người bà hiền hậu em hằng nhớ nhung đã xuất hiện, đưa em bay cùng đến Thiên đàng.
Hoàn cảnh của cô bé bán diêm vô cùng đáng thương. Gia cảnh sa sút, mồ côi mẹ, bà ngoại mất, sống với người bố hay mắng nhiếc, chửi rủa trên căn gác xép tối tăm, chật chội. Trong đêm Giáng Sinh giá lạnh, khi người người nhà nhà sum vầy hạnh phúc chào đón năm mới trong căn nhà ấm áp, cô bé bán diêm "đầu trần, chân đất, bụng đói, dò dẫm trên đường", "cả ngày không bán được bao diêm nào". Đường phố lạnh lẽo đối lập hoàn toàn với khung cảnh ấm áp, mọi nhà đều sáng rực đèn, "cửa sổ mọi nhà sáng rực, ấm áp" đối lập với "ngoài đường phố tối tăm", "góc tường lạnh lẽo giữa hai ngôi nhà". "Trong phố sực nức mùi ngỗng quay" đối lập với cô bé bán diêm cả ngày chẳng có gì lót dạ. "Ngôi nhà xinh đẹp, nơi em từng sống có hàng cây thường xuân bao quanh" đối lập với nơi gác mái gió lùa lạnh lẽo. Hàng loạt hình ảnh đối lập đã làm nổi bật hoàn cảnh tội nghiệp, bất hạnh của cô bé. Một đứa trẻ đáng ra phải được đón Giáng sinh cùng gia đình, được bóc những gói quà xinh xắn và mong đợi món quà từ ông già Noel thì ở đây, cô bé đáng thương chỉ có một mình chống chọi với cái giá rét, cô độc.
Khổ đau, đáng thương là vậy nhưng những khó khăn ấy chẳng thể dập tắt niềm tin của em vào cuộc sống với những ước mơ giản dị, hồn nhiên. Từng lần quẹt diêm sưởi ấm là từng lần em được sống trong ước mơ của mình, rời xa hiện thực tàn khốc. Lần quẹt diêm thứ nhất, em nhìn thấy một lò sưởi bập bùng lửa cháy, ấm sực để em có thể sưởi ấm giữa hoàn cảnh lạnh giá này. Ước mơ quá đỗi bình dị và giản đơn, chỉ mong được ấm áp giữa đêm đông, tưởng như đó là điều hiển nhiên mà đứa trẻ nào cũng được tận hưởng. Que diêm vụt tắt, hiện thực tàn khốc trở lại, chỉ còn em bé nghèo khổ với nỗi lo không có tiền, sợ cha đánh đập, chửi mắng. Lần sưởi ấm thứ hai, trước mắt em hiện ra một bàn ăn thịnh soạn với ngỗng quay vàng ruộm, những bộ dao dĩa sáng bóng, sạch sẽ, thể hiện mong ước được ăn một bữa no nê. Ắt hẳn, khi bà và mẹ còn sống, cô bé đã được đón những đêm Giáng Sinh đúng nghĩa với những món ăn thơm phức được bày biện đẹp mắt trên khăn trải bàn trắng tinh tươm. Thì ra, với một đứa trẻ, một bữa no lại có thể khó khăn đến thế, mãi mãi chỉ là giấc mơ xa vời. Lần thứ ba quẹt diêm, cô bé nhìn thấy hình ảnh cây thông, biểu tượng của Giáng Sinh, của sự sung túc, đủ đầy của một gia đình hạnh phúc. Và cuối cùng, chi tiết gây cho người đọc nhiều xúc cảm và suy tư nhất là khi em bé bán diêm nhìn thấy bà hiện lên khi que diêm bừng cháy. Giữa cái lạnh lẽo, giá buốt ấy, bà là hơi lửa sưởi ấm, là biểu tượng hạnh phúc, là niềm khao khát được yêu thương của em. Em biết rằng khi que diêm tắt đi đồng nghĩa với việc bà sẽ biến mất. Hành động cuống cuồng quẹt hết số diêm còn lại cùng lời khẩn nài bà hãy đưa em đi cùng sao thật thương tâm. Ước mơ của cô bé tội nghiệp đã trở thành hiện thức, giờ đây, em sẽ không bao giờ phải đối mặt với đói rét, khổ sở, không còn đòn roi và những lời mắng nhiếc. Em đã được lên Thiên Đường với bà, với mẹ, với những người yêu thương em, cùng nhau sống ở một nơi không có khổ đau, không ai có thể làm hại đến họ. Niềm tin của cô bé khiến người đọc vừa thương cảm, xót xa, vừa nể phục, quý trọng. Những ước mơ giản dị xuất phát từ tận đáy lòng đứa bé ngây thơ. Trong hoàn cảnh cùng khổ, em cũng không oán trách bố mình mà chỉ dám thầm mơ ước, chỉ dám lén lút quẹt từng que diêm tìm kiếm chút hơi ấm lẻ loi.
Hình tượng cô bé bán diêm được xây dựng bằng giá trị nhân đạo sâu sắc với hoàn cảnh đáng thương nhưng vẫn giữ cho mình một trái tim lương thiện, một suy nghĩ trẻ con hồn nhiên, đáng yêu. Tác giả thể hiện ước mong qua đoạn kết truyện, rằng người sống thiện sẽ sớm gặp điều lành, đồng thời gửi gắm niềm tin yêu, quý trọng với những số phận kém may mắn nhưng sống trong sạch, nhân hậu đến tận cuối đời.