Hoạt động 9: Trải nghiệm thực tế nghề nghiệp

1. TÌM HIỂU VỀ TRẢI NGHIỆM NGHỀ NGHIỆP VÀ QUY TRÌNH THỰC HIỆN

a. Trải nghiệm thực tế nghề nghiệp là gì?

- Trải nghiệm thực tế nghề nghiệp là bước bạn tạm thời "nhúng" mình vào môi trường làm việc của một nghề nghiệp cụ thể. Đây không còn là "phân tích" trên giấy (như Hoạt động 7) hay "nghiên cứu" qua mạng (như Hoạt động 8), mà là bước bạn trực tiếp đến "cơ sở", quan sát, lắng nghe và "phỏng vấn" người lao động thật.

- Quá trình này bao gồm hai giai đoạn chính:

+ Chuẩn bị trước khi trải nghiệm: Lên kế hoạch chi tiết, từ việc "tìm hiểu nội quy" đến "chuẩn bị câu hỏi phỏng vấn" và "phương tiện ghi chép".

+ Khi thực hiện trải nghiệm: Đi thực tế tại cơ sở, tuân thủ các quy định và thu thập thông tin một cách chuyên nghiệp.

b. Vì sao cần "Trải nghiệm thực tế" sau khi đã "Phân tích"?

- Đây là bước "kiểm chứng" (reality check) quan trọng nhất trong toàn bộ chủ đề. Việc trải nghiệm thực tế là vô cùng quan trọng đối với học sinh:

+ Giúp rèn luyện tư duy phản biện (Đối chiếu Lý thuyết và Thực tế): Kỹ năng này giúp em so sánh những gì em "phân tích" (Hoạt động 7, 8) với những gì em "thấy". Liệu nghề đó có đúng như em tưởng tượng? Môi trường làm việc (như 4 hình ở Hoạt động 6) thực tế ra sao?

+ Giúp xây dựng quan điểm cá nhân vững vàng (Cảm nhận thực): Không có bản phân tích nào tốt bằng "cảm nhận" của chính em. Em có thực sự thích không khí trong bệnh viện? Em có chịu được áp lực của một phòng Marketing? Trải nghiệm thực tế giúp em trả lời câu hỏi "Em có thực sự phù hợp không?".

+ Giúp định hướng hành vi đúng đắn (Rèn luyện sự chuyên nghiệp): Toàn bộ hoạt động này là một bài thực hành "tính chuyên nghiệp" (Hoạt động 3). Cách em "chuẩn bị trang phục", "đến đúng giờ", "nói năng lễ phép" chính là em đang rèn luyện các phẩm chất, năng lực mà nhà tuyển dụng yêu cầu.

- Ví dụ: Em "phân tích" nghề Bác sĩ rất cao quý. Nhưng khi "trải nghiệm" ở bệnh viện, em mới "cảm nhận" được áp lực, mùi thuốc sát trùng, và yêu cầu về "an toàn sức khỏe" (Hoạt động 4) khi tiếp xúc với bệnh nhân. Bước trải nghiệm này sẽ giúp em có quyết định chọn nghề vững chắc nhất.

2. HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH VÀ BÁO CÁO TRẢI NGHIỆM

1. Thể hiện lập trường, quan điểm của bản thân/nhóm đối với các bước trong quy trình trải nghiệm.

Bây giờ, chúng ta sẽ cùng phân tích và thể hiện lập trường về hai giai đoạn cốt lõi của việc trải nghiệm:

* Giai đoạn 1: "Chuẩn bị trước khi đi trải nghiệm".

- Phân tích (Lập trường: Chuẩn bị càng kỹ, thành công càng cao).

+ Các bước chuẩn bị: "Tìm hiểu nội quy", "Chuẩn bị câu hỏi phỏng vấn", "Phương tiện ghi chép", "Trang phục phù hợp".

- Đề xuất lập trường phù hợp: "Theo em, lập trường của chúng ta là đây là giai đoạn quan trọng nhất, quyết định 90% thành công.

+ Việc 'chuẩn bị câu hỏi' (về xu hướng, yêu cầu) cho thấy em đã 'phân tích' (Hoạt động 7, 8) rất kỹ ở nhà.

+ Việc 'tìm hiểu nội quy' và 'chuẩn bị trang phục' chính là biểu hiện của 'tính chuyên nghiệp' (Hoạt động 3) và sự tôn trọng cơ sở. Một người đi trải nghiệm mà không chuẩn bị trước câu hỏi sẽ bị đánh giá là hời hợt và không nghiêm túc."

* Giai đoạn 2: "Khi thực hiện trải nghiệm".

- Phân tích (Lập trường: Đây là lúc thể hiện toàn bộ phẩm chất, năng lực).

+ Các bước thực hiện: "Đến đúng giờ", "Mặc trang phục phù hợp", "Tuân thủ nội quy", "Nói năng lễ phép", "Ghi chép".

- Đề xuất lập trường phù hợp: "Em đồng ý rằng đây là bài kiểm tra thực tế về tất cả những gì chúng ta đã học trong chủ đề này.

+ 'Đến đúng giờ' và 'Tuân thủ nội quy' thể hiện phẩm chất 'Kỉ luật' (Hoạt động 2).

+ 'Nói năng lễ phép, cư xử đúng mực khi phỏng vấn' thể hiện năng lực 'Giao tiếp' (Hoạt động 2).

+ 'Ghi chép lại thông tin' thể hiện 'Tinh thần trách nhiệm' (Hoạt động 3). Lập trường của em là: đây không chỉ là đi 'xem', đây là đi 'làm việc' với tư cách một người lao động chuyên nghiệp."

2. Chia sẻ bài học kinh nghiệm (về bước "Báo cáo kết quả trải nghiệm").

- Sau khi đã "chuẩn bị" và "thực hiện", bây giờ là lúc em tổng kết. Em có thể suy nghĩ dựa trên các câu hỏi sau:

+ "Báo cáo kết quả" (gợi ý: báo cáo về Xu hướng, Yêu cầu) có ý nghĩa gì?

+ Thông tin em "ghi chép" được khi trải nghiệm giúp ích gì cho bản "phân tích" (Hoạt động 7) của em?

+ Em rút ra bài học lớn nhất nào sau khi hoàn thành toàn bộ chủ đề 8?

- Ví dụ về bài học kinh nghiệm em có thể chia sẻ: "Qua tìm hiểu, bài học kinh nghiệm lớn nhất đối với em là 'Báo cáo kết quả' chính là bước cuối cùng để hoàn thiện bản 'Phân tích nghề nghiệp' (Hoạt động 7). Lúc này, bản phân tích của em không còn là lý thuyết, mà đã được bổ sung thông tin 'ghi chép' từ thực tế. Bài học thứ hai, và cũng là lớn nhất của cả chủ đề, đó là chọn nghề là một quá trình khoa học. Nó đi từ 'phân tích xu hướng' (HĐ 1), 'hiểu mình' (HĐ 2), 'rèn tính chuyên nghiệp' (HĐ 3, 5), 'biết yêu cầu an toàn' (HĐ 4, 6), đến 'nghiên cứu sâu' (HĐ 7, 8) và cuối cùng là 'kiểm chứng thực tế' (HĐ 9). Em nhận ra, em không thể 'chọn' nghề, mà em phải 'chinh phục' nghề đó bằng một quá trình rèn luyện nghiêm túc."