Nội dung lý thuyết
- Giới thiệu ngắn gọn những thông tin chính về vấn đề được chọn: tác phẩm, tác giả; nội dung đặt ra liên quan đến chủ đề bài nói.
- Lựa chọn được một hoặc một vài phương diện nổi bật của sự vay mượn trong tác phẩm (như cốt truyện, nhân vật, tình tiết,...) để phân tích, qua đó, nêu những phát hiện về sự vay mượn - cải biến - sáng tạo của tác giả so với “nguyên mẫu”.
- Đánh giá chung về ý nghĩa của vấn đề đặt ra trong bài nói.
* Lựa chọn đề tài
- Đề tài của bài trình bày là đề tài đã thực hiện ở phần Viết.
- Lựa chọn đề tài mới. Tuy nhiên, cần phù hợp với điều kiện đọc và tra cứu tài liệu tham khảo.
* Tìm ý và sắp xếp ý:
Tìm ý bằng cách trả lời một số câu hỏi:
- Nội dung chính của bài nói là gì? Tác giả, tác phẩm nào sẽ được tập trung phân tích?
- Tác phẩm được chọn chịu ảnh hưởng từ tác phẩm nào có trước? Căn cứ xác định có quan hệ vay mượn - cải biến ở đây là gì?
- Đâu là phương diện cho thấy rõ nhất sự tiếp nhận ảnh hưởng từ “nguyên mẫu”? Bài nói sẽ nhấn mạnh điểm gì khi đề cập vấn đề này?
- Các biểu hiện chính của việc vay mượn là gì? Nên đánh giá thế nào về mức độ, tính chất của mối quan hệ vay mượn - cải biến ở trường hợp này?
- Tác giả có những sáng tạo nổi bật gì khi tiếp nhận ảnh hưởng và vay mượn chất liệu cho sáng tác của mình?
- Việc vay mượn - cải biến - sáng tạo của tác giả nói lên được điều gì về bối cảnh văn học lúc tác phẩm ra đời?
* Lưu ý: Nếu bài nói được xây dựng dựa trên bài viết đã thực hiện, cần lựa chọn từ bài viết những ý (luận điểm) quan trọng nhất, thể hiện được những tìm tòi, khám phá riêng của mình; đồng thời sắp xếp các ý đã chọn theo một trình tự logic, phù hợp với tính chất của bài nói.
Bài nói gồm đủ ba phần, tập trung vào các nội dung sau:
Mở đầu |
Giới thiệu vấn đề trình bày, đối tượng và phạm vi nội dung sẽ được đề cập. |
Triển khai |
Lần lượt trình bày các luận điểm chính, phối hợp nhịp nhàng giữa lời nói và nội dung của các slide trình chiếu (nếu có). |
Kết luận |
Tóm lược vấn đề đã trình bày; nêu nhận định, đánh giá khái quát về sự vay mượn - cải biến - sáng tạo của tác giả; ý nghĩa, giá trị thực tế của việc vay mượn - cải biến - sáng tạo được thể hiện trong tác phẩm. |
* Những lưu ý khi trình bày bài nói:
- Nêu rõ lí do chọn đề tài, vấn đề.
- Cung cấp thông tin xác thực về tác giả, tác phẩm liên quan.
- Chú ý mức độ đánh giá, khen chê về việc vay mượn – cải biến – sáng tạo một cách khách quan.
Người nghe | Người nói |
Đánh giá về tính hệ thống, hợp lý của vấn đề mà bài trình bày đề cập; sự hấp dẫn của vấn đề vay mượn - cải biến - sáng tạo được bài trình bày lựa chọn. | Trao đổi về các góp ý, đề nghị,... của người nghe theo đúng trọng tâm. Có thể’ xem đây là cơ hội để giải thích thêm các ý tưởng mà bài trình bày của mình chưa thể’ hiện hết. |
Trao đổi về nội dung, mức độ thuyết phục của bài trình bày, những điểm cần làm rõ, những điểm cần rút kinh nghiệm,... | Có thể đặt ra các câu hỏi với người đối thoại, nhằm mục đích hướng tới nhận thức hợp lí nhất về những vấn đề, phương diện cùng quan tâm. |
Nhận xét về sự chuẩn bị, cách trình bày của người nói. | Với những vấn đề, phương tiện còn có cách hiểu, cách lý giải khác nhau, cần ghi nhớ để’ xin ý kiến gợi ý, giải đáp từ chuyên gia. |