Tuần 23

I. Thế giới trực tuyến: Lợi ích và Tác hại

1. Mục tiêu: Hoạt động này giúp các em có cái nhìn cân bằng và thực tế về Internet. Chúng ta cần nhận diện rõ ràng cả mặt tốt và mặt xấu để có thể tận dụng lợi ích và phòng tránh tác hại.

2. Hướng dẫn thảo luận

Lợi ích của Internet là gì?

- Kết nối: Giúp chúng ta kết nối với bạn bè, người thân ở xa ("Kết nối được với bạn bè từ khắp mọi miền...").

- Học tập: Cung cấp nguồn kiến thức vô tận, giúp tra cứu thông tin, học các kỹ năng mới.

- Giải trí: Xem phim, nghe nhạc, chơi các trò chơi lành mạnh.

Tác hại và nguy cơ khi sử dụng không đúng cách là gì?

- Thời gian: Dễ bị cuốn hút, dẫn đến việc "Không kiểm soát được thời gian sử dụng", ảnh hưởng đến học tập và sức khỏe (mỏi mắt, thiếu ngủ).

- An toàn thông tin: Bị người lạ lừa đảo, đánh cắp thông tin cá nhân.

- Nội dung xấu: Tiếp xúc với những thông tin bạo lực, không phù hợp với lứa tuổi.

 -Xâm hại tinh thần: Bị bắt nạt qua mạng, bị chê bai, miệt thị.

II. Nhận diện các nguy cơ và xây dựng quy tắc an toàn

Để an toàn trên mạng, chúng ta cần học cách nhận diện các tình huống nguy hiểm và xây dựng bộ quy tắc bảo vệ bản thân.

Hoạt động 2 & 3: Tìm hiểu và Thiết kế Quy tắc An toàn

1. Mục tiêu: Hoạt động này giúp các em nhận diện các tình huống rủi ro cụ thể khi tham gia mạng xã hội và xây dựng một bộ quy tắc an toàn cá nhân để chủ động phòng tránh.

2. Phân tích các tình huống rủi ro thường gặp

Hãy cùng nhau thảo luận về các câu hỏi trong sách giáo khoa, đây đều là những tình huống rất phổ biến:

Tình huống 1: Bạn có đồng ý kết bạn với người lạ trên mạng không? Tại sao?

- Lý thuyết: Người lạ trên mạng có thể không phải là người mà họ nói. Họ có thể có ý đồ xấu như lừa đảo hoặc thu thập thông tin cá nhân của em.

- Quy tắc: Tuyệt đối không kết bạn hoặc trò chuyện với người lạ mà em không quen biết ngoài đời thực.

Tình huống 2: Bạn làm thế nào để quản lí thời gian khi tham gia các hoạt động trực tuyến?

- Lý thuyết: Internet được thiết kế để thu hút sự chú ý của chúng ta. Nếu không tự chủ, em sẽ rất dễ bị "nghiện" game hoặc mạng xã hội.

- Quy tắc: Đặt ra thời gian biểu rõ ràng cho việc sử dụng Internet (ví dụ: chỉ dùng 30 phút sau khi hoàn thành bài tập) và tuân thủ nghiêm ngặt. Nhờ bố mẹ đặt chế độ kiểm soát thời gian nếu cần.

Tình huống 3: Bạn có nên chia sẻ thông tin cá nhân (địa chỉ nhà, số điện thoại) lên mạng không?

- Lý thuyết: Thông tin cá nhân là tài sản quý giá. Kẻ xấu có thể lợi dụng thông tin đó để làm hại em hoặc gia đình ngoài đời thực.

- Quy tắc: Không bao giờ đăng tải công khai địa chỉ nhà, số điện thoại, tên trường lớp chi tiết. Cài đặt tài khoản ở chế độ riêng tư.

3. Xây dựng "Quy tắc Vàng" khi lên mạng

Bây giờ, các nhóm hãy cùng nhau thảo luận và thiết kế một tấm áp phích về "Quy tắc ứng xử và đảm bảo an toàn khi giao tiếp trên mạng" của nhóm mình. Quy tắc cần bao gồm:

- Cách quản lý thời gian: Quy định thời gian sử dụng hợp lý.

- Cách bảo vệ thông tin: Không chia sẻ thông tin cá nhân, không chia sẻ mật khẩu.

- Cách ứng xử: Lịch sự, tôn trọng người khác, không tham gia vào các cuộc tranh cãi, nói xấu.

- Cách tự bảo vệ: Không kết bạn với người lạ, báo cáo cho người lớn khi gặp nguy hiểm.

III. Thực hành ứng xử khi gặp tình huống xấu trên mạng

1. Mục tiêu: Hoạt động này giúp các em thực hành các bước xử lý cụ thể khi đối mặt với hai trong số những tình huống nguy hiểm phổ biến nhất: tiếp xúc với người lạ và bị bắt nạt qua mạng.

2. Hướng dẫn xử lí tình huống

- Tình huống 1: Giả sử em nhận được tin nhắn kết bạn của một người không quen biết.

+ Phân tích: Đây là một rủi ro tiềm ẩn. Em không biết người đó là ai, bao nhiêu tuổi, và ý định của họ là gì.

+ Cách xử lí đúng:

   - Không trả lời tin nhắn.

   - Không đồng ý kết bạn.

   - Chặn (Block) người dùng đó nếu họ tiếp tục làm phiền.

   - Báo cho bố mẹ biết về tài khoản lạ đó.

- Tình huống 2: Nếu có người nói những lời không hay về em trên mạng xã hội (Bắt nạt qua mạng).

+ Phân tích: Đây là một hình thức tấn công tinh thần. Phản ứng tức giận hoặc cãi lại thường làm tình hình tệ hơn.

+ Cách xử lí đúng (Nguyên tắc DỪNG LẠI - CHẶN - KỂ LẠI):

   - DỪNG LẠI: Tuyệt đối không trả lời, không tranh cãi với kẻ bắt nạt. Đừng "nuôi" kẻ bắt nạt bằng sự chú ý của mình.

   - CHẶN: Chặn người đó để họ không thể tiếp tục làm phiền em.

   - KỂ LẠI: Chụp lại màn hình làm bằng chứng và ngay lập tức kể cho bố mẹ hoặc thầy cô. Người lớn sẽ có biện pháp can thiệp hiệu quả để bảo vệ em.