Nội dung lý thuyết
Các phiên bản khác1. Anh (chị) hãy tìm một vài ví dụ từ đời sống và của bản thân để chứng tỏ rằng: Trong thực tế, không phải lúc nào con người cũng chỉ phát biểu những ý kiến mà mình đã chuẩn bị kĩ càng, theo những chủ đề định sẵn.
2. Trên cơ sở những ví dụ đã tìm được, anh (chị) hãy trả lời câu hỏi: Vì sao con người lại có nhu cầu phát biểu tự do?
3. Những ví dụ trên đây cho thấy, người phát biểu tự do thường không đủ thời gian để chuẩn bị kĩ cho lời phát biểu. Vậy phải làm thế nào để có thể đạt được thành công? Hãy chọn trong các phương án sau đây những câu trả lời đúng.
a) Không phát biểu những gì mình không hiểu biết và thích thú.
b) Phải bám sát chủ đề, không để bị xa đề hoặc lạc đề.
c) Phải tự rèn luyện để có thể nhanh chóng tìm ý và sắp xếp ý.
d) Nên xây dựng lời phát biểu thành một bài hoàn chỉnh.
e) Chỉ nên tập trung vào những nội dung có khả năng làm cho người nghe cảm thấy mới mẻ và thú vị.
g) Luôn luôn quan sát nét mặt, cử chỉ của người nghe để có sự điều chỉnh kịp thời.
4. Hãy tưởng tượng tình huống sau:
Anh (chị) đang có mặt giữa đông đảo bạn bè. Mọi người đang trao đổi, bàn luận với nhau về những vần đề (hiện tượng, câu chuyện,...) đang được bàn cãi sôi nổi trong giới trẻ... Anh (chị) có những ý kiến riêng về một chủ đề nảy sinh khi nghe thảo luận và muốn phát biểu những ý kiến đó cho các bạn cùng nghe.
Hãy cho biết:
a) Anh (chị) định phát biểu về chủ đề cụ thể nào?
b) Vì sao anh (chị) lựa chọn chủ đề ấy?
c) Anh (chị) đã phác nhanh trong óc mình những ý chính nào của lời phát biểu và đã sắp xếp chúng lại theo thứ tự nào?
d) Anh (chị) định làm thế nào để thu hút sự chú ý của người nghe?
- Nhấn mạnh những chỗ có ý nghĩa quan trọng trong lời phát biểu.
- Đưa ra những thông tin mới, bất ngờ, gây ấn tượng.
- Lồng nội dung phát biểu vào những câu chuyện kể lí thú, hấp dẫn.
- Tìm cách diễn đạt dễ tiếp nhận và trong hoàn cảnh thích hợp, có thêm sự biểu cảm hay hài hước.
- Thể hiện sự hào hứng của bản thân qua ánh mắt, giọng nói, điệu bộ.
- Tạo cảm giác gần gũi, có sự giao lưu giữa người nói và người nghe.
1. Thực tế, không phải lúc nào con người cũng chỉ phát biểu những ý kiến đã được chuẩn bị kĩ càng, theo những chủ đề định sẵn. Ví dụ:
- Khi bị phỏng vấn bất ngờ trên đường phố, trong một sự kiện/chương trình.
- Khi trò truyện, tranh luận, thảo luận nhóm với bạn bè.
- Khi được thầy cô/bạn bè bất ngờ hỏi ý kiến về một vấn đề gì đó…
2. Con người có nhu cầu phát biểu tự do vì:
- Con người luôn có nhu cầu bộc lộ quan điểm và khẳng định mình. Phát biểu tự do giúp con người thể hiện quan điểm riêng, chia sẻ hiểu biết, cảm xúc với người khác.
- Trong cuộc sống, con người luôn có hứng thú và say mê với một lĩnh vực, một đối tượng nhất định nào đó. Phát biểu tự do giúp họ bày tỏ nguồn cảm hứng ấy của mình.
- Phát biểu tự do vừa giúp chia sẻ vừa giúp thu nạp thêm những phản hồi. Nhờ thế, con người có thể kết nối cá nhân mình với nhiều người khác trong xã hội.
3. Người phát biểu tự do thường không có đủ thời gian để chuẩn bị kĩ cho lời phát biểu. Để đạt được thành công, người phát biểu phải:
- Không phát biểu những gì mình không hiểu biết, không thích thú.
- Bám sát chủ đề, không để lạc đề hay xa đề.
- Tự rèn luyện khả năng tìm ý và sắp xếp ý một cách nhanh chóng.
4. Tưởng tượng việc phát biểu tự do trong tình huống bàn luận với đông đảo bạn bè:
a) Lựa chọn chủ đề phát biểu: Hiện tượng khoe hàng hiệu của các bạn trẻ có gia đình giàu có (trào lưu “Rich Kid”).
b) Lựa chọn chủ đề trên bởi:
- Đây đang là trào lưu được nhiều bạn trẻ con nhà giàu yêu thích.
- Trào lưu này gây ra nhiều ý kiến trái chiều và được giới trẻ quan tâm.
- Bản thân có quan điểm riêng về trào lưu trên.
c) Phác thảo nhanh các ý chính và sắp xếp theo trật tự:
- Trào lưu khoe hàng hiệu của giới con nhà giàu là gì? Biểu hiện và cách thức? Ví dụ cụ thể.
- Quan điểm cá nhân:
+ Hành động khoe hàng hiệu không vi phạm pháp luật, thuộc quyền cá nhân nhưng đây là một hiện tượng phản cảm và tác động tiêu cực tới cả chủ thể và người xem.
+ Vượt lên trên hành động khoe đồ đơn giản, trào lưu trên cảnh báo về cách nhìn nhận giá trị và cách tiêu tiền của giới trẻ.
+ Chỉ ra những hậu quả.
+ Giải pháp, liên hệ bản thân.
d) Để thu hút người nghe:
- Nhấn mạnh những điểm trọng yếu trong bài nói: cách mở đầu bài nói, quan điểm cá nhân về bài học giá trị, bài học tiêu tiền qua trào lưu trên, đặt vị trí là một rich kid điều bản thân quan tâm sẽ là gì?
- Đưa ra thông tin mới, gây ấn tượng.
- Sử dụng hình thức kể chuyện kết hợp trong bài phát biểu.
- Diễn lại một số cử chỉ, hành động các rich kid hay thực hiện trong các video khoe đồ để tạo hiệu ứng giễu nhại hài hước.
- Sử dụng các yếu tố phi ngôn ngữ (ánh mắt, cử chỉ,…) khi phát biểu.
- Khẳng định rõ quan điểm mang tính cá nhân, không mang tính áp đặt và hi vọng có thêm quan điểm khác bổ sung, phản hồi.
1. Trong cuộc sống, người ta có thể gặp những tình huống khiến mình muốn (hoặc cần phải) phát biểu không theo các nội dung đã chuẩn bị kĩ càng từ trước. Phát biểu trong những tình huống như thế được gọi là phát biểu tự do.
2. Muốn thành công, người phát biểu tự do phải hiểu biết và có hứng thú với chủ đề mà mình đã chọn. Người phát biểu tự do còn cần quan tâm đến nhu cầu của người nghe, để từ đó tìm được nội dung và cách phát biểu thích hợp, có khả năng đem lại cho người nghe những điều đúng đắn, mới mẻ và bổ ích.